Sonet XIII
Przeszłość nie wraca jak żywe zjawisko,
W dawnej postaci – jednak nie umiera:
Odmienia tylko miejsce, czas, nazwisko
I świeże kształty dla siebie przybiera.
Zmarłych pokoleń idealna sfera
W żywej ludzkości wieczne ma siedlisko,
A grób proroka, mędrca, bohatera
Jasnych żywotów staje się kołyską.
Zawsze z tej samej życiodajnej strugi
Czerpiemy napój, co pragnienie gasi;
Żywi nas zasób pracy plemion długiej.
Ich miłość, sława, istnienie nam krasi;
A z naszych czynów i z naszej zasługi
Korzystać będą znów następcy nasi.
Z cyklu Nad głębiami
Gatunek
Sonet – typową cechą takiego wiersza jest bardzo gruntownie przemyślana budowa, 2 pierwsze strofy mają po 4 wersy i mają charakter opisowy, 2 ostatnie, 3-wersowe, mają charakter refleksji.
Idea wiersza
Przeszłość ma wielką wartość, choć nigdy nie powtarza się w identyczny sposób, od dawnych proroków, mędrców, bohaterów można się wiele nauczyć.
Czerpiemy z idei i wzorców poprzednich pokoleń, korzystamy z ich pracy, dzięki nim możemy być wartościowymi ludźmi, z kolei nasze dokonania staną się bazą i wzorcem dla następnych pokoleń. Nie można zatem przekreślić przeszłości. Przeszłość to skarbnica dla młodego pokolenia.
Najważniejsze porównanie
Przeszłość nie wraca jak żywe zjawisko
Metafory
A grób proroka, mędrca, bohatera
Jasnych żywotów staje się kołyską.
Zawsze z tej samej życiodajnej strugi
Czerpiemy napój, co pragnienie gasi;
Żywi nas zasób pracy plemion długiej.
Przykłady szyku przestawnego (inwersji)
- wieczne ma siedlisko (zamiast: ma wieczne siedlisko)
- zasób pracy plemion długiej (zamiast: zasób długiej pracy plemion)
- istnienie nam krasi (zamiast: krasi nam istnienie)
- korzystać będą znów następcy nasi (zamiast: będą korzystać znów nasi następcy)
Archaizm
istnienie nam krasi
Zobacz:
Wyjaśnij koncepcję filozoficzną, jaką zawarł w swojej poezji Adam Asnyk