Jak być człowiekiem w królestwie Dżumy? – rozważania o różnych postawach ludzkich wobec zagrożenia
Dżuma Alberta Camusa zwana powieścią-parabolą (przypowieścią) powstała w roku 1947, kiedy żywe było jeszcze wspomnienie wojny i życia w absurdalnym, odhumanizowanym świecie. W takich warunkach (epidemia dżumy jest metaforą wszelkiego zła) najłatwiej sprawdzić siłę ludzkich charakterów.
Wypowiedź o postawach bohaterów Dżumy możesz rozpocząć od cytatu z tej książki: „w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw, niż na pogardę”.
Po tym wstępie przejdź do charakterystyki postaci jednoznacznie pozytywnych:
- doktora Rieuxa (cały czas pomaga innym; pomimo że chora jest też jego żona, nie zasklepia się we własnym nieszczęściu, lecz służy ludziom),
- Jeana Tarrou (zbuntowany romantyk, który w młodości uciekł z domu, gdyż nie zgadzał się z poglądami ojca – prokuratora żądającego kary śmierci dla oskarżonych). Przekonany, że „każdy nosi w sobie dżumę” wzywa do nieustannego czuwania, by nie skrzywdzić drugiego człowieka. Umiera, gdy epidemia jest już prawie zażegnana.
- Postawę przezwyciężonego egoizmu prezentuje przyjezdny dziennikarz Rambert, który na wieść o zarazie stara się o możliwość wyjazdu z Oranu, a gdy ją uzyskuje, decyduje się pozostać, bo poczucie moralności nie pozwala mu być szczęśliwym (w Paryżu czeka na niego narzeczona), podczas gdy inni cierpią.
- Obcowanie z ludzkim nieszczęściem zmienia także poglądy jezuity Panelouxa (początkowo uważa dżumę za karę bożą, której nie należy się sprzeciwiać) i osobowość nieśmiałego urzędnika – Granda.
- Nieczuły na nieszczęście pozostaje tylko przestępca Cotterd – dla niego epidemia jest azylem, chroniącym go przed więzieniem.
Postaraj się zapamiętać kilka cytatów z powieści (chociażby ten z zakończenia, że: „bakcyl dżumy nigdy nie umiera i nie znika”) – bo mogą się one przydać w kontekście wielu innych tematów dotyczących etyki i wyborów moralnych.
Zobacz:
Co to znaczy, że Dżuma jest powieścią-parabolą? Wytłumacz, jak rozumiesz to pojęcie.
Zaprezentuj postać doktora Rieux – głównego bohatera i narratora Dżumy