Tren VIII
Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim!
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała,
Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała.
Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować
Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,
To tego, to owego wdzięcznie obłapiając
I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.
Teraz wszytko umilkło, szczere pustki w domu,
Nie masz zabawki, nie masz rozśmiać się nikomu.
Z każdego kąta żałość człowieka ujmuje,
A serce swej pociechy darmo upatruje.
1. Jakie jest znaczenie tytułu?
Określa gatunek. Jest nim tren.
Tren to utwór żałobny, poświęcony zmarłemu.
2. Znajdź apostrofę!
W wersie 2. Moja droga Orszulo!
Apostrofa to bezpośredni zwrot do osoby lub zjawiska.
3. Jak nazwiesz wyrazy:
Orszula, pobiegała, zawżdy?
To archaizmy – wyrazy, które wyszły już z użycia (zawżdy) lub zmieniły swoją formę (imię Orszula dziś brzmi: Urszula).
4. Wskaż 3 przykłady szyku przestawnego. Jak inaczej nazywa się szyk przestawny?
- Wielkieś mi uczyniła pustki – zamiast: uczyniłaś mi wielkie pustki
- W domu moim – zamiast: w moim domu
- Zniknieniem swoim – zamiast: swoim zniknieniem
Inna nazwa szyku przestawnego to inwersja.
5. Podaj przykład 3 epitetów.
myśleniem zbytnim
uciesznym śmiechem
maluczką duszą
6. Wskaż kontrasty, paradoks.
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było,
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Kontrast pomiędzy ruchem i radością w domu przed śmiercią Urszulki a pustką i smutkiem po jej zgonie.
7. Jak nazwiesz podmiot liryczny?
Zbolałym ojcem, prawdopodobnie można utożsamiać go z Kochanowskim.
8. Jak nazwiesz uczucia podmiotu lirycznego?
Żal, tęsknota, smutek, rozpacz.
9. Co jest tematem wiersza?
Żal po stracie dziecka.
10. Jak można opisać Urszulkę?
Jako dobre, kochane, wesołe, zabawne dziecko, rozszczebiotane, będące radością swych rodziców. Być może trochę idealizowane i przedstawione jako nieco dojrzalsze emocjonalnie niż inne małe dzieci.
Zobacz:
Treny Jana Kochanowskiego – tematyka i okoliczności powstania
Jan Kochanowski jako autor Trenów: zbolały ojciec, perfekcyjny artysta czy rozczarowany filozof?