Czy Oda do młodości jest dziełem klasycznym, czy romantycznym?
Pierwsza odpowiedź to utwór romantyczny! Ale bądźmy jednak ostrożni. To wczesne dzieło Mickiewicza, który wszak wykształcił się na wzorach literatury klasycznej. Z pewnością utwór posiada nowatorską, romantyczną ideologię, jest poetyckim programem młodych, lecz zawiera także elementy klasyczne. Świetnie ilustruje, w jaki sposób filomaci łączyli oświeceniowe ideały z nowymi romantycznymi tendencjami.
Pierwiastki klasyczne:
- forma, gatunek ody należy do ścisłego kanonu oświeceniowego,
- typowe dla klasycyzmu obrazy alegoryczne, zaczerpnięte z mitologii antycznej np. Herakles duszący w kolebce hydrę,
- oświeceniowy optymizm i wiara w możliwość przebudowy świata
Dalej, bryło, z posad świata!
Nowymi cię pchniemy tory
- apologia wspólnego działania
Zestrzelmy myśli w jedno ognisko,
I w jedno ognisko duchy!…
- nieromantyczne potępienie indywidualizmu
Patrz, jak nad jej wody trupie
zbił się jakiś płaz w skorupie,
Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem; (…)
Nikt nie zna jego życia, nie zna jego zguby:
To samoluby!
.
Pierwiastki romantyczne:
- nowa pozycja podmiotu mówiącego – ponad światem
Niech nad martwym wzlecę światem
- wyjątkowość bohatera,
- nakaz poświęcenia siebie i spełnienia za wszelką cenę patriotycznego obowiązku
I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem
Dał innym szczebel do sławy grodu
- apoteoza młodości
Młodości! Ty nad poziomy wylatuj
- wiara w możliwość irracjonalnego działania
Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga,
Łam, czego rozum nie złamie
- ekspresja wyrazu rozsadzająca klasyczne kryterium umiaru
.
Czy Oda do młodości jest dziełem klasycznym, czy romantycznym?
Wniosek:
Oda do młodości jest dziełem przełomowym. Zawiera elementy zarówno klasyczne, jak i romantyczne, choć bez wątpienia ma rewolucyjny, głoszący romantyczną ideologię.
Jaką mitologiczną postać przywołuje Mickiewicz?
Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,
Ten młody zdusi Centaury,
Piekłu ofiarę wydrze,
Do nieba pójdzie po laury.
Herkulesa – mitologicznego herosa, który ma stanowić wzór dla młodych. Silny od kolebki, potrafi w młodości poradzić sobie ze wszystkimi wyzwaniami. Niestraszne mu potwory – Hydry i centaury, nie boi się piekielnych czeluści, potrafi stanąć u bram piekła, a potem wyrwać się do niebios. Nie ma przed nim zamkniętych dróg.
Zobacz:
Oda do młodości Adama Mickiewicza – hymn młodych romantyków czy echo klasycyzmu?