Na czym polega wyzwanie rzucone tradycyjnemu dramatowi w „Kartotece” Tadeusza Różewicza?
Zacznij:
Kartoteka to uporządkowany zbiór kart ewidencyjnych czy informacyjnych na luźnych kartkach ułożonych według danego systemu umieszczonych w pudle czy szufladzie. Dramat Różewicza to niepowiązane ze sobą sceny z życia bohatera, ułożone niechronologicznie. Można by je poprzestawiać bez większej szkody dla wymowy i treści sztuki.
Rozwiń:
Zdarzenia nie są powiązane związkiem przyczynowo-skutkowym (jak w tradycyjnym dramacie). Luźna konstrukcja podkreśla wewnętrzny rozkład osobowości bohatera. Tadeusz Różewicz rezygnuje z tradycyjnego podziału na akty i sceny na rzecz ciągłości utworu oraz z chronologii. Kartoteka jest przykładem dramaturgii otwartej – tzn. nie ma wyraźnego początku i końca. Ta luźna kompozycja nadaje sztuce wartość poetyckiej metafory wyrażającej sytuację człowieka we współczesnym świecie. Takie ukształtowanie dramatu to świadectwo nieprzydatności tradycyjnych form dramatu w ukazywaniu problemów i mentalności współczesnego człowieka.
Zakończ:
Różewicz polemizuje z tradycyjnym dramatem także przez wprowadzenie Chóru Starców (nawiązanie do tradycji antycznej, w której chór pełnił ważną rolę, np. komentował akcję i wyrażał przesłanie moralne). U Różewicza Starcy próbują „nawrócić” bohatera, wtłoczyć go w tradycyjne ramy, zachęcając – daremnie – do wzniosłych słów i wielkich czynów.
Zobacz: