Literatura starożytna opowiada o losach postaci tragicznych. Wobec kogo odczuwasz litość, wobec kogo trwogę.
Forma pracy
- rozprawka
- dialog z postacią
- esej
- wywiad z bohaterami pracy
Przykłady innych tematów
- „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę”. Odnieś powyższą myśl do bohaterów literackich antyku i Biblii wybierających łatwe bądź trudne drogi życiowe.
- Galeria postaci tragicznych – bohaterów antycznych i biblijnych.
- „Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić”. Na czym polegał tragizm Antygony, w czym widzisz uniwersalizm jej postawy.
Klasyczna sytuacja tragiczna polega na tym, że człowiek staje przed koniecznością podjęcia decyzji, wyboru drogi postępowania i… cokolwiek wybierze, będzie źle. W dodatku wybór jest bardzo trudny, bo między dwoma równorzędnymi racjami. Może to być wybór pomiędzy miłością do rodziny a obowiązkiem wobec państwa, ale nie między własnym szczęściem a dobrem ludzkości – tu jedna z racji jest ważniejsza (przynajmniej powinna być). Każdy wybór kończy się katastrofą. Bohaterowie tragiczni ciężko płacą za swoją decyzję.
Według reguł starożytnych nieszczęście człowieka niewinnego wzbudza litość, natomiast trwogę – nieszczęście człowieka, który jest podobny do nas.
Uwaga!
Nie pomyl Hioba z postacią tragiczną. Nieszczęścia, które go dotknęły, nie są konsekwencją jego decyzji. Hiob stał się przedmiotem zakładu Boga i szatana.
Wskazówki:
- Analizując postawy bohaterów, trzeba zestawić ich racje i pokusić się o ocenę ich decyzji.
- Postaci tragicznych nie należy mylić z osobami nieszczęśliwymi, których dotknęły „zwykłe” tragedie życiowe.
- Kreon i Antygona są ciekawymi postaciami tragicznymi, bo są przeciwnikami. Kreon musi wybrać pomiędzy autorytetem władzy (dobrem państwa) a miłością do rodziny i prawem religijnym, Antygona – pomiędzy powinnościami religijnymi siostry a posłuszeństwem wobec władcy. Oboje mają dylematy i oboje przegrywają. Antygona pogrzebała ciało brata i nie ulękła się Kreona, pozostała wierna swoim racjom, ale w ten sposób skazała samą siebie. Kreon utrzymał swoją decyzję, bo bał się posądzenia o przedkładanie interesów rodzinnych nad dobro państwa. Ostatecznie również przegrał – stracił rodzinę, a jego podwładni zaczęli się buntować przeciwko niemu.
- Tragedia Edypa to jego niewiedza, klęska – to poznanie. Wszystkie zbrodnie Edypa, zamordowanie własnego ojca, zhańbienie matki, wynikły z owej niewiedzy. Delficka wyrocznia Apollona kazała Tebańczykom odszukać i wygnać z kraju zabójcę Lajosa, a Edyp – władca postanowił spełnić swój obowiązek. Nie wiedział jednak, jakie konsekwencje poniesie. Apollon jako bóg przepowiedni, znający wszystkie tajemnice ludzkie, nie wyjawił Edypowi sekretu jego pochodzenia i dopuścił do straszliwych zbrodni. Owo zaślepienie i niewiedza Edypa objawiły się nie tylko w zgładzeniu ojca i kazirodczym związku z matką, ale przede wszystkim w gorliwości i uporze, z jakim szuka on zbrodniarza – zabójcy Lajosa.
.
Cytat:
- Twierdzę, że człowiek zawsze miał możliwość wybierania, nawet w Ogrodzie Eden. Niekiedy jego wybory były bolesne i przypominały raczej walkę.
John Steinbeck
- Przez Fatum rozumiem immanentną konieczność wszystkich rzeczy i następstw. Jest to konieczność, której żadna potęga nie może złamać. Jeżeli sądzisz, że tę konieczność można przebłagać przez modlitwy lub złożenie na ofiarę białej owieczki, nie znasz potęg boskich przeznaczeń.
Seneka O zjawiskach natury
Zobacz: