Rozpoznaj rodzaje komizmu występującego w Zemście.
Komizm sytuacyjny
Śmiech budzi cała sytuacja, scenka lub intryga. To miejsca, w których cała widownia w teatrze zazwyczaj głośno się śmieje.
Przykład? Bitwa o mur, dyktowanie listu Dyndalskiemu czy wizyta Papkina u Rejenta. Dla ułatwienia – komizm sytuacyjny to typowe gagi, kiedy z powodu głupiej sytuacji wszyscy oglądający wybuchają śmiechem.
Komizm postaci (charakteru)
Tutaj źródłem śmiechu jest bohater – tak przedstawiony, że jego wygląd, charakter czy sposób bycia są karykaturalne.
W Zemście taką postacią jest przede wszystkim Papkin. To postać zbudowana na zasadzie kontrastu – inne jest jego wyobrażenie o sobie, a zupełnie inne rzeczywiste zachowanie. Ale to nie jest jedyna komiczna postać w tej komedii – śmieszny jest też gwałtowny Cześnik, jego sługa Dyndalski i flegmatyczny Rejent.
Komizm językowy
Rodzi się z gry słów, przejęzyczeń, omyłek, językowych dwuznaczności lub z charakterystycznego sposobu mówienia niektórych postaci.
Przykłady z Zemsty? Słynne już „mocium panie” w scenie pisania listu, kpina Klary z Papkina (Jeśli nie chcesz mojej zguby, krokodyla daj mi luby). Komizm językowy to nie tylko śmieszne powiedzonka – ale i momenty, w których bohaterowie się nie rozumieją (np. scena rozmowy Wacława z Podstoliną – akt II scena V).
Ale, ale! Zabłyśnij i zwróć uwagę, że w jednej scenie mogą występować różne rodzaje komizmu. Czasami trudno je odróżnić! Na przykład słynna scena pisania listu, z Cześnikiem, Papkinem i słynnym „mocium panie” łączy w sobie wszystkie trzy rodzaje komizmu. Zwróć na to uwagę, a Twoja odpowiedź zostanie na pewno wyżej oceniona!
Przy omawianiu komizmu w Zemście możesz też dodać, że główną zasadą skonstruowania utworu Fredry jest kontrast charakterów głównych postaci – Cześnika i Rejenta. Komedia Fredry jest więc komedią charakterów.
Zobacz:
Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.