Zbrodnię i karę można wykorzystać w tematach, kiedy mowa o:

• etycznej tematyce literatury (dobru i złu)
• problemie cierpienia
• winie, karze, odkupieniu
• wpływie miasta na psychikę człowieka
• obecności motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok
• analizie zbrodni i jej konsekwencjach
• ocalającej sile miłości
• indywidualistach, ludziach wyobcowanych, żyjących w poczuciu własnej wyższości
• powieści psychologicznej i polifonicznej
• motywie śledztwa (pojawia się tu pierwowzór maski detektywa nieudacznika, który faktycznie wykrywa sprawcę)
• ludziach w szponach zbrodni, jak Szekspirowski Makbet czy Balladyna Słowackiego.

 

Problem cierpienia

Przykład tematu prezentacji
Różne ujęcia motywu cierpienia w literaturze różnych epok. Dokonaj analizy porównawczej.

Podpowiadamy
Temat niezwykle obszerny, a jednocześnie niełatwy. Wymaga pogłębionego spojrzenia na rze­czy­wi­stość. Przykładów jest niebywale dużo, bo to w końcu jeden z najważniejszych problemów literatury. Musisz dokonać sensownego wyboru, na przykład według klucza tematycznego: pokaż cierpienie miłosne, cierpienie po stracie kogoś bliskiego, cierpienie z powodu nędzy, choroby, poniżenia itp. W tym miejscu warto przywołać Zbrodnię i karę i postać Soni, córki Marmieładowa, która z pokorą znosi upokorzenia i cierpienie. Taka sama jest postawa Lizawiety wykorzystywanej przez siostrę li­chwiar­kę.

Inny wariant tematu to ukazanie cierpienia w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Można przecież mówić o cierpieniu jednostek – dobry przykład to Werter, Konrad z III cz. Dziadów, Sonia itp. – i całych narodów. W tym drugim przypadku musisz wkroczyć w historię, przywołać przykłady ilu­stru­ją­ce niszczący wpływ wojen, rewolucji, powstań na losy człowieka.

Wykorzystując w pracy powieść Dostojewskiego, zwróć uwagę na oczyszczającą rolę, jaką pi­sarz przypisuje cierpieniu. Może ono, zdaniem autora, ukształtować nowego człowieka – nie chodzi tu nawet o samą pokutę za zbrodnię, lecz po prostu o doświadczenie długotrwałej presji i męki. Dopiero wtedy, po pogodzeniu się z karą, sumienie ma możność dokonania samooczyszczenia – i to znacznie wykraczającego poza zakres „zanieczyszczeń” związanych bezpośrednio akurat z tą winą, za którą zostało się ukaranym. Obudowanie prezentacji głębszą refleksją zawsze podnosi jej wartość.

 

Zbrodnia

Przykład tematu prezentacji
Różne sposoby funkcjonowania motywu zbrodni w literaturze. Omów temat, odwołując się do wy­bra­nych utworów.

Podpowiadamy
Temat mocny, przeznaczony dla tych, którzy są w stanie psychicznie się z nim zmierzyć. Spectrum przykładów ogromne, bo znajdziesz je w każdej powieści kryminalnej. Sięgnij jednak po książki bar­dziej ambitne, a Twoja wypowiedź zyska wówczas większe uznanie. Zauważ, że podobnie jak w przypadku problemu cierpienia można mówić o zbrodni dokonanej przez jednostki i o zbrodniach całych społeczeństw czy narodów. Możesz przyjąć właśnie taką koncepcję pracy. Z jednej strony przywołaj zbrodnie Raskolnikowa, Makbeta czy bohaterki ballady Lilie Mickiewicza, a z drugiej pokaż ogrom zbrodni hitlerowskich lub stalinowskich, jakie były udziałem nie tylko jednego człowieka. Za­sta­nów się, które ujęcia robią na Tobie większe wrażenie.

Inny pomysł to na przykład zestawienie ze sobą problemu zbrodni dokonanej z premedytacją – np. Makbet, Balladyna, Raskolnikow itp. – z problemem zbrodni bez motywu: trafny przykład w tym miejscu to Marsault, bohater Obcego Camusa. Analizując kwestię zbrodni z premedytacją, zauważ, jak różne mogą być jej motywy – w przypadku Raskolnikowa są one niezwykle skomplikowane.

 

Zobacz:

Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski. Na czym polega uniwersalna wymowa powieści?

Czy Zbrodnię i karę Fiodora Dostojewskiego można nazwać powieścią polifoniczną?

Zbrodnia i kara – praca domowa

Zbrodnia i kara na maturze

Przedstaw postać Raskolnikowa – bohatera powieści Dostojewskiego Zbrodnia i kara

Psychologiczna konstrukcja postaci w Zbrodni i karze

Śledząc motywy postępowania Rodiona Raskolnikowa i dwóch lub trzech innych bohaterów literackich, zastanów się nad genezą zbrodni

Sylwetka Soni Marmieładowej w kontekście problematyki Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego

Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara

 

Zbrodnia i kara na maturze