Dwudziestolecie międzywojenne - synteza
Ugrupowania poetyckie Grupa Skład Program Skamander nazwa pochodzi od mitologicznej rzeki Skamander, przywołanej przez Wyspiańskiegow Akropolis Julian Tuwim Antoni Słonimski Jan Lechoń Jarosław Iwaszkiewicz Kazimierz Wierzyński Postulat bezprogramowości. Ideał młodości, siły twórczej i przyjaźni ma zastąpić manifesty programowe. Odrzucają patos i wielkie tematy narodowe, mit twórcy – mesjasza, i kult talentu. W poezji dominują nareszcie tematy,czysto poetyckie: wiosna, miłość, radość życia. Futuryści WarszawaKlub Futurystów „Katarynka” Kraków Anatol Stern Aleksander WatTytus Czyżewski Bruno Jasieński Stanisław Młodożeniec
Tragizm, drwina i ironia w prozie polskiej lat 30. Wymień: Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (1934) i Sanatorium pod klepsydrą (1937) Witold Gombrowicz – Ferdydurke (1937) Witkiewicz – Nienasycenie (1930), Jedyne wyjście (1931-1933), Niemyte dusze (1936). Temat sugeruje, że dobierać trzeba przykłady pod kątem takich kategorii, jak: tragizm, drwina, ironia. Tragizm – konflikt wartości lub nieunikniony splot konieczności, które uniemożliwiają bohaterowi jakikolwiek sensowny wybór i nieuchronnie prowadzą do katastrofy. Ironia – właściwość
Motywy katastroficzne na wybranych przykładach z literatury polskiej. Katastrofizm to pesymistyczny sposób myślenia o przyszłości i historii. Głosi zbliżającą się nieubłaganie zagładę wszelkich wartości (upadek kultury, sztuki, a wraz z nimi – całej cywilizacji). W literaturze i sztuce takie pojmowanie dziejów pojawiło się na przełomie XIX i XX w., wyraźnie zaznacza się też w dwudziestoleciu międzywojennym. Uwaga! Katastrofizmu nie należy utożsamiać z określonym prądem literackim – był związany z różnymi poetykami i kierunkami literackimi (naturalizm, symbolizm, ekspresjonizm), jest natomiast jednolity pod
Motyw krajobrazu wiejskiego, sielsko-anielskiej atmosfery, jaką stwarza wieś, „ciągnie się” w polskiej literaturze od Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. I międzywojnie nie jest wolne od tego sentymentu. Julian Tuwim w wierszu Sitowie rysuje krajobraz wsi z dzieciństwa, miętę nad wodą, zioła, łąki i kwiaty – które są tu słodkimi wspomnieniami z lat beztroski, wolności od „poetyckiego tworzenia”. Józef Czechowicz – jest piewcą wsi lubelskiej, ujmuje jej krajobrazy w sennych wizjach, płynność zdań i słów oddaje nastrój i przywołuje elementy
Dwudziestolecie jest czasem wciśniętym między dwie wojny. A zatem – początek epoki przyniesie literaturę, która wyrasta z doświadczeń I wojny światowej, schyłek zaś prorocze wizje, przeczucia i ostrzeżenia. Wśród powieści ważna jest Na Zachodzie bez zmian – żarliwy protest niemieckiego pisarza Remarque’a przeciw wojnie i zabijaniu. Mord – wprawdzie nie jako wojna, lecz jako rewolucja – jest jaskrawo przedstawiony w Przedwiośniu Żeromskiego. Wiersz pt. Młody żołnierz Apollinaire’a przestrzega i ukazuje psychikę młodego człowieka, który przeżył wojnę. Jest
Czy w ogóle taka prawda istnieje? Czy można choć w przybliżeniu określić, czym naprawdę jest człowiek, co tkwi w jego psychice? Zadaje to pytanie Nałkowska w Granicy. Pisarka stara się znaleźć granicę moralności, której nie można bezkarnie przekroczyć – a przekroczył ją Zenon Ziembiewicz. Pyta też o to, czy jesteśmy tacy, jak o sobie myślimy, czy tacy jakimi widzą nas inni. Być może, prawda jest wypadkową między tym, co subiektywne a tym, co jest „obiektywnym” sądem zbiorowości. Kim
Cezary Baryka – bohater dojrzewający Kiedy go poznajemy, ma lat czternaście. Rozstajemy się z nim, gdy jest dorosły. To bohater tzw. powieści rozwojowej: śledzimy proces kształtowania się jego osobowości na tle wydarzeń i obyczajów określonego czasu. Polak urodzony i wychowany wśród Rosjan w Baku, dorasta w atmosferze miłości do ojczyzny. Matka wciąż wspomina rodzinne Siedlce; ojciec przedstawia mu wyidealizowaną, romantyczną wizję Polski szklanych domów – chce zachęcić go do wyjazdu.
Jak scharakteryzujesz stosunek twórców dwudziestolecia międzywojennego do tradycji romantycznej? Odbiór romantyzmu w dwudziestoleciu nie jest jednolity i przechodzi różne fazy – od buntu i krytyki po sentyment i uznanie. Poezja Początek epoki wolnej Polski – to bunt w poezji przeciw romantycznym konwencjom i idei walki o niepodległość. Antoni Słonimski pisze: odrzucam z ramion płaszcz Konrada Jan Lechoń – a wiosną niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę… Julian Tuwim prezentuje wiosnę w skandalicznym, „antyromantycznym” ujęciu (Wiosna). W imprezach „Pod Picadorem” młodzi poeci „zwalają
Awangarda w prozie zarysowała się wyraźnie w twórczości Witolda Gombrowicza i Brunona Schulza. Ferdydurke Gombrowicza ma wiele cech nouveau roman. Awangardowość, czyli nowoczesność, zupełna wynalazczość wyraża się tu nie tylko w przemianie struktury gatunku, lecz także w języku postaci i narratora i w demaskatorskiej, odważnej problematyce powieści. Bruno Schulz w Sklepach cynamonowych prezentuje nowatorski ekspresjonizm, pełną symboli prozę liryczną, której odczytanie wymaga, sięgnięcia po psychoanalizę Freuda i Junga. Dramat awangardowy to domena Stanisława Ignacego Witkiewicza. Innowacje i rewolucyjne postulaty dotyczące
Literatura jest dziedziną, która odzwierciedla społeczno-polityczne zmartwienia społeczeństw – szczególnie podatnym na to gatunkiem jest powieść. Podział społeczeństwa Polski międzywojnia, socjalno-bytowa sytuacja różnych warstw znalazła miejsce w prozie tego okresu. Najbardziej wymowną w tym względzie jest powieść Granica Zofii Nałkowskiej. Przecież granica umieszczona w tytule to przede wszystkim granica między warstwami biedoty a inteligencji, najbardziej plastyczny obraz tych podziałów to kamienica Kolichowskiej – przekrojona na pół dzieli dwa światy – nędzarzy i ludzi bogatych –
Otóż poezja wcale nie w mniejszym stopniu niż proza reagowała na sytuację polityczno-społeczną młodego kraju. Początek wydawał się beztroski – manifesty młodych kazały „zrzucić z ramion płaszcz Konrada” – czyli zaprzestać tematów narodowych, bo ojczyzna jest już wolna, są więc zbędne nawoływania do walki. Lecz już w tym – wstępnym okresie Julian Tuwim pisze wiersz Pogrzeb prezydenta Narutowicza, który jest pełną emocji reakcją na zamach i zamordowanie pierwszego prezydenta niepodległej Polski. To dopiero
Dokonaj alfabetycznego zestawienia najbardziej znanych poetów dwudziestolecia międzywojennego, zaznaczając ich przynależność grupową i charakterystyczne utwory. Władysław Broniewski – poeta indywidualny, utożsamiany z hasłami rewolucyjnymi, operujący techniką poezji romantycznej. Znane utwory to: Mannlincher, Do towarzyszy broni, Poezja, Bagnet na broń, cykl Anka. Józef Czechowicz – czołowy poeta awangardy lubelskiej. Czechowicz głosi, że „poezja jest muzyką”, opiewa pejzaż wsi operując skrótem i metaforą, wykorzystuje obrazowanie senne, psychiczną miazgę i skojarzenia. Znane wiersze: Przez kresy, Na
Kobieta w prozie dwudziestolecia międzywojennego Noce i dnie Bohaterka tej powieści – Barbara Niechcicowa, z domu Ostrzeńska – to skomplikowana wewnętrznie postać. Barbara jest osobowością kontemplacyjną, a jej stosunek do życia ukształtował się pod wpływem niespełnionego, młodzieńczego uczucia do Józefa Toliboskiego. Ta wyidealizowana miłość będzie towarzyszyć jej przez długie lata, a mężczyzna, który się pojawi później w jej życiu, będzie automatycznie porównywany z Toliboskim. Lęk przed staropanieństwem zadecydował, że wyszła za Bogumiła Niechcica, ale nigdy nie
Poezja międzywojnia to domena wielkich indywidualności i konkretnych grup poetyckich. Zacznijmy może od rejestru mniej lub bardziej awangardowych ugrupowań. Oto one: Skamander Warszawskie ugrupowanie zorganizowane przez: Juliana Tuwima, Jana Lechonia, Kazimierza Wierzyńskiego, Antoniego Słonimskiego, Jarosława Iwaszkiewicza. Program: bezprogramowość, młodość, radość. Poeta to – zwykły człowiek wciśnięty w tłum. Poezja – pole wszystkich tematów. Futuryści W Warszawie Aleksander Wat i Anatol Stern w Krakowie Stanisław Młodożeniec i Bruno Jasieński. Program: Futuryści zrywają z przeszłością i tradycją narodową, wierzą w maszynę,
