Dwa nazwiska największych twórców sonetów renesansowych to: prekursor epoki:
- Petrarka (Włoch – wiek XIV)
- angielski twórca przełomu renesansu z barokiem (XVI/XVII wiek) – Szekspir.
Petrarka
pisał sonety miłosne, kierował je do ukochanej, wybranki swego serca – Laury. Podobno spotkał ją w kościele św. Klary i zapałał do niej gorącym uczuciem. Przez stulecia podejrzewano, że muzą Włocha była niejaka Laura de Noves, mężatka i matka jedenaściorga dzieci, zmarła podczas zarazy w 1348 roku. Dzisiejsi badacze twierdzą, że to nieprawda. Uważają oni, że Petrarka Laurę wymyślił, a jeśli nawet spotkał kobietę swego życia, to nie zamienił z nią nigdy słowa! Ale dla literatury jest to zupełnie obojętne! Literatura dzięki Laurze i Petrarce zyskała wiele:
- Po pierwsze – poeta rozpropagował gatunek sonetu (nie wymyślił go, sonety tworzono już wcześniej, ale spopularyzował).
- Po drugie – stworzył poetycki język mówienia o miłości, jej objawach, charakterystykę zakochanych; stałe sformułowania: płacz, śmiech, ogień, lód, bladość, bicie serca – to właśnie dzieło Petrarki. Będą nawiązywać do niego poeci baroku i romantyzmu.
Szekspir
napisał cykl składający się ze 154 sonetów. Za to rodacy okrzyknęli go arcymistrzem poezji. Dziś częściej mówi się o dramatach Szekspira, odsuwa się gdzieś na bok sonety – całkiem niesłusznie. Tematy, jakie można tam odnaleźć, to czas, przemijanie, wciąż odradzające się życie.Motywy, które będą modne w baroku – zresztą sonety Szekspira są utrzymane w barokowej poetyce. Być może potwierdzają fakt, że wielki Anglik jest jednak twórcą przełomu epok?
Budowa sonetu
Jeśli chodzi o konstrukcję, sonet jest wierszem szczególnym, o dokładnie określonej budowie. Składa się z dwóch strof czterowersowych i dwóch trzywersowych. Dwie pierwsze mają charakter opisowy, dwie ostatnie – refleksyjny.
Uwaga
Sonety Szekspira różnią się budową od wzorców przejętych z Petrarki. Mają trzy wersy – czterowiersze, a na końcu dwuwers – pointę. Rymuje się też większa niż u Petrarki liczba wierszy (abab cdcd efef gg).
Zobacz: