Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko – scharakteryzuj główne kierunki w literaturze i kulturze oświecenia.
Zacznij:
W Polsce dominował klasycyzm, którego głównym ośrodkiem był dwór Stanisława Augusta Poniatowskiego, sentymentalizm i rokoko odgrywały dużo mniejszą rolę.
Rozwiń:
Scharakteryzuj każdy prąd.
- Klasycyzm: zaufanie do rozumu i nauki, jasność i czystość języka, przestrzeganie zasad poetyki (Boileau, Dmochowski), życie zgodne z prawami natury, realizowanie hasła nauki poprzez zabawę, dominuje liryka pośrednia.
- Tematy: polityka i reformy, obyczajowość (nowy ideał człowieka oświecenia, krytyka Sarmatów), zagadnienia historiozoficzno-moralne. Ceniono Woltera i Nicolasa Boileau.
- Ulubione gatunki: oda, bajka, satyra, poemat heroikomiczny, hymn.
- Sentymentalizm: szczere uczucia, autentyzm przeżyć, wrażliwość zamiast chłodnego dystansu klasycystów, prostota, odrzucenie zasad poetyki, natura, piękno przyrody i wsi, liryka bezpośrednia.
- Tematy: miłość – czasem nieszczęśliwa i wspominana z nostalgią, życie na wsi, piękno krajobrazu.
- Ulubione gatunki: sielanka, elegia, oda.
- Rokoko: elegancja, zabawa, delikatność, wyszukana i efektowna forma przy błahej dość treści.
- Tematy: miłość, flirt, zabawa, przyjemności.
- Ulubione gatunki: anakreontyk, erotyk, epigramat.
Zakończ:
Bywają problemy z „zaklasyfikowaniem” niektórych poetów, np. Stanisław Trembecki bywa wymieniany jako reprezentant klasycyzmu albo rokoka.
.
Najważniejsze postacie:
- Klasycyzm – Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz, Franciszek Zabłocki;
- Sentymentalizm – Franciszek Karpiński, Franciszek Dionizy Kniaźnin, Izabela i Adam Czartoryscy;
- Rokoko – Stanisław Trembecki, Jan Potocki.
Zobacz: