Jan Twardowski
Wiersz dla dzieci o mędrcach
przybyli mędrcy
plackiem padli
złożyli dary
odjechali
wół miał pretensje:
powinni zaraz wziąć Jezusa
ukryć
ratować Go przed wrogiem
przed panem diabłem i Herodem
Kasprze Melchiorze Baltazarze
wół dyskutował tupał szurał
puknij się w głowę rzekł osiołek
bo przecież Matka Boska czuwa
Jakie postacie z tradycyjnej szopki znajdujesz w wierszu?
Jezus, Matka Boska, Kasper, Melchior i Baltazar (Trzej Królowie), wół, osiołek.
Do jakiej sceny biblijnej nawiązuje wiersz?
Do pokłonu Trzech Króli.
O co zostaje uzupełniona z inwencji poety ta scena biblijna?
O pretensje wołu do Trzech Króli o nieochranianie Jezusa.
Co dziwi w zachowaniu zwierząt? Do jakiej tradycji jest to nawiązanie?
Zwierzęta mówią ludzkim głosem. Jest to nawiązanie do polskiej tradycji wigilijnej, która każe w Wigilię dzielić się ze zwierzętami opłatkiem, bo w tym dniu podobno mówią one – wedle wierzeń – ludzkim głosem.
Na czym polega różnica postaw między osłem a wołem?
Wół domaga się ochrony Jezusa, pomocy Jezusowi. Osioł ufa, że wszystko przebiegnie dobrze, nic się nie stanie, bo Matka Boska czuwa.
Jak określiłbyś postawę charakterystyczną dla wołu?
To postawa buntu.
A jak postawę typową dla osła?
To postawa ufności.
Jaki wniosek płynie z wiersza?
Należy ufać. Opieka Matki Boskiej (a może też miłość macierzyńska – Marii do małego Jezuska) jest wystarczającym gwarantem, że nie stanie się nic złego.
Jaka jest wymowa tytułu?
- Wiersz dla dzieci o mędrcach sugeruje paradoksalnie, że prawdy mędrców można sprowadzić do dziecięcego języka.
- Najwyższą mądrość można opowiedzieć nawet dzieciom.
- A tą mądrością jest… postawa ufności, która jest ważniejsza od wyliczeń i kalkulacji (postawa wołu) czy mądrości mędrców. Wygrywa ona z najważniejszymi przeciwnościami.
Jakie wyrażenia i zwroty z języka potocznego znajdujesz w wierszu?
Plackiem padli
Wół szurał
Puknij się w głowę
O co może zapytać Cię nauczyciel?
- O wskazanie zdrobnienia
Osiołek
- O wskazanie onomatopei (wyrazu dźwiękonaśladowczego)
– Tupał
– Szurał
- O wskazanie apostrofy (bezpośredniego zwrotu do osoby lub zjawiska)
– Kasprze,
– Melchiorze,
– Baltazarze
Praca domowa
Co wiesz o autorze tego wiersza? Jakie tendencje typowe dla jego poezji zauważasz w utworze?
To ksiądz Jan Twardowski, nieżyjący już warszawski kapłan, kaznodzieja, poeta.
W tym utworze odnajdujemy jego przekonanie, że o najważniejszych prawdach wiary nie trzeba mówić skomplikowanym językiem teologii. Wystarczy mówić tak jak do dzieci o sprawach najprostszych – miłości matki do dzieci, zaufaniu, opiece.
Jakie wypracowanie może zadać Ci nauczyciel?
Gdyby zwierzęta mówiły ludzkim głosem…Pomysł na takie wypracowanie
Wersja pierwsza
Ktoś wpatruje się w szopkę, która znajduje się pod choinką. Nagle słyszy, że wół i osiołek zaczynają mówić.
Mówią na przykład:
- o tym, co słyszały w domu, w którym stoi szopka, podczas kolacji wigilijnej przeciwstawiają się kłótniom domowników i narzekaniu dzieci na zbyt tanie prezenty,
- o tym, co słyszały w telewizyjnych wiadomościach: dlaczego w świecie tyle wojen, cierpienia, zła.
Wersja druga
W Wigilię pies i kot, karmieni przez jednego z domowników przemawiają ludzkim głosem. Mówią na przykład:
- o złym traktowaniu przez domowników (ktoś nie dał im jedzenia, ktoś nie opróżnił kuwety, ktoś nie wyprowadził psa na spacer, ktoś uderzył psa lub kota),
- o problemach dużych kotów (tygrysów, lwów) – męczonych w cyrku i ginących w męczarniach w czasie polowań oraz cierpiących z powodu przeznaczania ich sierści na futra, czapki, kołnierze.
Zobacz:
Analiza i interpretacja wiersza Jana Twardowskiego Nie rozdzielaj