Tag "romantyzm w Europie"
Giaur Byrona Treść, bohater i cechy romantyczne utworu Giaur to opowieść o miłości, zdradzie i zbrodni. Jej bohater żyje w świecie pełnym zła, sam jest tego zła sprawcą i ofiarą. Ta sprzeczność stanowi o romantycznej istocie utworu. Giaur jest samotnym, tajemniczym młodzieńcem, który znalazł się w Grecji opanowanej przez Turków. Nikt nie zna jego imienia ani przeszłości. Giaur – tym mianem określają Turcy każdego innowiercę. Akcja utworu pełna jest dramatycznych wydarzeń. Zachowując kolejność wypadków, można przedstawić ją
Gatunki literackie romantyzmu Typowo romantyczne Dramat romantyczny Cechy: zerwanie z klasyczną regułą trzech jedności (przestrzeń, czas o szerokim zakresie, wiele wątków); synkretyzm rodzajowy; niesceniczność; zakłócenia chronologii zdarzeń; kompozycja otwarta (luki, zagadkowość, otwarte zakończenie); obecność bohatera romantycznego. Przykład: Dziady – Adama Mickiewicza Kordian – Juliusza Słowackiego Nie-Boska komedia – Zygmunta Krasińskiego Poemat dygresyjny Cechy: główna linia akcji jest pretekstem do wtrącania licznych dygresji autora – dotyczących problematyki współczesnej: polemik, programów literackich, definicji
Co trzeba pamiętać o wierszu Król Olszyn Goethego? To sztandarowa ballada romantyzmu, której przesłanie można ująć w słowa: popatrzcie – tak naprawdę nie wiadomo, kto widzi prawdziwie – chore dziecko czy racjonalny ojciec! Są na świecie rzeczy niewyjaśnione i należy dopuścić inne niż rozumowe rozwiązania. Utwór może być pomocny przy omawianiu tematów związanych z dyskusją romantyków z klasykami, przy porównywaniu racjonalizmu z emocjonalnym interpretowaniem świata, przy temacie ojca, który traci
Twórcy i dzieła romantyzmu Niemcy Tworzy je 38 państw, które wchodzą w skład Związku Niemieckiego. W I połowie XIX w. będą miały miejsce pierwsze ruchy zjednoczeniowe. Johann Wolfgang Goethe Prekursor europejskiego romantyzmu, uznawany jest także za wielkiego twórcę oświecenia – żył w latach 1749-1832. Wszechstronnie wykształcony. Nie tylko pisarz, lecz także autorytet – uczony, prawnik, przyrodnik, odkrywca kości międzyszczękowej u człowieka. O swojej, olbrzymiej zresztą, twórczości Goethe napisał: „Wszystkie znane moje utwory są tylko ułomkami
Cierpienia młodego Wertera – Johann Wolfgang Goethe Powieść w listach Temat miłość romantyczna, nie akceptowana przez świat, prowadząca do samobójstwa; bunt i cierpienie wrażliwej jednostki jaką jest Werter; weltschmerz (ból świata, choroba wieku) trapiąca młodych epoki. Co jest ważne: Utwór ukazał się w 1774 roku. Wzbudził ogromne zainteresowanie, wręcz skandal, stał się Biblią romantyków – zapoczątkował nowa epokę. Goethe ukazał zupełnie nowy rodzaj miłości, nowy rodzaj bohatera – wrażliwego, czułego, cierpiącego na
W architekturze klasycyzm panował przez ponad sto lat, aż do połowy wieku XIX. Myśl klasyczna i romantyczna nie tylko współistnieją w niej wówczas, ale też przenikają się wzajemnie. Z pewnością można dziś powiedzieć, że wspólną cechą budownictwa tego okresu jest historyzm – nawiązywanie do stylów minionych, polegające zarówno na naśladowaniu, jak i interpretacji. Klasycyzm zwraca się ku starożytności i renesansowi. Myśl romantyczna – zarówno w literaturze, historiografii, jak i architekturze – idealizuje średniowiecze. Historyzm w malarstwie i architekturze epoki
Romantyzm niemiecki Kto jedzie tak późno wśród nocnej zamieci? To ojciec z dziecięciem jak gdyby wiatr leci. Chłopczynę na ręku piastując najczulej Ogrzewa oddechem, do piersi go tuli. Mój synu, dlaczego twarz kryjesz we dłonie? Czy widzisz, mój ojcze? Król Olszyn w tej stronie. Król Olszyn w koronie, z ogonem jak żmija! To tylko, mój synu, mgła nocna się zwija. Chodź do mnie, chłopczyno, zapraszam najmilej, Pięknymi zabawki będziem się bawili, Chodź na brzeg,
Cierpienia młodego Wertera To powieść w listach Johanna Wolfganga Goethego, niemieckiego prekursora romantyzmu. Opowiada historię wrażliwego młodzieńca, który wyjeżdża na wieś, by oderwać się od zgnilizny miejskiego życia. Tam poznaje Lottę, narzeczoną Alberta. Jesteśmy świadkami rozwoju burzliwego uczucia. Listy, podarunki, spotkania w pięknych krajobrazach – to rekwizyty i schemat romantycznego romansu. Niestety, nie jest w stanie przezwyciężyć konwenansów. Wybiera samobójstwo z miłości. Powieść stała się biblią romantyków. Wykreowała nowy, romantyczny typ bohatera, a nawet pewien model
Niemcy Johann Wolfgang Goethe Prekursor i ojciec europejskiego romantyzmu, choć także twórca epoki klasycznej. Żył w latach 1749-1832. Jego miasto to Weimar; jeszcze dziś można tam zobaczyć dom Goethego i pamiątki po nim. W 1775 roku zaprosił go do Weimaru książę Karol August. Pełnił tam poeta funkcję tajnego radcy, a po nobilitacji (nadaniu szlachectwa) – prezesa Izby Finansów. Później kierował teatrem weimarskim. Uczynił z miasta ośrodek literacki i kulturalny księstwa. Goethe to autorytet epoki. Umierając, miał powiedzieć:
Słowo „romantyzm”, mające swoje podobnie brzmiące odpowiedniki we wszystkich ważniejszych językach europejskich, zostało użyte do nazwania pewnej epoki w dziejach kultury. Zanim jednak tak się stało, przez jakiś czas funkcjonowało określenie przymiotnikowe: „romantyczny”. Pochodzi ono od starofrancuskiego wyrazu „romans”, oznaczającego średniowieczne eposy rycerskie – przygodowe opowieści, pełne niewiarygodnych, baśniowych wydarzeń i postaci. W takim też znaczeniu – dla określenia rzeczy nietypowych, niemal nierzeczywistych, na wpół fantastycznych – używano słowa „romantyczny” do początków dziewiętnastego
Historia 1801 r.: początek panowania Aleksandra I w Rosji. 1802 r.: podpisanie traktatu pokojowego między Anglią a Francją w Amiens. 1804 r.: Napoleon Bonaparte koronowany przez Piusa VII na cesarza Francuzów. 1805 r.: zwycięstwo Anglii nad flotami hiszpańską i francuską pod Trafalgarem; klęska Austriaków i Rosjan w bitwie z Francuzami pod Austerlitz. 1806 r.: zwycięstwo Napoleona nad Prusami pod Jeną i Auerstädt; początek blokady kontynentalnej przeciwko Anglii. 1807 r.: pokój w Tylży – ustanowienie Księstwa Warszawskiego. 1808 r.: Napoleon osadza na tronie hiszpańskim swego brata Józefa;
Motyw Fausta w literaturze, muzyce i malarstwie. Odwołaj się do wybranych tekstów kultury. Pozornie temat może wydać się nie najtrudniejszy, ale wymaga odwołania się do wiedzy pozaliterackiej. Konieczne jest też zapoznanie się z całym dramatem Goethego oraz z najważniejszymi nawiązaniami. Pamiętaj, że Faust to utwór o charakterze uniwersalnym, podejmujący problemy ogólnoludzkie, stawiający pytania o sens życia i o definicję śmierci, o to, czym jest dobro, zło, miłość… Jego tematyka na pewno wybiega poza ramy XIX wieku, zahacza o refleksję
„Każdy pisarz w pewnej mierze opisuje siebie w swoich dziełach – nawet wbrew własnej woli” – napisał Johann Wolfgang Goethe. Cierpienia młodego Wertera – powieść w listach – zawiera wiele wątków autobiograficznych. Badacze twórczości Goethego twierdzą, że podczas pisania utworu korzystał on z oryginalnych listów własnych i cudzych. Powieść powstała w ciągu dwóch miesięcy – lutego i marca 1774 roku i w tym samym roku ukazała się drukiem. Genezy utworu
Cierpienia młodego Wertera (wydany w 1774 r.) to dzieło preromantyczne, zwiastujące (jakże silnie!) nową epokę. Powieść wzbudziła ogromne, niewyobrażalne wręcz zainteresowanie. Czytelnicy zetknęli się z nowym typem bohatera – wrażliwego, czułego, cierpiącego na Weltschmerz (czyli ból istnienia). Ten bohater na próżno szukał dla siebie miejsca, gardził konwencjami społecznymi, salonowymi formułkami, całym zakłamanym społeczeństwem. Od imienia bohatera powieści wywodzi się nazwa bohater werterowski (bardzo popularny typ bohatera we wczesnym romantyzmie!). Młodzież fascynowała się postacią egzaltowanego
Przedstaw skrót zdarzeń Giaura Byrona. Akcja rozgrywa się w Grecji będącej pod panowaniem Turcji, w końcu XVIII wieku. Głównym bohaterem jest młody, tajemniczy Wenecjanin nazywany Giaurem, który z wzajemnością pokochał Leilę – najpiękniejszą spośród żon tureckiego baszy Hassana. Giaur zaplanował porwanie, lecz nie zdążył zrealizować planu. Hassan domyślił się zdrady i ukarał żonę na sposób turecki: utopiono ją w morzu. Oszalały z rozpaczy Giaur dokonał zemsty – zabił Hassana, napadając go w czasie podróży. Nie przyniosło mu to
Cierpienia młodego Wertera to powieść w listach, inaczej zwana powieścią epistolarną (od łac. epistula – list). Forma listów do bliskiej osoby umożliwia subiektywny przekaz, stwarza atmosferę intymnego wyznania, ułatwia zwierzenie i mówienie o rzeczach bardzo osobistych. W powieści odbiorcą zwierzeń Wertera jest jego bliski przyjaciel Wilhelm. Ale znalazło się tam również kilka listów zaadresowanych do Lotty i Alberta. Oczywiście, nie należy mieć złudzeń co do autentyczności tych zwierzeń. Całość jest jedynie kreacją artystyczną, są
Utwór Goethego został wydany w 1774 roku, a więc na długo przed właściwym rozkwitem romantyzmu (w Polsce za „początek” epoki uznaje się opublikowanie Ballad i romansów Mickiewicza w 1822 roku). A jednak mimo to zawiera on ważne przesłanki nadchodzącej epoki. Nowatorska w dziele Goethego jest kreacja wielkiej romantycznej miłości, tak różnej od obowiązujących wzorców klasycystycznych (przypomnij sobie chociażby intrygę miłosną z komedii Moliera Świętoszek). Miłość Wertera jest dramatyczna, targana sprzecznościami, buntownicza – przeciwko obowiązującym normom społecznym (Werter kocha kobietę,
Ballada – gatunek charakterystyczny dla wczesnej fazy romantyzmu. Wywodzi się z celtyckich podań ludowych, a jej artystyczną wersję stworzyli romantycy niemieccy – głównie Johann Wolfgang Goethe (Król olch) i Fryderyk Schiller (Rękawiczka). Jej romantyczny wzorzec w literaturze polskiej ustalił zaś Adam Mickiewicz. Główne cechy ballady to: • epicka narracja połączona z lirycznym komentarzem i dialogami • niezwykłe wydarzenie odkrywające prawdę ludowej etyki • fabuła zaczerpnięta z ludowych podań • fantastyka:
Doktryny filozoficzne najoryginalniejsze i najbardziej typowe dla tego okresu były dziełem: Johanna Gottlieba Fichtego, Georga Wilhelma Hegla, Friedricha Schellinga, Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Sørena Kierkegaarda. Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Był pierwszym idealistycznym filozofem XIX w. Uznał, że wszystko, co poznajemy, zawiera pierwiastek myślowy. Oznacza to, że myśl jest w bycie. Jednakże z bezdusznego bytu nie może powstać myśl. Tam, gdzie istnieje rzeczywistość, musi istnieć czyn, który ją stworzył. Ponieważ nie ma czynu
Filozofia epoki romantyzmu O światopoglądzie każdej epoki decyduje wiele czynników. Na pewno ma nań wpływ sytuacja społeczno-polityczna, ekonomia, ale też sztuka, w tym literatura, która go jednocześnie tworzy i sama jest przezeń kształtowana. Filozofowie szukający, podobnie jak artyści, odpowiedzi na pytanie o sens życia, dają teoretyczne podstawy prądom umysłowym. Główny problem, który usiłują rozwikłać, to tajemnica bytu – jak powstał człowiek i świat, w którym żyje. Jak go poznajemy i w jakim stopniu poznanie jest możliwe,
