Historia
- 1801 r.: początek panowania Aleksandra I w Rosji.
- 1802 r.: podpisanie traktatu pokojowego między Anglią a Francją w Amiens.
- 1804 r.: Napoleon Bonaparte koronowany przez Piusa VII na cesarza Francuzów.
- 1805 r.: zwycięstwo Anglii nad flotami hiszpańską i francuską pod Trafalgarem; klęska Austriaków i Rosjan w bitwie z Francuzami pod Austerlitz.
- 1806 r.: zwycięstwo Napoleona nad Prusami pod Jeną i Auerstädt; początek blokady kontynentalnej przeciwko Anglii.
- 1807 r.: pokój w Tylży – ustanowienie Księstwa Warszawskiego.
- 1808 r.: Napoleon osadza na tronie hiszpańskim swego brata Józefa; początek powstania w Hiszpanii.
- 1810 r.: na tronie szwedzkim zasiada dynastia Bernadotte.
- Lata 1812-1814: wojna Anglii ze Stanami Zjednoczonymi.
- 1812 r.: wyprawa Napoleona do Rosji, bitwa pod Borodino i zajęcie Moskwy przez Francuzów.
- 1813 r.: „bitwa narodów” pod Lipskiem i klęska armii napoleońskiej.
- 1814 r.: bezwarunkowa abdykacja Napoleona, restauracja Burbonów – Ludwik XVIII królem Francuzów.
- 1814-1815: kongres wiedeński i nowy podział polityczny Europy po epoce napoleońskiej.
- 1815 r.: Święte Przymierze – akt wzajemnej pomocy państw chrześcijańskich; „sto dni” Napoleona – nieudana próba powrotu do władzy, zakończona klęską pod Waterloo; królestwo Zjednoczonych Niderlandów, utworzone przez Belgię, Holandię i Luksemburg.
- 1821 r.: na zesłaniu na Wyspie Świętej Heleny zmarł Napoleon Bonaparte; książę Klemens von Metternich kanclerzem Austrii; wybuch powstania w Grecji; utworzenie Związku Północnego i Związku Południowego – spiskowych organizacji w Rosji.
- 1824-1830 we Francji: rządy kolejnego z Burbonów, Karola X.
- 1825 r. w Rosji: nieudane powstanie dekabrystów przeciwko caratowi.
- 1826–1828: wojna rosyjsko-perska.
- 1829 r.: koniec wojny grecko-tureckiej – uznanie niepodległości Grecji na konferencji w Londynie.
- 1830 r.: rewolucja sierpniowa w Belgii i lipcowa we Francji, królem Francuzów zostaje Ludwik Filip; ogłoszenie niepodległości Belgii przez Kongres Narodowy.
- 1833 r.: zniesienie niewolnictwa w koloniach brytyjskich.
- 1834 r.: powstanie, z inicjatywy Prus, Związku Celnego.
- 1848 r.: Wiosna Ludów we Włoszech, Francji, Austrii, Prusach i innych krajach Europy.
- 1851 r.: zamach stanu Ludwika Napoleona Bonapartego.
- 1852 r.: Francja II Cesarstwem – Ludwik Napoleon Bonaparte ogłasza się cesarzem
- 1853-1856: wojna krymska.
- 1860 r.: powstanie we Włoszech pod przywództwem Garibaldiego.
- 1861 r.: zjednoczenie Włoch – Wiktor Emanuel II królem nowego państwa.
- 1861-1865: wojna secesyjna między północnymi a południowymi stanami Ameryki.
- 1862 r.: Otto von Bismarck premierem Prus i ministrem spraw zagranicznych.
- 1863 r.: prezydent Abraham Lincoln ogłasza zniesienie niewolnictwa.
- 1864 r.: powstanie I Międzynarodówki.
- 1866 r.: „siedmiotygodniowa” wojna prusko-austriacka, zakończona zwycięstwem Prus w bitwie pod Sadową.
- 1867 r.: powstanie, pod przewodnictwem Prus, Związku Północnoniemieckiego; przekształcenie Austrii w Austro-Węgry.
Literatura
- 1774 r.: Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera.
- 1782 r.: Fryderyk Schiller, Zbójcy.
- 1799 r.: Fryderyk Schiller, Maria Stuart.
- 1808 r.: Johann Wolfgang Goethe, część I Fausta.
- 1809-1811: August Wilhelm Schlegel, Kurs literatury dramatycznej – cykl wykładów.
- 1813 r.: George Byron, Giaur.
- 1814 r.:
George Byron, Korsarz;
Walter Scott, Waverley. - 1815 r.: Jacob i Wilhelm Grimm, Baśnie.
- Lata 1819-1824: George Byron, pierwsze pieśni Don Juana.
- 1820 r.: Walter Scott, Ivanhoe.
- 1824-1831 r.: Aleksander Puszkin pisze Eugeniusza Oniegina.
- 1826 r.: James Fenimore Cooper, jedna z części tzw. Pięcioksięgu przygód Sokolego Oka, Ostatni Mohikanin.
- 1827 r.: Wiktor Hugo, Cromwell – ze wstępem autora poświęconym dramatowi i grotesce;
Heinrich Heine, Księga pieśni. - 1829 r.: Honoriusz Balzak, pierwsze powieści z wielkiego cyklu Komedia ludzka.
- 1830 r.:
Wiktor Hugo, Hernani;
Stendhal, Czerwone i czarne. - 1831 r.: Aleksander Puszkin, ostatnie pieśni Eugeniusza Oniegina.
- 1832 r.: Johann Wolfgang Goethe, część II Fausta.
- 1834 r.: Honoriusz Balzac, Ojciec Goriot.
- 1836 r.:
Mikołaj Gogol, Rewizor;
Alfred de Musset, Spowiedź dziecięcia wieku. - Lata 1836-1837: Karol Dickens, Klub Pickwicka.
- 1840 r.: Michał Lermontow, Bohater naszych czasów.
- 1842 r.: Mikołaj Gogol, Martwe dusze, tom I.
- 1844 r.: Heinrich Heine, Nowe pieśni.
Cywilizacja, nauka, filozofia
- 1801 r.: Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia.
- 1804 r.: Friedrich Wilhelm Schelling, Filozofia i religia.
- 1806 r.: Georg Wilhelm Hegel, Fenomenologia ducha.
- 1810 r.: powstanie uniwersytetu w Berlinie.
- Lata 1813-1831: George Wilhelm Hegel, wykłady berlińskie.
- 1825 r.: George Stephenson zbudował pierwszą linię pasażerską, łączącą miejscowości Stockton i Darlington w Anglii.
- 1830-1842: August Comte, Kurs filozofii pozytywnej.
- 1835 r.: Alfred Krupp uruchomił pierwszą maszynę parową.
- 1839 r.: wynalazek dagerotypii, pierwszej techniki fotograficznej.
- 1843 r.: Søren Kierkegaard, Bojaźń i drżenie.
- 1848 r.: Karol Marks i Fryderyk Engels, Manifest komunistyczny.
- 1853 r.: Ignacy Łukasiewicz skonstruował pierwszą lampę naftową.
Sztuka, architektura, muzyka
- 1797 r.: Wolfgang Amadeusz Mozart, Czarodziejski flet.
- 1806 r.: rozpoczęcie budowy Łuku Triumfalnego w Paryżu po zwycięstwach Napoleona (prace ukończono w 1836 r.).
- 1808 r.:
Caspar David Friedrich, Krzyż w górach – obraz wywołuje dyskusję o nowym malarstwie;
Francisco de Goya, Rozstrzelanie powstańców madryckich. - 1816 r.: Gioacchino Rossini, Cyrulik sewilski.
- 1819 r.:
Théodore Géricault, Tratwa „Meduzy” – manifest romantycznego malarstwa;
Caspar David Friedrich, Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc. - 1822 r.: Franz Schubert, VIII Symfonia, tzw. Niedokończona.
- 1824 r.: Ludwik van Beethoven ukończył IX Symfonię.
- 1830 r.: Eugène Delacroix, Wolność wiodąca lud na barykady.
- 1836 r.: François Rude, Marsylianka – płaskorzeźba na Łuku Triumfalnym w Paryżu.
- Lata 1840-1856: neogotycki gmach parlamentu w Londynie, projektu Charlesa Barry’ego i Augustusa Pugina.
- 1842 r.: Giuseppe Verdi, Nabucco.
Zobacz: