Punktem odniesień do rozwoju powieści była powieść realistyczna. Młoda Polska przyniosła tak liczne przemiany i przekształcenia tego gatunku, że powstało coś nowego – mianowicie powieść młodopolska. Nie był to jednak wcale gatunek jednolity, ewolucja postępowała bowiem w różnych kierunkach.
- Przecież efektem tych przemian była także powieść panoramiczna (Chłopi Władysława Reymonta, Popioły Stefana Żeromskiego).
- Panowała tendencja do pisania naturalnego, naśladującego mowę – rozmnożyły się więc pamiętniki, dzienniki i reportaże.
- Z założeń impresjonizmu wynikał postulat przedstawienia w powieści chwili, snu, wizji, ciągu wrażeń – stąd powstały fantazje liryczno-psychologiczne, proza utrzymana w poetyckim stylu.
- Efektem przemian była zaś przede wszystkim powieść modernistyczna, a jej wielkim twórcą i propagatorem pozostał w naszej literaturze Stefan Żeromski.
Wśród twórców prozy młodopolskiej należy wymienić jeszcze:
- Wacława Berenta (Próchno, Ozimina),
- Tadeusza Micińskiego (ekspresjonistyczne: Xiądz Faust, Wita),
- Stanisława Przybyszewskiego (Dzieci szatana, Synowie ziemi).
Innowacje kompozycyjne powieści młodopolskiej ogólnie można zestawić następująco:
- Tendencja odejścia od narratora wszechwiedzącego w kierunku narracji subiektywnej, opisu świata z punktu widzenia narratora, przez pryzmat jego spojrzenia.
- Styl wypowiedzi zbliża się do naturalnego sposobu wypowiedzi np. pamiętnikarskiego lub reporterskiego.
- Odejście od sztywnej pierwszoplanowej fabuły – prezentacja snu, wizji, wrażenia, odczucia.
- Kompozycja luźnych scen, wielu epizodów.
- Emocjonalny, liryczny, symboliczny styl narracji.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c165-modernizm/mloda-polska-zestawienie
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c214-lekcje-z-epok-literackich/c223-modernizm/powiesc-mlodej-polski
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c165-modernizm/chlopi-reymonta
https://aleklasa.pl/matura/c332-akademia-maturalna/przemiany-powiesci-referat