Czy Dulscy są wśród nas? W swoich rozważaniach odnieś się do dramatu Gabrieli Zapolskiej pt. Moralność pani Dulskiej.
Zanim przejdę do rozważań nad ponadczasowym charakterem dramatu, chciałabym bliżej przyjrzeć się rodzinie Dulskich, którzy są bohaterami utworu Gabrieli Zapolskiej. Głową rodziny jest pani Dulska. Dobro swej rodziny stawia zawsze na pierwszym miejscu, usuwając w cień innych ludzi. Jej troska o rodzinę sprowadza się jednak do „prania brudów” w czterech ścianach swego domu.
Moralne jest dla niej to, co nie powoduje skandali. Wyrzuca ze swej kamienicy uczciwą kobietę, gdyż spowodowała ona przyjazd pod dom karetki pogotowia. Bez wyrzutów sumienia natomiast wynajmuje mieszkanie kobiecie lekkich obyczajów, ponieważ ta zachowuje pozory dobrego prowadzenia się i na czas płaci za wynajmowany lokal. Ta postawa Dulskiej sprawia, że służąca Hanka musi opuścić dom pracodawczyni, mimo że jest w ciąży z jej synem. Zagrożenie, jakie niosło ze sobą ewentualne małżeństwo Zbyszka z głupią, wiejską dziewczyną, było zbyt duże, by można było do niego dopuścić. Nie o dobro syna jednak chodziło Dulskiej, gdy zniechęcała go do ślubu, lecz o zachowanie twarzy przed otoczeniem. Po raz kolejny moralność tej kobiety wynikała z dbałości o wizerunek swój i własnej rodziny w społeczeństwie.
Było jej jednak wszystko jedno, co pomyślą o jej postępowaniu najbliżsi. Swego męża sprowadziła do roli tresowanego pieska, który nie ma w domu prawa głosu, a na wszelkie przyjemności musi zapracować chodzeniem wokół stołu. Dulski nie buntuje się, unika konfrontacji. Woli uciekać z domu, niż go reformować.
Podobnie zresztą traktuje sytuację w domu Zbyszko. Całe noce spędza w kawiarniach na hulankach, zabawach i swawolach. Rano wraca do domu nieprzytomny i w ogóle nie interesuje go panująca w rodzinie atmosfera. Dom traktuje jak zło konieczne, źródło pieniędzy i miejsce do spania. Zwraca uwagę na Hankę, ale romans ten traktuje niezobowiązująco i dopiero ciąża Hanki zdaje się wszystko zmieniać. Postanawia ożenić się z dziewczyną, co nie podoba się matce. Powstaje konflikt, którego rozwiązanie może wiele zmienić w życiu rodziny Dulskich. Możliwość przemiany zostaje jednak zmarnowana: Hankę wyrzucono, a zbuntowanego Zbyszka pani Dulska wraz z Juliasiewiczową przekonały do swych racji. Prawdziwy problem zmienił się w drobny, nieistotny przypadek. Wszystko wróciło do normy, zadowalając zainteresowane strony.
Hesia i Mela wychowane zostały w tym samym domu, ale różnią się od siebie zdecydowanie. Jedna jest już młodą panią Dulską, przyjmuje zupełnie naturalnie wszystkie decyzje matki. Druga natomiast ma zadatki na kobietę uczciwą i moralną w dobrym tego słowa znaczeniu, ale czeka ją jeszcze wiele lat przebywania z matką pod jednym dachem i niewykluczone, że w końcu jej ulegnie.
Uważam, że mimo upływu lat rodzina Dulskich przetrwała i żyje wśród nas. Pani Dulska dzisiaj jest sąsiadką, która plotkuje o wszystkich mieszkańcach. Często staje się koszmarną teściową, która bez pytania ingeruje w życie syna i wnuków. Potrafi bez mrugnięcia okiem zrzucić winę na osobę spoza rodziny, na przykład synową lub zięcia, byle tylko usprawiedliwić postępowanie bliskich. Pani Dulska naszego wieku jest skoncentrowana na zarabianiu pieniędzy i wyrabianiu sobie pozycji towarzyskiej, nie zwraca uwagi na prawdziwe potrzeby dzieci, nie poświęca im wystarczająco dużo czasu, nie próbuje ich zrozumieć. Sfeminizowana Dulska stawia swego męża w kącie, nie słuchając jego argumentów, i przejmuje dowodzenie. A współczesny Dulski jest sfrustrowany tym, że żona zarabia więcej od niego. Przeszkadza mu jej samodzielność. Podobnie jak jego poprzednik, ucieka od poważnych rozmów, chowa się za gazetą lub ogląda telewizję. Czasami wyjdzie z synem na rower lub porozmawia z córką, ale traktuje to raczej jako przerywnik. A jakie są dziś dzieci Dulskich? Najczęściej nastawione są do życia konsumpcyjnie. Stoją przed sklepem i tupią nogami, by kupić im kolejne dżinsy lub lalkę Barbie. Rodzice dla świętego spokoju kupują, dając sygnał do następnych żądań. Współczesny Zbyszko wypiera się swego ojcostwa, zarzucając dziewczynie niewierność, lub daje jej pieniądze na aborcję. Czasami ulega urokowi swego małego dziecka i żeni się z jego matką, by trwać potem w nieszczęśliwym związku, zdradzając żonę. Dzisiejsza Hesia tyranizuje rodzinę i koleżanki. Jest, podobnie jak matka, nietolerancyjna i przezywa szkolne koleżanki w okularach albo te zbyt grube. A Mela siedzi w ostatniej ławce i z zazdrością spogląda na koleżanki. Wierzy w wielką miłość, czeka na królewicza, a w przerwach – odrabia zadania za rówieśników i podpowiada im na klasówkach. Szuka przyjaźni i lojalności, lecz spotyka się z nieustannym lekceważeniem swych potrzeb i marzeń.
W każdej epoce są panie Dulskie i ich rodziny. Zmieniają się bowiem epoki, prądy myślowe i mody, a nie ludzkie charaktery. Bez względu na nazwisko i epokę Dulscy są wśród nas, żyjąc zgodnie z własną moralnością.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-literatury-xx-wieku-c234-praca-domowa-w-liceum/krytyka-mieszczanstwa-moralnosci-pani-dulskiej-gabrieli-zapolskiej
https://aleklasa.pl/liceum/c323-bohater-literacki/aniela-dulska-bohaterka-moralnosci-pani-dulskiej-gabrieli-zapolskiej
Kim jest Dulska? W jaki sposób Zapolska krytykuje kołtunerię, stwarzając tę postać?
Omów kompozycję dramatu Zapolskiej pt. Moralność pani Dulskiej