Dlaczego Jan Kochanowski to typowy humanista i poeta doctus?
Jan Kochanowski nawet współczesnym ludziom mógłby zaimponować rozległością swoich zainteresowań i wykształceniem. Jest z pewnością najwybitniejszym twórcą epoki renesansu i tym właśnie różnił się od Mikołaja Reja, że ogromnie dbał o kształt swojego stylu, o formę uprawianych gatunków i o artyzm języka, a także o wszechstronną wiedzę.
Kochanowski studiował w Akademii Krakowskiej, w Królewcu, w Padwie, które to studia zadecydowały o erudycji poety. Nie były mu obce języki klasyczne: łacina, greka, hebrajski, studiował także epokę starożytną – jej literaturę, filozofię, z pewnością znane mu były dzieła Erazma z Rotterdamu i współczesnych mu twórców polskich.
W dorobku Kochanowskiego widać wyraźne nawiązania do antyku:
- w doborze uprawianych gatunków, poeta pisze pieśni, fraszki, dramat według reguł klasycznych, elegie,
- w propagowaniu filozofii starożytnych – epikureizmu i stoicyzmu,
- w odwołaniu się do twórczości Horacego,
- w podejmowaniu motywów z mitologii i literatury greckiej – takich jak np. wojna trojańska czy horacjański motyw poety jako indywidualności i wybrańca postawionego ponad tłumem.
Zapisał się w historii literatury polskiej Kochanowski nie tylko jako poeta i dramaturg, lecz także jako tłumacz psalmów Starego Testamentu – tzw. Psałterza Dawidów. O renesansowym obliczu jego twórczości świadczą także filozoficzne poglądy twórcy, który uznaje świat za wielką harmonię, znajduje wielkie wartości natury i wsi, wielbi człowieka, głosi epikureizm i stoicyzm.
Utwory Jana Kochanowskiego
- Satyr, Zgoda, Szachy – poematy lat sześćdziesiątych,
- Fraszki,
- Pieśni,
- Pieśń świętojańska o sobótce (sielanka),
- Treny,
- Psałterz Dawidów (przekład psalmów),
- Odprawa posłów greckich (tragedia)
Z biografii Jana z Czarnolasu
- Urodził się w 1530 roku w Sycynie.
- Jako 14-letni chłopak rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej.
- Lubił podróże – w trasę po Europie (Królewiec, Padwa, Neapol, Rzym, Paryż) ruszył jako dwudziestolatek. W Padwie zatrzymał się na dłużej, żeby trochę postudiować na tamtejszym uniwersytecie.
- W 1559 roku powraca do Polski – rozpoczyna służbę dworską w otoczeniu Filipa Padniewskiego, Jana Firleja, wreszcie Piotra Myszkowskiego, z którym się przyjaźnił. Plon okresu dworskiego to Fraszki, Zgoda i Satyr.
- W 1575 roku poeta poślubił Dorotę Podlodowską i osiadł w Czarnolesie, aby wieść żywot ziemianina. Tu powstaną Odprawa posłów greckich, tłumaczenie Psałterza Dawidów, Treny (po śmierci Urszulki w końcu lat siedemdziesiątych) i dzieła wieku późnego: ody, traktaty, poemat Proporzec i inne.
- Zmarł w Lublinie 22 sierpnia 1584 roku na atak serca. Pochowano go w Zwoleniu.
Zobacz:
Dlaczego Jan Kochanowski to typowy humanista i poeta doctus?
Jaką filozofię zawarł Jan Kochanowski w pieśniach i fraszkach?
Jakie tematy podejmował w swojej twórczości Jan Kochanowski?
Przedstaw Pieśni Jana Kochanowskiego jako wyraz filozofii życia poety.
Portret humanisty na przykładzie fraszek Jana Kochanowskiego
Jakie tematy i wartości znajdujesz we fraszkach Jana Kochanowskiego