Charakterystyka głównych bohaterów:
Zbyszko z Bogdańca
Przedstawienie postaci
Bratanek Maćka, młody rycerz. Jego ojciec zmarł. Od dwunastego roku życia podróżował i zdobywał łupy ze stryjem.
Wiek
Kiedy go poznajemy, ma 18 lat.
Wygląd
To młodzieniec bardzo urodziwy, przystojny. „Ze wzrostu, z barków (…) z tęgich ud i szerokich piersi wydawał się być mężem całkiem dojrzałym, ale nad tą postawą męża wznosiła się głowa dziecinna prawie i twarz młoda, z pierwszym meszkiem nad ustami – i zarazem cudna – twarz królewskiego pazia ze złotym włosem, uciętym równo nad brwiami, a puszczonym długo na ramiona”. Jak wyglądał jego odświętny strój? „Utrefiwszy naprzód pośpiesznie włosy, wsunął je w pątlik jedwabny, bursztynowymi paciorkami wiązany, z przodu zaś mający perełki prawdziwe. Następnie wdział jakę z białego jedwabiu, naszytą w złote gryfy, u dołu zaś szlakiem ozdobną; z wierzchu opasał się pasem pozłocistym, podwójnym, przy którym wisiał mały kord w srebro i kość słoniową oprawny. (…) Naciągnął następnie Zbyszko prześliczne spodnie, w których jedna nogawica była w podłużne pasy zielone i czerwone, druga w fioletowe i żółte, obie zaś kończyły się u góry pstrą szachownicą. Za czym, wdziawszy jeszcze purpurowe z długimi nosami trzewiki – piękny i wyświeżony udał się do izby ogólnej”.
Bardzo silny – naciągał kusze jak najlepsi łucznicy, bez używania korby. Kruszył orzechy w palcach, a nie tak jak inni – w zębach.
Cechy charakteru
- Wprawiony w walkach, odważny, często wręcz brawurowy, honorowy, żądny sławy. Chciał zasłynąć jako wielki rycerz, marzył o tym, aby jego czyny były równie znane jak czyny Zawiszy Czarnego czy Powały z Taczewa.
- Był to młodzieniec bardzo porywczy. Nie zastanawiał się nad swoim postępowaniem, działał bardzo spontanicznie. Takiego zachowania o mało nie przypłacił życiem. Nie potrafił darować zniewagi. Niełatwo go było skłonić do posłuszeństwa. Zawsze jednak dotrzymywał danego słowa. Zbyszko miał duszę prawdziwego staropolskiego rycerza.
- Był prawym, uczciwym człowiekiem. Nigdy nie uciekał się do pochlebstw i kłamstw.
- Był życzliwy i przyjazny. Szanował stryja, miał wielu przyjaciół, którzy pomagali mu w trudnych chwilach.
- Zbyszko nie należał do ludzi wykształconych – nie potrafił pisać, umiał tylko kawałek „Ojcze nasz” po łacinie. Łatwo ulegał różnym rycerskim modom, np. chętnie składał ślubowania damom, a nie był to zwyczaj powszechny w Polsce, ale w Niemczech.
Miłość do Danuśki i Jagienki
Zbyszko pokochał Danuśkę z całego serca. Był wobec niej troskliwy, opiekuńczy i serdeczny. Szukał jej uparcie, nie zważając na przeszkody i zagrożenia. Nie mógł się pogodzić z jej stratą. Godnie pomścił śmierć młodej żony.
Zbyszka ciągnęło od początku do Jagienki, ale wyznał jej szczerze, że kocha Danusię i pozostanie jej wierny. Dziewczyna imponowała mu swoją odwagą, gospodarnością i dobrocią. Ale ślubowanie i miłość do Danusi okazały się ważniejsze. Dopiero po śmierci Danusi Jagienka i Zbyszko wyznali sobie miłość i stworzyli szczęśliwą rodzinę.
Jagienka ze Zgorzelic
Przedstawienie postaci
Córka Zycha ze Zgorzelic. Miała brata Jaśka. Straciła matkę, gdy miała dwanaście lat.
Wiek
Gdy po raz pierwszy spotyka ją Zbyszko, ma 15 lat.
Wygląd
Szczupła, dosyć wysoka, wysportowana, z cerą „jak dojrzałe jabłko”. Duże niebieskie oczy, twarz rumiana jak zorza, długi i gruby warkocz. „Bił od niej blask zdrowia, młodości i siły. Wszystko w niej było piękne: i wysmukła postawa, i szerokie ramiona, i piersi jak ze skały wykute, i czerwone usta, i modre oczki bystro patrzące”. Zwykle nie przywiązywała wagi do strojów: „Oto na chybkim srokaczu sadziła ku nim, siedząc po męsku, dziewczyna z kuszą w ręku i z oszczepem na plecach. W rozpuszczone od pędu włosy powszczepiały jej się chmielowe szyszki; twarz miała rumianą jak zorza, na piersiach rozchełstaną koszulinę, a na koszuli serdak wełną do góry”. Ale kiedy założyła odświętny strój, wprost oczu nie można było od niej oderwać.
„Zdziwiła go znów w pierwszej chwili uroda Jagienki, bo chociaż nieraz widywał ją i w Zgorzelicach, i w Bogdańcu przybraną pięknie do gości, ale nigdy tak, jak teraz do kościoła. Odzież miała z czerwonego sukna podbitą gronostajami, czerwone rękawiczki i gronostajowy, naszyty złotem kapturek na głowie, spod którego wysuwały się na ramiona dwa warkocze. Nie siedziała też na koniu po męsku, ale na wysokim siodle z poręczą i z ławeczką pod stopy, które ledwie było widać spod długiej i ułożonej w równe zagiętki spódnicy. Zychowi, który pozwalał dziewczynie ubierać się w domu w kożuch i jałowicze buty, chodziło o to, by przed kościołem każdy poznał, iż przyjechała nie córka byle szarego włodyczki albo ścierciałki, lecz panna z możnego rycerskiego domu”.
Cechy charakteru
- Rezolutna, odważna, przebojowa i roześmiana. Opiekowała się całym majątkiem, kiedy ojciec wyjechał na wojnę, i radziła sobie doskonale. Bardzo uczynna i dobra dziewczyna. Pomagała Maćkowi i Zbyszkowi w Bogdańcu, podarowała Zbyszkowi Hlawę, zajmowała się chorym Jurandem.
- Wychowywana jak chłopak, doskonale polowała, jeździła konno. Bardzo odważna – bez wahania wyruszyła na pomoc Zbyszkowi samotnie polującemu na niedźwiedzia.
- Starała się ukrywać swoją miłość do Zbyszka, potrafiła się pogodzić z tym, że Zbyszko wybrał Danusię.
Miłość do Zbyszka
Jagienka zakochuje się w Zbyszku od pierwszego wejrzenia. Wie, że jej ojciec oraz Maćko cieszyliby się, gdyby została żoną Zbyszka. Potajemnie popłakuje, bo trudno jej się pogodzić z utratą ukochanego. Mimo to pomaga mu i współczuje z powodu straty Danuśki. Troskliwie opiekuje się okaleczonym Jurandem – to najlepiej świadczy o jej szczerej i prawdziwej miłości do Zbyszka.
Danusia Jurandówna
Przedstawienie postaci
Córka Juranda ze Sychowa, znanego rycerza. Nie miała rodzeństwa. Matka Danusi zmarła podczas napadu Niemców. Księżna Anna Danuta zajęła się sierotą, ale ojciec często ją odwiedzał.
Wiek
Kiedy Zbyszko spotyka ją po raz pierwszy, dziewczynka ma 12 lat.
Wygląd
Drobna, delikatna, jasnowłosa i „wiotka jak trzcinka”. Gdy Zbyszko ujrzał ją po raz pierwszy, „na głowie miała wianeczek, włosy puszczone po ramionach, suknię niebieską i czerwone trzewiczki z długimi końcami. Stojąc na ławce, wydawała się małym dzieckiem, ale zarazem przecudnym jakby jakowaś figurka z kościoła albo z jasełeczek”.
Cechy charakteru
Uczuciowa, delikatna, wrażliwa, czuła. Posłuszna woli ojca i księżny. Obyta na dworze księżny, wychowywana była na damę. Była nieśmiała, cicha, ale swoim urokiem potrafiła zdobyć przychylność nawet króla. Bez wahania zdecydowała się pomóc Zbyszkowi, choć wiedziała, że nie spodoba się to ojcu.
Miłość do Zbyszka
Początkowo zachowuje się nieco dziecinnie. Nic dziwnego, ma dopiero dwanaście lat. Jest zafascynowana tym, że ktoś jej usługuje i ją podziwia. Jednak już przy okazji spotkania w Ciechanowie Danusia zachowuje się dużo doroślej – wtedy tak naprawdę zakochuje się w Zbyszku.
Maćko z Bogdańca
Rycerz herbu Tępa Podkowa, a zawołania Grady. Okołopięćdziesięcioletni, stary kawaler. Szlachcic, rozsądny, poważny, uczciwy, ale i niezwykle sprytny. Zdobył sławę jako odważny i silny rycerz.
„Człek był brodaty, w sile wieku, pleczysty, prawie ogromny, ale wychudły; włosy nosił ujęte w pątlik, czyli w siatkę naszywaną paciorkami; na sobie miał skórzany kubrak z pręgami wyciśniętymi przez pancerz, na nim pas, cały z miedzianych klamr; za pasem nóż w rogowej pochwie, przy boku zaś krótki kord podróżny”.
Jego największym marzeniem była rozbudowa rodzinnego majątku. Maćko zamierzał zdobyć jak najwięcej łupów, by za uzyskane pieniądze wykupić Bogdaniec i przywrócić do świetności. Na wojnę zabrał dwunastoletniego wtedy Zbyszka.
Jurand ze Spychowa
Mąż postawy ogromnej, „z płowymi włosem i również płowymi wąsami, z twarzą dziobatą i jednym okiem barwy żelaza”. Komes możny i mężny. Bardzo kochał córkę. Przypominała mu ona zmarłą żonę. Często odwiedzał córkę na dworze księżny Anny Danuty, ale zwykle po kilku dniach znikał na swoje spychowskie bagna, by żal i gniew we krwi zatopić. Żaden Niemiec nie chciał być jego sąsiadem, tak był dla nich okrutny. Jurand zabijał wrogów lub więził ich w Spychowie. Krążyły o nim różne straszne opowieści, ale większość z nich była mocno przesadzona.
Inne postacie fikcyjne:
- Zych ze Zgorzelic – ojciec Jagienki, sąsiad Maćka i Zbyszka, człowiek niezwykle wesoły, uczciwy, życzliwy i uczynny.
- Tolima – najlepszy sługa i przyjaciel Juranda, jego wierny towarzysz.
- Hlawa – Czech, jeniec wojenny Zycha ze Zgorzelic, potem giermek Zbyszka podarowany mu przez Jagienkę.
- Ksiądz Kaleb – duchowny i przyjaciel Juranda.
- Cztan i Wilk – adoratorzy Jagienki.
- Fulko de Lorche – rycerz z Lotaryngii, przez pewien czas sprzymierzeniec Krzyżaków, potem walczący po stronie polskiej.
- Zygfryd de Löwe – rycerz zakonny, oprawca Juranda.
- Hugo de Danveld – starosta ze Szczytna, pomysłodawca porwania Danusi.
- Rotgier, Gotfryd, bracia de Bergow – bracia zakonni.
- Sanderus – handlarz odpustami i relikwiami, potem towarzysz Zbyszka.
- Diederich – kat w Szczytnie, oprawca Juranda, ale i wybawca Danusi (nie dopuścił do jej zabicia przez Zygfryda).
Postacie historyczne:
- Władysław Jagiełło – wielki książę litewski, po ślubie z Jadwigą – król Polski. Bogobojny, odpowiedzialny, inteligentny, czasem porywczy i wybuchowy władca.
- Królowa Jadwiga – uważana niemal za świętą. Żyła skromnie i pobożnie. Dbała o rozwój uniwersytetu w Krakowie, przekazując na ten cel pokaźne sumy pieniędzy. Cieszyła się szacunkiem nie tylko wśród swego narodu, ale i wśród władców innych państw. Jej śmierć była dla narodu polskiego wielką tragedią.
- Książę litewski Witold – bronił Litwy przed Krzyżakami, wspomógł Jagiełłę w wojnie z Krzyżakami.
- Książę mazowiecki Janusz i księżna Anna Danuta – opiekunowie Danusi po śmierci jej matki.
- Rycerze: Powała z Taczewa, Zyndram z Maszkowic, Zawisza Czarny – sławni polscy rycerze.
- Konrad von Jungingen – wielki mistrz krzyżacki, przeciwnik wojny zakonu z Polską.
- Ulryk von Jungingen – brat i następca Konrada. Zginął w bitwie pod Grunwaldem.
- Kuno von Lichtenstein – poseł, którego zaatakował Zbyszko, potem wielki komtur krzyżacki.
Zobacz:
Danusia i Jagienka – charakterystyka porównawcza dwóch bohaterek Krzyżaków Henryka Sienkiewicza.