Było ich trzech:
- Dante Alighieri,
- Francesco Petrarka,
- Giovanni Boccaccio.
- Dante Alighieri – wyprzedził epokę, w której żył, swoim arcydziełem zatytułowanym Boska komedia. Trudno je uznać za dzieło do końca średniowieczne, bo tyle w nim mowy o człowieku, jego uczuciach, zagubieniu w świecie i poszukiwaniu właściwej drogi do nieba.
- Francesco Petrarka zasłynął cyklem pt. Sonety do Laury, po dziś dzień uważanym za wspaniałe dzieło poświęcone niewoli miłości. Był Petrarka miłośnikiem starożytności. Sonety… zaś są głównie analizą przeżywanego uczucia.
- Giovanni Boccaccio zasłynął jako autor czytanego chętnie do dziś Dekameronu. Dekameron to zbiór 100 nowel, opowiadanych przez 10 dni. Bohaterowie to siedem kobiet i trzech mężczyzn, którzy w czasie zarazy opuścili miasto, chroniąc się w willi daleko poza zasięgiem choroby, i spędzali czas na opowiadaniu sobie różnych historii. Dzieło to reprezentuje typowy dla renesansu światopogląd. Wśród tematów znajdujemy miłość, pochwałę sprytu i mądrości życiowej, podziw dla sprawności umysłu ludzkiego. Ideałem jest życie zgodne z naturą, zaufanie do jej praw, ale najważniejsza w życiu jest oczywiście miłość. W warstwie językowej na uwagę zasługuje fakt, że Dekameron napisany został w języku włoskim.
Późniejsi twórcy renesansu włoskiego
- Ludovico Ariosto (1474-1533) – autor poematu pt. Orland szalony, renesansowego wariantu opowieści rycerskiej. Z ironią ariostyczną mamy do czynienia wówczas, gdy autor opowiada historię z lekkim dystansem, z przymrużeniem oka. Chwyt taki zastosował właśnie Ludovico Ariosto w poemacie Orland szalony, opowieści o niezwykłych przygodach i perypetiach miłosnych rycerza z czasów Karola Wielkiego. To renesansowa wersja chrześcijańskiego rycerza Rolanda. Na pierwszym planie jest historia miłosna. Oto Orland kocha księżniczkę Angelikę i szukając jej, dokonuje niezwykłych czynów. Akcja Orlanda szalonego jest bardzo dynamiczna. Tytułowy bohater pojedynkuje się, ratuje damy z opresji. A kiedy znajduje już ukochaną, okazuje się, że ona darzy uczuciem innego, prostego Medora, którego uratowała i poślubiła. Orland traci rozum. Mamy zatem do czynienia z renesansową wizją szaleństwa i obłąkanym rycerzem; następnym takim bohaterem będzie Don Kichot. Interesująca wydaje się baśniowa interpretacja Ariosta: oto rozumy ludzi, którzy je potracili na ziemi, przechowywane są… na księżycu w specjalnych flakonach.
- Torquato Tasso (1544-1595) – poeta schyłku renesansu uznawany za prekursora baroku. Jego główne dzieło to Jerozolima wyzwolona – epos pisany przez dziesięć lat, traktujący o wyprawie krzyżowej. Po jego napisaniu Tasso popadł w obłęd. Dręczony manią prześladowczą został zamknięty w szpitalu. Czego się bał? Posądzenia o herezję. Za taki zarzut skazywano na spalenie na stosie.
- Baltazar Castiglione (1478-1529) – napisał wiele tomów dzieła pt. Żywoty najsłynniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. Prawdziwa gratka dla potomnych, zważywszy, że opisuje Giotta, Rafaela, Michała Anioła, Leonarda da Vinci, Tycjana… W dodatku dowód na to, że do wzorów parenetycznych epoki dołącza kult szanowanego i podziwianego artysty.
- Jan Dominik Campanella (1568-1639) – znany pod imieniem zakonnym Tomasz, był filozofem, publicystą, autorem sonetów i traktatów politycznych, a niektórzy uznawali go za czarownika i heretyka. Spośród wielu dzieł, które stworzył, największą sławę przyniosło mu napisane w 1602 – Miasto Słońca. Jest to przykład gatunku zwanego utopią.
Zapamiętaj!
Mecenat to opieka, zwłaszcza finansowa, możnych nad wybitnymi twórcami i artystami. Mecenasem nazywano opiekuna artystów i protektora malarzy, pisarzy, rzeźbiarzy. Nazwa ta sięga do antyku. Pochodzi od prawdziwego nazwiska arystokraty rzymskiego Mecenasa, który opiekował się twórcami ówczesnej literatury (np. Horacym, Wergiliuszem). W renesansie z pomocy mecenasów korzystało wielu artystów. Dzięki mecenatowi mogły rozwijać się różne dziedziny sztuki.
Zobacz: