Filozofia epoki romantyzmu
O światopoglądzie każdej epoki decyduje wiele czynników. Na pewno ma nań wpływ sytuacja społeczno-polityczna, ekonomia, ale też sztuka, w tym literatura, która go jednocześnie tworzy i sama jest przezeń kształtowana. Filozofowie szukający, podobnie jak artyści, odpowiedzi na pytanie o sens życia, dają teoretyczne podstawy prądom umysłowym. Główny problem, który usiłują rozwikłać, to tajemnica bytu – jak powstał człowiek i świat, w którym żyje. Jak go poznajemy i w jakim stopniu poznanie jest możliwe, co je ogranicza.
Filozofia zajmuje się także etyką, czyli nauką o wartościach. Pisma filozoficzne to rzadko łatwa lektura. W poszukiwaniu prawdy filozofowie budują teorie tak zawikłane, że czytelnikowi trudno uchwycić sens, ale te skomplikowane i zawiłe teksty inspirują często artystów, nazywają i systematyzują ich przeczucia i lęki.
Tak było także w romantyzmie. Oświeceniowy model racjonalnego humanizmu nie sprawdził się. Filozofia romantyczna przeciwstawiła oświeceniowej wizji człowieka kierującego się jedynie rozumem koncepcję człowieka, który nie tylko rozumuje, ale także odczuwa. To, co filozofia oświecenia skrzętnie wyparła – zło historii, ludzkie cierpienie, tajemnice niedostępne ludzkiemu poznaniu – romantyzm umieścił w centrum swojego światopoglądu. Nie nastąpiło to na drodze prostego zastąpienia racjonalizmu irracjonalizmem, a optymizmu pesymizmem. Romantyczna filozofia uznała istnienie przeciwieństw. Dlatego możemy w niej odnaleźć i kult siły, i kult słabości, i heroizm, i szaleństwo, a bohaterowie romantyczni żyją w ciągłym napięciu, bo istnienie jest dla nich dramatem.
Zobacz:
Jak filozofia wpłynęła na ukształtowanie się romantycznego światopoglądu?