Choć głównym ośrodkiem kulturalnym była Warszawa i dwór królewski, choć najważniejszym i najbardziej doniosłym prądem był klasycyzm – epoka oświecenia była dość różnorodna. Mówi się o jej trójstylowości (klasycyzm, sentymentalizm i rokoko), oprócz dominujących postaw racjonalnych, spotkamy i mistyków, i libertynów… Oświecenie polskie można zobrazować następująco:
Klasycyzm
Warszawa, dwór królewski, król Stanisław August Poniatowski
- Reformatorzy publicyści:
- Stanisław Staszic
- Hugo Kołłątaj
- Franciszek Salezy Jezierski
- Pisarze:
- Adam Naruszewicz
- Ignacy Krasicki
- Julian Ursyn Niemcewicz
- Teatr:
- Franciszek Zabłocki
- Wojciech Bogusławski
Sentymentalizm
Puławy (Izabela Czartoryska)
- Franciszek Karpiński
- Franciszek Dionizy Kniaźnin
Rokoko
Puławy
- Franciszek Dionizy Kniaźnin
- Stanisław Trembecki
- Jan Piotr Norblin
- Jan Potocki
Ośrodki
- Warszawa
- dwór królewski – bastion klasycyzmu
- Powązki – rokokowy ogród Izabeli Czartoryskiej
Zapamiętaj!
- władca absolutyzmu oświeconego – król Stanisław August Poniatowski
- człowiek oświecenia – Ignacy Krasicki
- człowiek uczuć – sentymentalizm – Franciszek Karpiński
- libertyn polski – Stanisław Trembecki
- awanturnik, podróżnik, mistyk – Jan Potocki
- reprezentant rokoka – Dionizy Kniaźnin.
Zobacz: