- Przełom XVIII i XIX wieku to czas postępującej industrializacji, czyli uprzemysłowienia gospodarki europejskiej. Manufaktury i warsztaty zostały wówczas zastąpione przez fabryki. Najwcześniej, jeszcze w XVIII wieku, proces ten przeszła gospodarka angielska. W początkach wieku XIX – po części na skutek napoleońskiej morskiej blokady kontynentu i braku dostaw z Anglii – gwałtownie rozpoczął się on w pozostałej części Europy Zachodniej.
- Powstawanie fabryk sprzyjało urbanizacji, czyli procesowi rozwoju i powstawania miast – prowadząc zarazem do koncentrowania się w nich coraz większej liczby ludzi, a to z kolei powodowało odpływ ludności ze wsi. Jednocześnie potrzeby inwestycyjne fabryk doprowadziły do konieczności kumulowania kapitału. Powstawać więc zaczęły masowo rozmaite spółki. Z procesem industrializacji wiązały się zatem takie sprawy, jak rozwój bankowości i transportu.
- Jeśli chodzi o ten ostatni, niezmiernie ważne okazało się wynalezienie kolei. Od roku 1814, kiedy to niejaki Stephenson dokonał prezentacji pierwszej lokomotywy, rozpoczął się lawinowy rozwój tego środka transportu. W roku 1870 na świecie było już łącznie dwieście tysięcy kilometrów linii kolejowych.
- Najważniejszym jednak skutkiem industrializacji było powstanie nowej kategorii społecznej – robotników. Na początku wieku grupa ta miała jeszcze znaczenie marginalne. Liczba robotników stale jednak rosła – i w drugiej połowie stulecia stali się oni jedną z najważniejszych grup społecznych. Wśród robotników także zaczęło się wykształcać zróżnicowanie ekonomiczne. Najlepiej opłacani byli majstrzy i robotnicy wykwalifikowani. Ich sytuacja finansowa jeszcze w połowie XIX wieku była całkiem niezła. Większość prac wykonywali jednak robotnicy niewykwalifikowani – bardzo marnie opłacani. Warunki pracy w dziewiętnastowiecznych fabrykach były potworne. O przepisach bezpieczeństwa pracy i ubezpieczeniach społecznych w okresie, który nas interesuje, można było tylko marzyć. Często więc praca w fabryce kończyła się kalectwem lub śmiercią, co wyda się jeszcze bardziej ponure, gdy uświadomimy sobie, że w charakterze niewykwalifikowanej siły roboczej nierzadko zatrudniano dzieci. W miastach zaś powstawały specjalne robotnicze dzielnice, najczęściej fatalne pod względem socjalnym, stanowiące niejako robotnicze getta. Sprzyjało to rozwojowi świadomości sytuacji społecznej i jedności robotników, stawiając ich zarazem „z boku” wobec reszty mieszkańców miast.
Zobacz:
Preromantyzm – scharakteryzuj to zjawisko
Jak kształtowała się świadomość narodowa w epoce romantyzmu?
Jak filozofia wpłynęła na ukształtowanie się romantycznego światopoglądu?