Co łączy bohaterów Balzakowskich?
- Podstawową cechą Balzakowskich postaci jest ich nieustanne, zachłanne dążenie do awansu społecznego, do przebicia się do warstwy wyższej lub przynajmniej, w ostateczności, utrzymania dotychczasowej pozycji. Ów pęd do wspinania się po szczeblach drabiny społecznej jest jednym z podstawowych motywów całej Komedii ludzkiej.
- Bohaterowie Balzaka są zachłanni i drapieżni. Zrobią wszystko, by wspiąć się wyżej – by mieć i znaczyć więcej. Hierarchia społeczna w ujęciu Balzaka jest niezwykle sztywna, rygorystyczna – i zawsze dokładnie wiadomo, kto w jakim jej punkcie się znajduje i jak wyglądają jego widoki na osiągnięcie kolejnego szczebla drabiny.
- Badacze, w tym jeden z najlepszych polskich tłumaczy literatury francuskiej Tadeusz Boy-Żeleński, zwracają uwagę na rolę, jaką w Balzakowskiej wizji stosunków społecznych odgrywają finanse. Autor Ojca Goriot z obsesyjnym wręcz upodobaniem wymienia konkretne sumy pieniędzy. Opisując bohatera, nigdy nie zapomni wspomnieć, ile wynoszą jego dochody, a pisząc o jakimś przedmiocie, dodaje, ile kosztował. Boy-Żeleński określa nawet pisarza jako „poetę pieniądza”, który pokazuje, w jaki sposób żądza posiadania kształtuje ludzkie losy. Zawód, znajomości, romanse – wszystko podporządkowane jest chęci wzbogacenia się, a tym samym wzniesienia na drabinie społecznej.
- Na drodze awansu społecznego istnieje wszakże pewien próg niezwykle trudny do przekroczenia. Chodzi o szlachetne urodzenie, tytuł, który tylko nielicznym pozwala wchodzić na najwyżej notowane paryskie salony. Inni, choćby mieli miliony, mogą o tym tylko marzyć. Chyba że… odpowiednio wydadzą za mąż swoje córki. Jak jednak widać na przykładzie starego Goriota, i na takiej inwestycji można się przeliczyć…
Zobacz:
Czy Ojciec Goriot Balzaka jest powieścią realistyczną?
Jakie przesłanie i ogólnoludzkie wartości zawiera Ojciec Goriot Balzaka?