Starożytność to wiele różnych kultur!
- Oryginalnym osiągnięciem kultury minojskiej (kreteńskiej) jest pismo sylabiczne, którego późniejszą wersję przejęło plemię Achajów, zastępując je następnie alfabetem tak zwanym fenickim.
- Kultura babilońska to pismo klinowe, kodeks Hammurabiego, epos o Gilgameszu (ok. 3000 p.n.e.); osiągnięcia w zakresie astronomii, matematyki, medycyny, rachuby czasu.
- Kultura fenicka to rozwój transportu morskiego i handlu; mianem fenickiego, Grecy bowiem sądzili, że zostało ono stworzone w Fenicji, określamy pierwsze pismo wyłącznie fonetyczne, które jednak w rzeczywistości wynaleziono na obszarze od Syrii na północy po Synaj na południu.
- Kultura starożytnego Egiptu to pismo klinowe, hieroglify, wynalazek papirusu, rozwój astronomii i geometrii, teokratyczny system władzy.
- Etruskowie to twórcy jednego z pierwszych systemów prawnych, a także rozwiązań urbanistycznych, prekursorskich wobec osiągnięć Rzymian.
- Cywilizacji perskiej zawdzięczamy pismo alfabetyczne i zapis cyfr.
- Kultura Celtów to pismo runiczne, mitologia, druidzi.
Antyk
Okres archaiczny (IX-VI w. p.n.e.)
Wydarzenia historyczne
- IX wiek – działalność Likurga, półlegendarnego założyciela Sparty.
- 776 r. p.n.e. – pierwsza olimpiada.
- 753 r. – legendarna data założenia Rzymu.
- Przełom VII i VI wieku – działalność Solona, kształtowanie się demokracji ateńskiej.
Charakterystyka kultury okresu
Czas początków i największych osiągnięć epiki antycznej: twórczość Homera (VIII wiek) i Hezjoda (VII wiek). Nieco później wykształca się grecka liryka i gatunki liryczne: powstają utwory Tyrtajosa (VII wiek), Anakreonta, Safony (początek VI wieku). Kształtują się dwa podstawowe style architektoniczne: dorycki i joński. Rozwija się malarstwo na ceramice. W VI wieku w Atenach działa Tespis, uważany za twórcę antycznego teatru. Początki filozofii.
Okres klasyczny (V-IV w. p.n.e.)
Wydarzenia historyczne
- 480 r. – zwycięstwo Greków nad Persami pod Salaminą.
- Połowa V wieku – wprowadzenie republiki w Rzymie.
- V wiek – działalność Peryklesa, złoty wiek demokracji ateńskiej.
- Lata 431-404 p.n.e. – wojna peloponeska: Ateny kontra Sparta.
- 399 r. – śmierć Sokratesa.
- Lata 336-323 – panowanie i podboje Aleksandra Wielkiego.
Charakterystyka kultury okresu
Okres największego rozkwitu sztuki greckiej: tworzą Fidiasz, Poliklet. Działalność trzech wielkich tragików: Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa, oraz komika Arystofanesa. Powstaje trzeci styl architektoniczny – koryncki. Przebudowa Akropolis ateńskiej. Szczytową formę, losowania, przybiera ateńska demokracja. Działają najwięksi starożytni filozofowie: Sokrates, Platon, Arystoteles. Czasy początków historii jako dyscypliny naukowej: powstają dzieła Herodota i Tukidydesa.
Okres hellenistyczny (III-I w. p.n.e.)
Wydarzenia historyczne
- Lata 218-201 p.n.e. – inwazja Hannibala na Rzym.
- 146 r. – zburzenie Kartaginy.
- 148 r. p.n.e. – Rzym opanowuje Macedonię, a wraz z nią kontynentalną Grecję.
Charakterystyka kultury okresu
Kultura grecka opanowuje cały ówczesny świat. Centrum kultury staje się Aleksandria ze swą słynną biblioteką, będącą częścią ogromnej placówki naukowej zwanej Muzeum. Tam powstają podwaliny wielu współczesnych nauk, w tym literaturoznawstwa. Tworzą Kallimach i Teokryt.
Okres rzymski (I w. p.n.e.–VI w. n.e.)
Wydarzenia historyczne
- 88 r. p.n.e. – początek wojen domowych w Rzymie.
- 44 r. p.n.e. – śmierć Juliusza Cezara.
- 27 r. p.n.e. – początek cesarstwa rzymskiego: August cesarzem.
- 14 r. n.e. – śmierć Augusta.
- Lata 54-68 n.e. – panowanie Nerona.
- Lata 306-337 – panowanie Konstantyna Wielkiego: ostateczny podział cesarstwa na część wschodnią i zachodnią, ogłoszenie chrześcijaństwa religią państwową, przeniesienie stolicy cesarstwa zachodniego do, zbudowanego na miejscu Bizancjum, Konstantynopola.
- 476 r. – detronizacja Romulusa Augustulusa, ostatniego cesarza Rzymu.
Charakterystyka kultury okresu
Okres końca niepodległości Grecji i schyłku greckiej literatury; pewne ożywienie w literaturze wywołuje pojawienie się chrześcijaństwa. Największy rozkwit przeżywa za to literatura rzymska, zwłaszcza za panowania Augusta, na przełomie er. To wtedy działają Horacy, Wergiliusz, Owidiusz. Już dwieście lat potem następuje jednak stopniowy upadek świata starożytnego. Jego finałem jest, dokonana przez barbarzyńskich wodzów, detronizacja ostatniego cesarza.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c214-lekcje-z-epok-literackich/c215-antyk/architektura-antyku-2
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c156-antyk/ubior-i-obyczaje-starozytnych-2