Nazwa ta pasuje do renesansu polskiego, gdyż podobnie jak złoty wiek starożytności odrodzenie polskie obfitowało w wydarzenia w dziedzinie kultury i sztuki: zarówno na polu architektury, malarstwa, muzyki, jak i literatury.
- Warto zaznaczyć, że początek renesansu polskiego przypada na czasy panowania rodu Jagiellonów (początek epoki datuje się na rok 1450). Wraz z żoną króla Zygmunta Starego – Boną Sforzą (czyt. Sforcą) przybywa do Polski kultura Włoch. Wśród świty królowej znajdują się uczeni, muzycy, innowacje dotyczą nie tylko obyczajów, lecz nawet kuchni, bowiem Bona wprowadziła do nas „włoszczyznę” z Italii. Również w Polsce rozwinął się wówczas mecenat.
- Działalność rozpoczęli tacy prekursorzy humanizmu, jak Włoch Filipo Buonaccorsi (Kallimach) i Niemiec Konrad Celtis – założyciel Literackiego Stowarzyszenia Nadwiślańskiego. W 1543 r. zostaje obwieszczona światu rewolucyjna teoria heliocentryczna Mikołaja Kopernika.
- Przyznać należy, że wiano królowej Bony także przyczyniło się do wzrostu potęgi kraju. Oczywiście epoka renesansu to rozwój polskojęzycznej literatury – epoka twórców, takich jak Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Szymon Szymonowic.
- Polski renesans trwa do lat trzydziestych XVII w. (1630), czyli również w czasie panowania królów: Walezego, Batorego i Zygmunta III Wazy, kiedy to epoka wojen i rozdarcia wewnętrznego zastąpi renesansowy ideał harmonii.
- Dojrzały renesans polski przypada zatem na wiek XVI, a był to wiek względnego spokoju, dobrej koniunktury gospodarczej, rozwoju oświaty, a nawet tolerancji wobec innowierców. Rzeczpospolita XVI wieku była potęgą, mocarstwem na mapie renesansowej Europy.
Sodalitas Litteraria Vistulana
To po prostu Nadwiślańskie Bractwo Literackie – towarzystwo literackie, które istniało w Krakowie, w końcu XV wieku! Założycielem tego stowarzyszenia był Konrad Celtis jeden z prekursorów odrodzenia w Polsce, pochodzący z Niemiec. Bractwo zrzeszało światłych humanistów Akademii Krakowskiej: Wojciecha z Brudzewa, Ursinusa, Korwina, a także innych humanistów Krakowa, którzy wiedli naukowe dysputy i głosili hasła humanizmu. Bractwo jest warte uwagi, gdyż stowarzyszenia literackie nie należały w owym czasie do często spotykanych zjawisk. Nadwiślańskie – choć wzorowane na włoskich towarzystwach tego typu, było pierwszym w Europie Środkowej. Związany z nim był także Kallimach (Filip Buonaccorsi) – włoski humanista, wygnaniec, który znalazł w Polsce gościnne przyjęcie, a nawet był potem nauczycielem synów Kazimierza Jagiellończyka.
Ludzie polskiego renesansu:
- Kallimach (Filipo Buonaccorsi),
- Konrad Celtis,
- Mikołaj Kopernik,
- Jan Zamojski,
- Andrzej Frycz-Modrzewski,
- Łukasz Górnicki,
- Stanisław Orzechowski,
- Piotr Skarga,
- Jan Ostroróg,
- Mikołaj Rej,
- Jan Kochanowski,
- Szymon Szymonowic,
- Mikołaj Sęp-Szarzyński.
Uczelnie renesansowe:
- Akademia Krakowska,
- Akademia Jezuicka (Wilno),
- Akademia Zamojska,
- Uniwersytet w Królewcu,
- rozwijały się także gimnazja.
Publicyści:
- Andrzej Frycz-Modrzewski,
- Piotr Skarga,
- Stanisław Orzechowski,
- Jan Ostroróg.
Działalność mecenasów:
- Jan Zamojski (ośrodek w Zamościu miał ambicje konkurowania z dworem królewskim);
- Zbigniew Oleśnicki (dofinansował Uniwersytet Krakowski);
- Andrzej Krzycki (opiekun Klemensa Janickiego);
- Piotr Myszkowski (mecenas Jana Kochanowskiego).
Zobacz:
Jakie znaczenie w epoce odrodzenia miał rozwój publicystyki? Jakich znasz jej przedstawicieli?