Rozprawka jest obok recenzji najbardziej subiektywną formą wypracowania. Chcesz czy nie, musisz podkreślić w niej swoje „ja”: swoje zdanie, swoją opinię, swój punkt widzenia.
Jak podkreślić swoje stanowisko?
1. Korzystaj z form gramatycznych, dzięki którym podkreślisz, że wyrażasz swoje poglądy. Należą do nich:
- Czasowniki w 1. os. lp.
- Zaimki osobowe – dla mnie, według mnie, wydaje mi się.
Nie zapomnij o wyrazach podkreślających Twoje stanowisko wobec omawianego problemu (zobacz podpowiedzi w ramkach).
Przywołuj swoje (mogą być udawane, wymyślone dla potrzeby argumentacji) doświadczenia (rodzinne, szkolne, koleżeńskie) – popieraj je argumentami, których wymaga temat (np. przykładami z literatury, filmów, historii, sztuki).
Pamiętaj o stosowaniu innych chwytów, które uatrakcyjnią formę rozprawki i wzmocnią Twoją argumentację, np. stosuj pytania retoryczne.
Popełnisz błąd, jeśli:
- zamieścisz za mało własnych opinii,
- będziesz unikał wyrażenia swojego stanowiska,
- będziesz pisał o cudzych sądach, a nie o swoich.
Przydatne sformułowania
We wstępie możesz użyć sformułowań:
Celem moich rozważań jest…
Najpierw zastanowię się nad znaczeniem słowa…
Problem, o którym chcę napisać…
Postaram się przedstawić swoje refleksje na temat…
Od dawna nurtował mnie problem…
l Stawiając tezę, możesz użyć sformułowań:
Zgadzam/nie zgadzam się z myślą zawartą
w temacie/cytacie…
Moja teza brzmi…
Uważam, że…
Sądzę, iż…
Jestem przekonany, że…
Nie odczuwam żadnych wątpliwości, że…
Nie mam żadnych wątpliwości co do tego, że…
Oczywiste dla mnie jest to, że…
Bezsprzecznym wydaje mi się to, iż…
Stawiając antytezę, możesz użyć sformułowań:
Powszechnie sądzi się, że…, jednak ja zajmuję w tej sprawie inne stanowisko…
Nie mogę się zgodzić z opinią…
Rzekomo…, ja jednak uważam…
Chciałbym podać w wątpliwość stanowisko, że…
Trudno mi jednoznacznie sprecyzować stanowisko wobec…
Niejasne wydaje mi się to, że…
Przytaczając argumenty, możesz użyć sformułowań:
Na początku chciałbym przedstawić bohatera, który…
Zacznę od…
Przejdę do…
Przytoczę jeszcze jeden argument…
Potwierdzę to przykładem…
Posłużę się…
Mój kolejny argument to…
l W podsumowaniu możesz użyć sformułowań:
Chyba udało mi się przekonać, że …
Z tego, co napisałem, jasno wynika, że…
Mam nadzieję, że udało mi się udowodnić…
Przytoczone przeze mnie argumenty świadczą, że…
Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy stwierdzić, że…
Na podstawie przytoczonych argumentów sądzę, że…
Po rozważeniu tego problemu utwierdziłem się w przekonaniu, że…
Sformułowania służące podkreśleniu stanowiska piszącego, wyrażające jego opinię:
Sformułowania potwierdzające:
- z całą pewnością,
- jestem przekonany,
- nie ulega wątpliwości,
- nie mam wątpliwości, że…,
- jest dla mnie jasne/oczywiste,
- niewątpliwie, słusznie, istotnie, bez wątpienia, naprawdę
Sformułowania negujące lub wątpiące:
- rzekomo,
- przeciwnie,
- prawdopodobnie,
- raczej,
- chyba,
- przypuszczalnie,
- wydaje mi się,
- wątpię, żeby…
Sformułowania podkreślające subiektywizm wypowiedzi:
- sądzę, że…,
- uważam, że…,
- w mojej opinii,
- według mnie,
- moim zdaniem,
- jestem zdania
A teraz przykład! Oto temat rozprawki, w której mocno będziemy podkreślać jej subiektywny charakter:
Co może stanowić prawdziwą wartość w życiu? Jakie wartości stawiasz na pierwszym miejscu? Swoje poglądy poprzyj przykładami z literatury i własnymi doświadczeniami.
Wstęp
Każdy człowiek musi zdecydować, na jakich wartościach chce oprzeć swoje życie. Ja także wielokrotnie zastanawiałam się nad własnym katalogiem wartości i moje przemyślenia doprowadziły mnie do wysnucia wniosku, który wydaje mi się oczywisty i niepodważalny.
Teza
Chociaż tęsknię czasem za pieniędzmi, sławą, luksusami, to prawdziwymi wartościami w moim życiu są zdecydowanie zdrowie, miłość i wiara.
Pierwszy argument
Zacznę od zdrowia, co do którego chyba nikt nie może mieć żadnych wątpliwości. Bo czymże byłoby życie bez zdrowia? W pełni zgadzam się z cytatem z fraszki Jana Kochanowskiego Na zdrowie:
Szlachetne zdrowie,
Nikt się nie dowie,
Jako smakujesz,
Aż się zepsujesz.
Nie mogę nie przyznać racji czarnoleskiemu poecie, że zdrowie szczególnie zaczynam cenić dopiero w momencie, gdy mnie albo kogoś z moich bliskich dopada choroba. Moja siostra spodziewa się dzidziusia, ale w trakcie ciąży okazało się, że jest chora i że szczególnie musi zadbać o siebie i swoją córeczkę. Na wieść o tym dopadł mnie smutek i niepokój. Nie cieszy mnie tak jak zawsze przedświąteczna atmosfera, martwię się o Dorotkę i jej dzieciątko. Bardzo bym chciała, żeby wszystko zakończyło się pomyślnie.
Drugi argument
olejną cenną dla mnie wartością jest miłość do drugiego człowieka. Mam na myśli zarówno to, co łączy zakochane w sobie osoby, jak i miłość do innych ludzi, a szczególnie do rodziny. Czymże byłyby na przykład święta Bożego Narodzenia bez miłości? Jestem przekonana, że upłynęłyby jałowo i że nie wniosłyby tyle radości co święta przepełnione miłością. W mojej rodzinie tę świąteczną i miłosną atmosferę czuć już po grudniowych porządkach, które jakoś nikomu nie sprawiają problemów (nawet mój brat z wyjątkowym zapałem porządkuje swój pokój), po przygotowaniach wigilijnych potraw, po składaniu życzeń przy dzieleniu się opłatkiem, po śpiewaniu kolęd w czasie radosnego oczekiwania na prezenty, po wspólnej wyprawie na pasterkę. Mam świadomość, że w kręgu moich znajomych wiele osób nie lubi świąt. Podejrzewam, że przyczyną jest brak miłości, która w sposób szczególny uaktywnia się w czas narodzenia Bożego Dzieciątka. Chciałabym, żeby wszyscy to poczuli.
Trzeci argument
Z tym wiąże się jeszcze jedna wartość, o której pragnę napisać. Czy można prawdziwie cieszyć się świętami, obdarzać miłością i radością innych bez wiary? Wydaje mi się, że nie. To wiara pokrzepia mnie w trudnych chwilach i daje nadzieję, że nawet samotność, smutek, cierpienie mają sens. Gdy patrzę na świąteczne szopki ze żłóbkiem Jezusa zamiast pięknej kołyski, budzi się we mnie ogromna wdzięczność, że Bóg zechciał tak poświęcić się dla człowieka. Cud ten kojarzy mi się z pieśnią Franciszka Karpińskiego Pieśń o Narodzeniu Pańskim, w której poeta opisuje niezwykłości tej niesamowitej sytuacji. Oto nawet „ogień krzepnie, blask ciemnieje”, gdy Boży Syn ofiarowuje się człowiekowi. A co my możemy ofiarować Jemu?
Zakończenie
Wybrane przeze mnie wartości pokazują, co naprawdę powinno być ważne dla człowieka. Dla mnie zdrowie, miłość i wiara to niewątpliwie najważniejsze sprawy, co – mam nadzieję – udało mi się udowodnić. Podsumowując dotychczasowe rozważania, chciałabym jeszcze zauważyć, że gdyby inni stawiali takie wartości na pierwszym miejscu, bez wątpienia świat byłby lepszy.
Zwróć uwagę na:
1. Gramatyczne „chwyty”, które oddają subiektywny charakter tej rozprawki:
- czasowniki w 1. os. lp.: zastanawiałam się, tęsknię, zacznę, zgadzam się, nie mogę, zaczynam, martwię się, mam, jestem, wiem, chciałabym, pragnę, patrzę
- zaimki osobowe: ja, mnie, mi, my, moje (przemyślenia, życie), moja (siostra, rodzina), mój (brat), moi (bliscy, znajomi)
2. Sformułowania typowe dla rozprawki (podkreślamy je), które tu wzmacniają subiektywność sądów, ale i prawdziwość przytaczanych argumentów
3. Pytania retoryczne, które wzmacniają kolejne argumenty
- Bo czymże byłoby życie bez zdrowia?
- Czymże byłyby na przykład święta Bożego Narodzenia bez miłości?
- Czy można prawdziwie cieszyć się świętami, obdarzać miłością i radością innych bez wiary?
Zobacz: