Jan z Czarnolasu pierwszy:
- zadbał o kompozycję strof;
- wprowadził do naszej literatury tren, fraszkę, pieśń;
- sięgał do starożytnych po modele wiersza, rymu, porównań;
- w myśl renesansowej ideologii wielbił we wszystkim misterną, harmonijną konstrukcję, symetrię, odpowiedniość – a zasady te stosował w swojej twórczości;
- szanował antyk – mistrzami byli mu Horacy, Wergiliusz…;
- znał mitologię, literaturę starożytną, wiele studiował
– wszystko to widać w jego utworach.
Jakimi cechami odznaczają się utwory Kochanowskiego?
- Są erudycyjne – trzeba choć trochę znać mitologię czy historię starożytną, by pojąć aluzje i porównania.
- Są przemyślane kompozycyjnie, mają opracowaną regularną budowę strof i rymów, tworzą całościowe cykle (np. Treny).
- Zawierają dużo figur stylistycznych: Są wierne tradycji antycznej, choć bywa też Kochanowski nowatorem (np. Odprawa posłów greckich).
- apostrof – „O białoskrzydła morska pławaczko”, (jest to zarazem metafora),
- epitetów i porównań, w tym słynne porównanie homeryckie – „Jako oliwka mała…” (Tren V).
- Obfitują w gry słowne i chwyty językowe (np. fraszka Raki).
- Są urozmaicone, jeśli chodzi o dobór gatunków. Zauważ, że mamy do czynienia z tragedią, trenem, fraszką, pieśnią, psalmem, dialogiem, poematem… Świadczy to o wszechstronności artysty.
Zobacz:
Aktualność przesłań zawartych w poezji Kochanowskiego
Filozofia życia Jana Kochanowskiego i jej aktualność w kontekście czasów współczesnych
Jaką filozofię zawarł Jan Kochanowski w pieśniach i fraszkach?
Dlaczego Jan Kochanowski to typowy humanista i poeta doctus?