Tag "Hugo Kołłątaj"
„Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło” (Ignacy Krasicki). Twoje spostrzeżenia na temat literatury oświecenia. Założenia pracy W jaki sposób spełniali idee reformatorskie twórcy: teatru poezji powieści publicystyki Wypowiedź według problemów wymagających naprawy: sarmatyzm – jego złe skutki nierówne prawo dziedziczność tronu przekupstwo urzędników ciemnota społeczeństwa słabość oświaty Forma pracy Jeśli we wstępie przyjmiesz założenie, że z wesołych bajek wyłania się gorzki obraz świata, przekonasz się, że doskonale do realizacji tego zagadnienia nadaje się
Od początków oświecenia, postulując konieczność rozrachunku z sarmatyzmem, ludzie pióra starali się ukazać możliwość powstania nowego typu społeczeństwa. Dlatego mówili o konieczności ukrócenia anarchii szlacheckiej przez zniesienie przywilejów liberum veto i wolnej elekcji, wzmocnienie władzy królewskiej i stworzenie nowoczesnej armii. Te cztery postulaty, wyrażone mniej lub bardziej bezpośrednio, pojawiają się w bardzo wielu utworach literackich. Najwyraźniej zaś formułowane są w publicystyce politycznej. Publicystyka to dział piśmiennictwa, zajmujący się sprawami aktualnymi, niekoniecznie w formie literackiej. Rozkwit publicystyki to
Stanisław Konarski Działał we wczesnej fazie oświecenia, jeszcze w czasach saskich i możemy nazwać go pierwszym oświeceniowym reformatorem szkolnictwa. Był pijarem, wiele studiował za granicą, pragnął zreformować polskie prawo i oświatę. Wiele zrobił w tym kierunku: w dziedzinie praw opracował Volumina legum (zbiór praw polskich), w dziedzinie oświaty – zakłada nowoczesną szkołę Collegium Nobilium – wzór szkół rycerskich. Szkoła siedemnastowieczna: wykładowy język – łacina scholastyka i religia jako przedmioty wiodące upośledzenie nauk ścisłych pamięciowy model przyswajania wiedzy
Choć głównym ośrodkiem kulturalnym była Warszawa i dwór królewski, choć najważniejszym i najbardziej doniosłym prądem był klasycyzm – epoka oświecenia była dość różnorodna. Mówi się o jej trójstylowości (klasycyzm, sentymentalizm i rokoko), oprócz dominujących postaw racjonalnych, spotkamy i mistyków, i libertynów… Oświecenie polskie można zobrazować następująco: Klasycyzm Warszawa, dwór królewski, król Stanisław August Poniatowski Reformatorzy publicyści: Stanisław Staszic Hugo Kołłątaj Franciszek Salezy Jezierski Pisarze: Adam Naruszewicz Ignacy Krasicki Julian Ursyn Niemcewicz Teatr: Franciszek Zabłocki Wojciech Bogusławski
Najczęściej poruszano następujące tematy: Troska o losy ojczyzny, refleksja nad jej sytuacją, propozycje reform, propaganda postulatów stronnictwa patriotycznego; poruszyli ten temat publicyści: Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, w sferze krytyki obyczajów i postaw: Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz, w sferze popularyzowania reform: Julian Ursyn Niemcewicz, redaktorzy Monitora i Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych. Temat obyczajowy Postawy, zachowania, przywary szlachty sarmackiej, ale również kleru i dworu królewskiego. Tu prym wiedzie Krasicki, za nim Naruszewicz, Niemcewicz, komediopisarze, jak Zabłocki, Bohomolec. Naczelnym gatunkiem
Do pisarzy doby Sejmu Wielkiego, głoszących konieczność reform, zaliczamy twórców ówczesnej publicystyki, czyli: Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja, Franciszka Salezego Jezierskiego. Stanisław Staszic napisał: Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego i Przestrogi dla Polski. Podjął w swoich dziełach szereg istotnych problemów: kwestię wychowania, obieralności królów, pojęcie narodu, demokracji, wolności itp. Oto reformy, jakie propagował: konieczność edukacji obywateli (przywołuje tu słynne zdanie Zamoyskiego: „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”), równość obywateli wobec prawa, zniesienie liberum
Troska o losy ojczyzny w polskim oświeceniu To najważniejsza wartość literatury i myśli oświeceniowej. Nic dziwnego – historia tego stulecia także zdominowana jest wysiłkiem reformatorskim patriotów. Przecież to czasy Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja. To czasy powstania pod wodzą Kościuszki – pierwszego wielkiego buntu przeciw zaborcom. Niestety – to także kres wolności kraju. A jednak, mimo że działania patriotyczne nie przyniosły zwycięstwa, koniecznie trzeba je znać. . Pisarze polityczni i ich postulaty Stanisław Konarski duchowny
