Niechaj mię Zośka o wiersze nie prosi,
Bo kiedy Zośka do ojczyzny wróci,
To każdy kwiatek powie wiersze Zosi,
Każda jej gwiazdka piosenkę zanuci.
Nim kwiat przekwitnie, nim gwiazdeczka zleci,
Słuchaj – bo to są najlepsi poeci.
Gwiazdy błękitne, kwiateczki czerwone
Będą ci całe poemata składać.
Ja bym to samo powiedział, co one,
Bo ja się od nich nauczyłem gadać;
Bo tam, gdzie Ikwy srebrne fale płyną,
Byłem ja niegdyś, jak Zośka, dzieciną.
Dzisiaj daleko pojechałem w gości
I dalej mię los nieszczęśliwy goni.
Przywieź mi, Zośko, od tych gwiazd światłości,
Przywieź mi, Zośko, z tamtych kwiatów woni,
Bo mi zaprawdę odmłodnieć potrzeba,
Wróć mi więc z kraju taką – jakby z nieba.
Kto jest adresatem wiersza?
Zofia Bobrówna, dziewczynka. Mówi o tym tytuł wiersza i sama treść wiersza, w którym zaznacza się, że adresatka wiersza jest „dzieciną”.
Czym właściwie jest ten wiersz? Jaka jest jego forma?
Jest wpisem do pamiętnika dziewczynki.
Czy postać mówiącą w wierszu można utożsamiać z poetą?
Wiele na to wskazuje. Ta postać też pisze wiersze: („Będą ci całe poemata składać. / Ja bym to samo powiedział, co one, / Bo ja się od nich nauczyłem gadać”). Jest, jak Słowacki, emigrantem, tułaczem („Dzisiaj daleko pojechałem w gości / I dalej mię los nieszczęśliwy goni”).
W wierszu znajdujemy też inne elementy autobiograficzne (z życia Słowackiego): “Bo tam, gdzie Ikwy srebrne fale płyną,/ Byłem ja niegdyś, jak Zośka, dzieciną” – a Ikwa to rzeka, przepływa przez miejscowość, w której urodził się poeta – Krzemieniec.
Jaki okres swego życia wspomina poeta? A w jakim jest teraz?
Wspomina czas dzieciństwa, które spędził w ojczyźnie. Teraz jest dorosły i przebywa na obczyźnie, na emigracji (opuścił kraj będący pod zaborami i nie może do niego powrócić).
W jakim nastroju jest poeta?
Jest zadumany, pełen refleksji i tęsknoty, smutny. Widocznie tęskni za dzieciństwem i ojczyzną, zazdrości Zosi.
Jest nieszczęśliwy – twierdzi, że goni go nieszczęśliwy los.
Kto, zdaniem poety, nauczył go pisać wiersze i jest najlepszym poetą?
Kwiaty i gwiazdy w ojczyźnie.
O co poeta prosi dziewczynkę?
O przywiezienie mu wspomnienia ojczyzny, woni kwiatów, światłości gwiazd.
O czym marzy poeta?
O tym, by odmłodnieć i poczuć się jak w ojczyźnie, za którą tęskni, i jak dziecko – jak Zosia.
Z czym poecie kojarzy się ojczyzna? Do czego ją porównuje?
Ojczyzna kojarzy się poecie z dzieciństwem i ze szczęściem. Porównuje ją do nieba.
Jakie zdrobnienia występują w wierszu? Dlaczego ich tyle?
Kwiatek, kwiateczek, gwiazdka, Zosia.
Takie pieszczotliwe określenia i zdrobnienia występują często, gdy nadawca zwraca się do dziecka lub innej bliskiej osoby.
Stwarzają atmosferę bliskości, serdeczności. Wpływają na sielski nastrój – skoro tymi wyrazami, opisuje poeta wyidealizowaną ojczyznę.
Czy znasz to pojęcie?
Zdrobnienie (inaczej spieszczenie albo deminutivum) – to wyraz pochodny, który w porównaniu ze znaczeniem wyrazu podstawowego pomniejsza jakąś rzecz, osobę czy zjawisko. Na przykład:
- od wyrazu podstawowego deszcz możemy utworzyć zdrobnienie deszczyk,
- od imienia Piotr zdrobnienie Piotruś,
- od słowa krzesło – krzesełko.
Zdarza się, że od jednego wyrazu podstawowego można utworzyć wiele zdrobnień, np. od słowa lalka – laleczka albo lalunia.
Zdrobnienia z tego wiersza: kwiatek, gwiazdka, kwiateczki.
O co może Cię poprosić nauczyciel?
Wypisz z wiersza wybrane środki stylistyczne.
Epitety
Gwiazdy błękitne, kwiateczki czerwone, srebrne fale, gwiazd światłość, kwiatów woń.
Metafora
Dalej mię los nieszczęśliwy goni
Gwiazdka piosenkę zanuci
(Kwiat, gwiazdeczka) to są najlepsi poeci
Apostrofa (bezpośredni zwrot do osoby lub zjawiska)
Przywieź mi, Zośko
Zdrobnienia
Zosia, gwiazdka, gwiazdeczka, kwiatek, kwiateczek.
Jaką pracę domową może Ci zadać nauczyciel?
Ułóż wpisy do pamiętnika:
a) koleżanki, b) wychowawczyni z obozu, c) nauczycielki muzyki.
Wpis do pamiętnika koleżanki
Zanim zapomnisz o przyjaciółce,
Uroń choć łezkę, gdy wspomnisz szkółkę.
Albo
Wpisuję się z nadzieją,
Że czasami Cię rozweselam
I chociaż czasem chodzę zła jak osa,
Wiesz, że choć nigdy nie zadzieram nosa.
Lub
Rób zawsze wesołe minki,
Z życia wyciskaj wszystko jak z cytrynki.
Wpis dla wychowawczyni z obozu
Dziękuję za piękne, wesołe dni tutaj!
Nigdy ich nie zapomnę.
Wpis dla nauczycielki muzyki
Dziękuję za wszystkie piękne nuty.
Uczennica w kolorowych butach.
Zobacz: