Najpopularniejsze błędy:
- pisanie streszczeń zamiast rozważania zagadnień,
- przytaczanie biografii bohatera zamiast charakteryzowania, rozważania postaw czy decyzji,
- opis epoki lub biografia pisarza zamiast analizy dzieła lub motywu,
- przepisywanie fragmentów podręcznika na podobny temat,
- tzw. kompleks ucznia – bezwarunkowe zgadzanie się z tematem, bez względu na własne zdanie czy dwuznaczność sformułowania,
- powtarzanie słów, zdań o tej samej budowie, niekonsekwencja w rozumowaniu,
- typowe lanie wody – czyli pisanie o niczym.
Rady
- Staraj się dokładnie rozpracować temat – jeśli zawiera cytat, musisz go zinterpretować i podporządkować mu swoją pracę (cytat nie jest ozdobnikiem, ma ukierunkować Twój tok myślenia).
- Właściwy trop to także skupienie się na tzw. czasownikach operacyjnych (np. „wskaż”, „udowodnij”, „wykaż”, „zaprezentuj”).
- Trzymać się tematu i kluczowych terminów.
- Uwzględnić wszystkie aspekty tematu pracy i odnieść się do nich (np. jeśli piszesz o motywach przemijania w poezji średniowiecza, renesansu i baroku, nie możesz pominąć żadnej z tych epok, choćby brakło Ci miejsca, czasu, ochoty).
Błędy ortograficzne
Błędy obniżają ocenę pracy. Najgorsze są rażące błędy ortograficzne.
- Niestety – musisz zwrócić uwagę na u, ó, rz, ż, ch i h. Pomyłka w tej kwestii to właśnie błąd rażący!
- Napisanie głoski bezdźwięcznej zamiast dźwięcznej to także błąd rażący.
Pamiętaj, że pisze się rów – rowy, chleb – chleby, grób – groby, itp, chociaż słyszy się inaczej.
Błędy drugorzędne także obniżają ocenę.
Jeśli często używasz takich słów jak: na pewno, naprawdę, dlatego też, spod, gdyby tylko, zza itp, wypisz je sobie na kartce, przepisz do brudnopisu i używaj prawidłowo.
Najczęściej błędy dotyczą pisowni łącznej i oddzielnej. Uczniowie rzadko wiedzą, jak i gdzie pisać „nie”.
Pamiętaj!
- Nie + czasownik – rozdzielnie: nie idę
- Nie + rzeczownik – razem: niezgoda
- Nie + przymiotnik – razem: nieładny
- Nie + imiesłów przysłówkowy – rozdzielnie: nie kupiwszy
- Nie + imiesłów przymiotnikowy – razem: niekochany
Popularny jest błąd z partykułą „by”.
A zasada jest prosta: każdą formę osobową czasownika + by piszemy łącznie.
- Jeśli wiemy, kto jest wykonawcą (on, ona, ono, itd) – piszemy by razem z czasownikiem:
mogłabym moglibyśmy, mógłbyś moglibyście, mogłoby mogliby - Jeśli nie ma wykonawcy czynności (forma nieosobowa) – wówczas piszemy oddzielnie:
można by; wyjechać by; zamknięto by.
Zwróć także uwagę na wielką i małą literę. Uświadom sobie, że Twoje imię, miasto, kraj, kontynent, jako nazwy własne, piszemy wielką literą.
Pamiętaj!
- Wszystkie nazwy własne (państwa, miasta, kontynenty, imiona, nazwiska, tytuły utworów, nazwy instytucji) piszemy wielką literą.
- Resztę – wszystko co przeciętne, powszechne, czyli: pospolite, możemy potraktować małą literką.
I tak „Burek” to imię jednostkowe – stąd wielka litera. A już nazwą „pies” określamy setki członków tego gatunku – jest to zatem nazwa pospolita i piszemy małą literę. Podobnie pospolity jest każdy diabeł – a Lucyfer, czy Mefistofeles to już jednostki o imionach własnych. - Narodowości piszemy wielką literą: Polak, Niemiec, Rosjanin.
- Natomiast nazwy mieszkańców miast piszemy już małą literą: warszawianka, łowiczanka, krakowianin (jeśli chodzi nam o mieszkańca województwa – możemy użyć wielkiej litery).
- Oczywiście każde zdanie rozpoczynamy wielką literą. Nie ma natomiast potrzeby pisać ojczyzna wielką literą. Ojczyzna jako rzeczownik należy do nazw pospolitych, literą wielką możemy ją pisać, gdy szczególnie chcemy podkreślić swój stosunek emocjonalny.
Zapamiętaj zasady!
Jeśli nie jesteś pewien danego słowa – nie pisz go, zastąp go słowem innym – to stary sposób ludzi myślących. Przecież zawsze można zastąpić różę fiołkami, podróż wycieczką lub wyprawą, a zamiast przymus napisać konieczność. Oto młody, inteligentny człowiek nie wie, jak napisać góra. Pisze więc: wzniesienie. Zamiast chmura – obłok, a krzyk zastępuje wołaniem. Nie jest to może szlachetna metoda, ale skuteczna!
Kropki i przecinek
Trzy błędy interpunkcyjne to już na pewno równowartość błędu ortograficznego. Błędy interpunkcyjne także się różnie ceni.
- Te „najdroższe” to brak przecinka przed: który, że, lecz, ale, bo, więc.
- Może zaistnieć także nadmiar: przecinki stawiane przed lub, oraz, i, a nawet zupełnie bezmyślnie na chybił trafił, to także błąd.
Oto kilka spójników, które wymagają bezwzględnie przecinka i tych, które go nie znoszą.
- Te pierwsze, powiedzmy sobie „przecinkowce” to:
- który, bowiem, bo, gdyby, ale, lecz, więc, aby, żeby, by.
- A oto „antyprzecinkowce”:
- lub, i, oraz, albo, bądź niż, ani.
Poza tym – kilka porad interpunkcyjnych:
- Jeśli nie jesteś pewny – pisz krótkie zdania.
- Długie łącz spójnikami.
- Oddzielaj przecinkiem wtrącenia i dopowiedzenia.
Błędy stylistyczne
Błędy stylistyczne najczęściej powstają,
- gdy ktoś używa mowy potocznej w pracy o charakterze raczej naukowym lub literackim;
- mogą pojawić się, gdy ktoś niepotrzebnie powtarza znaczenie raz wypowiedziane:
cofnąć się do tyłu, wodny akwen, piszący pisarz i głupi dureń; - do błędów tych należą także niewłaściwe połączenia kilku wyrazów, często ktoś po prostu „krzyżuje” sobie powiedzonka i wychodzą wypowiedzi błędne. Odgrywać znaczenie – jest taką pechową krzyżówką.
Inne: kolejka za chlebem, oni rozumią, godzina czasu, wrócił z powrotem.
Jak uniknąć tego typu błędów?
- Przy kłopotach stylistycznych trzeba pisać zdania krótkie, proste.
- W razie niepewności korzystaj ze słownika języka polskiego.
- Nigdy nie używaj słów obcych, których znaczenia nie jesteś pewien.
- Unikaj powtórzeń. Ciągłe powtórzenia – to szczególna ułomność wypracowań. Nie można pisać:
„Bohater, który poszedł do osoby, która prosiła go o wizytę, która nie była miła, bo przyszła babcia, która…” itp.
Błędy fleksyjne
polegają na złej odmianie wyrazów, np. źle odmienionym rzeczowniku, często są wynikiem pośpiechu, nie niewiedzy.
Błędy składniowe
- nieodpowiednio zastosowane związki zgody, przynależności, rządu (powtórka z gramatyki!),
- nadużywanie konstrukcji biernych,
- zły szyk wyrazów,
- złe użycie spójników i zaimków względnych,
- złe zastosowanie imiesłowowych równoważników zdań.
Błędy frazeologiczne
polegają na niestosownym, nieodpowiednim połączeniu dwóch lub więcej wyrazów w jedno wyrażenie lub zwrot (np. przywiązywać uwagę – prawidłowo – przywiązywać wagę).
Błędy stylistyczne
dotyczą niedostosowania użytego wyrazu do całości wypowiedzenia ze względu na jego treść lub formę, np.:
- stosowanie niepoprawnie wieloznacznych sformułowań, skrótów myślowych,
- powtarzanie wyrazów,
- wtrącanie w nieodpowiedni sposób zwrotów i wyrażeń,
- niedostosowanie stylu do treści, np. używanie wyrazów potocznych bez uzasadnienia, np. Miłosz to spoko poeta.
Można ich uniknąć dość łatwo. Gdy napiszesz już pracę, nie myśl o niej przez jakiś czas. Potem przeczytaj ją jeszcze raz. Nabierzesz do niej dystansu. Zauważysz wtedy, że coś jest nie tak i szybko to skorygujesz.
Bądź wierny swojemu stylowi. Jeśli preferujesz krótkie, emocjonalne zdania – zostań przy nich, nawet gdy imponuje Ci kolega tworzący zdania zawierające siedem orzeczeń.
Przeczytaj pracę w myśli, potem szeptem lub półgłosem. Najlepiej zaś mamie albo koleżance – osobie niezaangażowanej łatwiej wychwycić błędy.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/11-rozprawka