Bohaterowie Starego Testamentu
Noe
– jeden z patriarchów biblijnych, człowiek prawy, który znalazł łaskę u Boga jako ten uczciwy wśród grzesznej ludzkości. Bóg był wówczas bardzo rozgniewany na ludzi i postanowił zesłać na ziemię potop. Uczynił to, ale ocalił Noego i jego rodzinę. Kazał Noemu zbudować specjalną arkę i skryć się w niej wraz z rodziną i przedstawicielami wszystkich zwierząt. Tak przetrwało życie na ziemi, a po potopie na niebie ukazała się pierwsza tęcza – znak przymierza Boga z ludźmi.
Wiele legend – motywów sztuki – wiąże się z Noem. Oto jego kłótnia z żoną, która sądziła, iż małżonek oszalał, i nie chciała wejść do arki. Pijaństwo Noego, pierwszego smakosza trunku z własnych winnic, którego wyśmiali synowie, bo nadużył wina i spał nagi. Historia z psim nosem i łokciem żony, których użył Noe do zatkania otworu w arce i dlatego zawsze są zimne… itd., itd. Poza tym Noe jest przykładem długowieczności – żył prawie 1000 lat!
Abraham
– patriarcha, który poprowadził Izraelitów do Kanaan w Palestynie, gdzie osiedli. Abraham był wiernym wyznawcą Boga, choć ten przez sto lat nie dał mu dziecka z prawego łoża – z małżeństwa z ukochaną Sarą. Ale rzecz się odmieniła, dziewięćdziesięcioletnia Sara powiła syna – Izaaka. To on właśnie, w najtrudniejszej chwili w życiu Abrahama, miał zostać złożony Bogu w ofierze.
Józef
– syn Jakuba, wnuk Izaaka. Ważna postać Biblii, ostatni patriarcha. Ulubieniec ojca, którego zawistni bracia sprzedali do egipskiej niewoli. Józef posiadał dar proroczy – dar tłumaczenia snów – dzięki czemu uzyskał łaski faraona i wysoki urząd na jego dworze. Potrafił trafnie zinterpretować sen faraona o krowach tłustych i krowach chudych, co uratowało Egipt przed głodem. Gdy był już ministrem, szczęśliwym małżonkiem Asenat i ojcem dwóch synów – przybyli do Egiptu jego zawistni bracia, lecz Józef wybaczył im winę z przeszłości i sprowadził do siebie starego ojca.
Mojżesz
– jedna z najważniejszych postaci Starego Testamentu. Mojżesz był prawodawcą Izraela, wyprowadził Żydów z Egiptu, żył w ciągłym kontakcie z Bogiem, np. na górze Synaj Bóg przekazał Mojżeszowi dziesięcioro przykazań. Od wieków uznawano także Mojżesza za autora Pięcioksięgu. Według przekazu biblijnego urodził się w czasach, gdy faraon gnębił lud Izraela i kazał zabijać nowo narodzonych chłopców. Matka Mojżesza włożyła go do koszyka z trzciny i pozostawiła na brzegu Nilu. Niemowlę znalazła córka faraona, przygarnęła je i wychowała. Gdy dorósł, doprowadził do wyjścia Izraelitów z Egiptu i przeprowadził ich do Ziemi Obiecanej. Sam jednak do niej nie wszedł.
Wiąże się z nim wiele symboli: krzak gorejący, z którego przemówił do Mojżesza Bóg, plagi egipskie, które Bóg zesłał na Egipt, gdy faraon nie chciał wypuścić z kraju Izraelitów, laska, którą zamienia Mojżesz w węża na dowód kontaktu z Bogiem.
Mojżesz zmarł u kresu wędrówki do Ziemi Obiecanej, mając 120 lat. Nikt nie wie, gdzie jest jego grób.
Dawid
– król izraelski, „idealny władca” (1012 – 972 r. p.n.e.). Biblia podaje, iż był autorem psalmów biblijnych. W młodości był pasterzem i lutnistą, słynne jest podanie o tym, jak strzelając z procy, zabił olbrzyma Goliata. Dawid ogłosił się królem po śmierci króla Saula.
Salomon
– król izraelski, syn Dawida. Mądrość króla Salomona stała się przysłowiowa, a czasy, gdy panował, Biblia określa jako złoty wiek Izraela. Salomon dbał o kulturę, literaturę, rozbudowę, a także gospodarkę państwa, natomiast unikał wojen. To za jego panowania wzniesiono pierwszą wielką świątynię w Jerozolimie. Mądrość Salomona zachwyciła królową Sabę, a przykładem jego mądrości jest często przypominany wyrok rozstrzygający spór dwu kobiet o dziecko. Pomija się natomiast często dziwne wydarzenia ze schyłku życia wielkiego króla. Otóż wedle Biblii Salomon miał mieć słabość do cudzoziemek, spośród których zorganizował sobie harem liczący, bagatelka, „siedemset żon księżniczek i trzysta żon drugorzędnych”. Pod wpływem zaś cudzoziemskich zwyczajów tych kobiet Salomon zmienił religię i został wyznawcą obcej bogini Astarte. Rozpad Izraela po jego śmierci miał być karą wymierzoną za to przez Boga.
Postacie – symbole
Lot i żona Lota
Gdy Bóg, rozgniewany na ludzi, skazał na zagładę Sodomę, pozwolił z niej wyjść Lotowi i jego rodzinie, zakazał jedynie oglądania się za siebie. Żona Lota – po dziś dzień symbol kobiecej ciekawości – nie wytrzymała i zamieniła się w słup soli. Stąd pochodzi potoczne powiedzonko: „zamienić się w słup soli”.
Jakub i Ezaw – miska soczewicy
Syn Izaaka. Kiedy Ezaw, jego starszy o chwilę brat bliźniak, wrócił głodny z polowania, Jakub za miskę soczewicy dostał od niego prawo pierworództwa. A wraz z tym prawem została mu przyznana przez Boga misja założenia narodu wybranego. Rozgniewany Ezaw gotów jest zabić brata, więc Jakub ucieka. W drodze ma sen: widzi sięgającą do nieba drabinę pełną aniołów. Bóg obiecuje mu, że jego potomkowie zamieszkają w kraju, w którym spał. Pewnej nocy Jakub toczy walkę z tajemniczym i potężnym aniołem, którego nie chce puścić, dopóki nie uzyska błogosławieństwa. To od nadanego mu wówczas przez Boga imienia pochodzi nazwa narodu – „Izrael” znaczy dosłownie: ten, który walczył z Bogiem.
Samson – siła we włosach
To legendarny siłacz, obdarzony wręcz nadludzką mocą, lecz pozbawiony jej przez Dalilę, która obcięła mu włosy podczas snu. Wraz z nimi odebrała Samsonowi niezwykłe siły.
Hiob – próba wiary
Z ziemi Us, sprawiedliwy i bogobojny wyznawca Boga, został poddany próbie wiary. Bóg zesłał na niego różne nieszczęścia. Hiob rozpaczał, lecz nie zaparł się Boga, a Ten wynagrodził mu później straty.
Prorocy – głos Boga
Dla wierzących byli to ludzie, przez których pośrednio przemawiał Bóg. To oni tworzyli proroctwa, czyli zapisy objawionej przez Boga prawdy. Większość z nich zawierała, oprócz Boskich przykazań, także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela, narodu wybranego. Za najważnieszych proroków uznać można następujących: Izajasza, który zapowiedział przyjście Mesjasza, a także kres niewoli babilońskiej, Jeremiasza, od którego imienia pochodzi słowo „jeremiada” oznaczające lament i pesymistyczne wizje przyszłości, bo taki też nastrój panował w jego pismach, Ezechiela, którego księga należy do najbardziej tajemniczych fragmentów Biblii (opis rydwanu Jahwe) i zawiera zapowiedź budowy drugiej świątyni, oraz Świętego Jana, którego nowotestamentowa Apokalipsa jest właśnie bardzo szczególnym proroctwem.
Zapamiętaj
- Patriarcha – praojciec, protoplasta, głowa rodu. Najściślej patriarchami nazywa się Abrahama, Izaaka i Jakuba, jako przodków rodu hebrajskiego. Ale również 10 praojców – od Adama do Noego, tradycyjnie nazywa się patriarchami.
- Profetyzm – to przepowiadanie przyszłości, dar od Boga.
- Dzieło profetyczne – zawierające proroctwa, przepowiednie.
Ciekawostka:
Wiadomo z badań archeologicznych, że Mojżesz – władca i prawodawca Izraela – jest postacią historyczną i żył w połowie XIII w. p.n.e. (czyli pięć wieków przed Homerem!). Jego imię oznacza „wydobyty z wody”, czyli potwierdza historię z wieku niemowlęcego. Nie jest to jednak jedyna interpretacja tego imienia.
Zobacz: