Sentyment do średniowiecza ujawnił się w romantyzmie w kilku formach:
- Nawiązanie treścią do epoki średniowiecza. Akcja wielu utworów rozgrywa się właśnie w tej dobie, przypomnijmy Grażynę, Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza.
- Mit rycerza, który przejęli, uznali i propagowali romantycy, pochodzi prosto z wieków średnich. To średniowiecze ukształtowało ideał rycerza o nieskazitelnej reputacji, człowieka honoru, do krwi ostatniej walczącego o słuszną sprawę, odważnego i zdolnego do poświęceń. To ten wzorzec moralny odrodził się w dobie romantyzmu.
- Baśniowość i fantastyka średniowiecznych legend uaktywniła wyobraźnię romantyków. Smoki, jaszczury, uwięzione księżniczki, turnieje rycerskie wprost z literatury średniowiecza przeszły do świata utworów romantycznych. Przypomnijmy Rękawiczkę Schillera.
- Kult kobiety – damy rycerskiego serca. O nią i w jej imieniu toczono pojedynki. Tylko jej ręka i serce mogły uszczęśliwić rycerza, a odmowa była jego tragedią. Dama była nieskazitelna. Ten właśnie mit stał się źródłem nieszczęśliwej miłości romantycznej i swoistego kultu kobiety anioła wyznawanego w romantycznej literaturze. Zły los staje się przyczyną tragedii miłosnej, kobieta prawie zawsze pozostaje bez skazy.
- Kult Matki Boskiej. Średniowiecze w swej uduchowionej, religijnej namiętności składało hołd Matce Chrystusa, Najświętszej Marii Pannie. Romantyzm także. Zauważmy, że wiele jest kłótni z Bogiem, szermierki słownej, buntu – ale nigdy wobec Marii.
- Kult dawnych, rycerskich bohaterów. Romantycy „wywoływali” duchy przeszłości, aby znaleźć wzorce postępowania dla swojego pokolenia. Roland, Zawisza, Jagiełło… Najlepiej udowadnia to hasło zawarte w Kordianie Słowackiego: „Polska Winkelriedem narodów!”
Winkelried – wódz średniowieczny, Szwajcar, który podczas bitwy ogarnął wrogie włócznie i wbił sobie w pierś, by jego towarzysze mogli przejść. „Winkelried ożył” – oznajmia Słowacki. To kolejny akcent średniowieczny w romantyzmie.
Zobacz:
Jak zinterpretujesz balladę Fryderyka Schillera pt. Rękawiczka?
Maturalna wiedza o średnowieczu
Udowodnij, że twórcy literatury romantycznej nawiązywali do epoki średniowiecza
Nawiązania do średniowiecza w późniejszych epokach literackich