Według Kochanowskiego na życie szczęśliwe składa się kilka receptur: sięgnął po pomysły starożytnych epikurejczyków i stoików, zmieszał je z chrześcijańską nauką o Bogu i prawym życiu, dodał swoje refleksje… Taka mieszanka to bezsporny przepis na szczęście.
Oto zasady:
- Ufaj Bogu! Bóg jest największym Architektem, Stwórcą, Opiekunem człowieka, Reżyserem istnienia, Budowniczym Kosmosu, Artystą i Mistrzem. Obdarował człowieka życiem i wieloma darami ziemi – człowiek więc winien pracować, pielęgnować dzieło Boskie.
- Używaj życia! Nie odmawiaj sobie przyjemności, chwytaj dzień, baw się i ciesz darami życia, a cierpień unikaj.
- Pogódź się z losem – bierz to, co przynosi fortuna bez zbytnich emocji. Przyjmij spokojnie i szczęście, i tragedie.
- Pielęgnuj w sobie: czyste sumienie, prawość, cnotę, dobrą sławę, odpowiedzialność. To da ci siłę do zmagań z losem.
- Wiedź życie harmonijne, zgodne z naturą. Piękno i mądrość natury dają ukojenie.
- Nie bój się śmierci. Epikurejczycy mówią „póki jesteśmy – nie ma śmierci, a gdy jest śmierć – nie ma już nas”.
- Kochaj! Spokojnie, statecznie, ale kochaj cały świat tak pięknie uformowany przez Boga, kochaj wszystkich ludzi i zaakceptuj swój los.
Tematy pieśni Kochanowskiego:
- pochwała Boga,
- relacja człowiek-Bóg,
- pochwała życia i świata,
- filozofia epikurejska i stoicka,
- motyw poety-ptaka (nieśmiertelności twórcy),
- dobra sława, moralne powinności człowieka.
Zapamiętaj!
Stoicyzm
Filozofia zapoczątkowana w III w. p.n.e. w Atenach przez Zenona z Kition, wykładowcę ateńskiej Stoa Poikile, stąd nazwa kierunku. Za najwyższą wartość uważali stoicy cnotę, gdyż ona pomagała opanować i przezwyciężyć emocje i namiętności, zachować spokój i pogodę ducha. Życie cnotliwe to, według stoików, życie zgodne z naturą, która jest rozumna, harmonijna i pozwala taką samą harmonię zachować człowiekowi. Kontynuatorami myśli Zenona z Kition byli rzymscy filozofowie – Seneka, Epiktet, Marek Aureliusz – zaliczani do młodszej szkoły stoickiej.
Zobacz:
Portret humanisty na przykładzie fraszek Jana Kochanowskiego
Przedstaw Pieśni Jana Kochanowskiego jako wyraz filozofii życia poety.
Przedstaw Fraszki Jana Kochanowskiego jako świadectwo renesansowej świadomości i obyczajowości.
Jakie tematy podejmował w swojej twórczości Jan Kochanowski?