Pieśń jest gatunkiem bardzo starym, sięgającym literatury antyku, silnie związanym z muzyką i początkowo wykonywanym wraz z nią. Pierwszym twórcą pieśni i wzorem dla Jana z Czarnolasu był Horacy – dlatego niektóre pieśni Kochanowskiego są przekładami albo luźnymi parafrazami carmin rzymskiego poety. Są one w większości poważne, ich tematyka zaś jest różnorodna. Wystarczy dokonać przeglądu różnych rodzajów pieśni.

Są wśród nich:

  • pieśni towarzyskie, inaczej biesiadne, (Miło szaleć, kiedy czas po temu);
  • pieśni miłosne (Pieśń XXI);
  • pieśni refleksyjne (Serce roście, patrząc na te czasy);
  • pieśni patriotyczne (Pieśń o spustoszeniu Podola);
  • pieśni będące pochwałą wsi (Pieśń świętojańska o sobótce).

Problematyka pieśni krąży wokół zagadnień, takich jak:

  • przemijalność,
  • krótkotrwałość życia,
  • cnota,
  • rozum,
  • patriotyzm,
  • nieśmiertelność poezji,
  • afirmacja świata, natury i życia,
  • miłości.

Poglądy filozoficzne Kochanowskiego najczęściej stanowią treść pieśni refleksyjnych.

  • Jak na twórcę renesansowego przystało, i na wzór Horacego – dąży do ideału złotego środka. Należy w życiu swoim – wg filozofii epikurejczyków używać życia i poznać jego rozkosze, dążyć do szczęścia i chwytać dzień, bo wszystko przemija. Kochanowski podpowiada, ponieważ życie trwa krótko, należy „miło szaleć, kiedy czas po temu” (Pieśń XX).
  • Lecz należy także – według nauki stoików – zachować spokój i umiar, męstwo i cnotę, dobrą sławę, bo najwyższe szczęście człowieka wcale nie tkwi w zaszczytach ani w bogactwie, lecz w harmonii, w umiejętności zachowania równowagi duchowej.
  • W pieśniach odradza się horacjański motyw exegi monumentum – nieśmiertelności poety, jaką zapewnia mu jego dzieło, czego dowodem jest piękna Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Jaką filozofię zawarł Jan Kochanowski w pieśniach i fraszkach?

Przedstaw Pieśni Jana Kochanowskiego jako wyraz filozofii życia poety.

Jan Kochanowski – Pieśni

Pieśni Kochanowskiego matura

https://aleklasa.pl/liceum/c230-wiersze/c304-analiza-wierszy/horacy-piesn

Motyw sławy poetyckiej w pieśniach Horacego i Jana Kochanowskiego

Jaką filozofię głosi w Pieśniach i Fraszkach Jan Kochanowski?

Pieśni Kochanowskiego na maturze