Choć głównym ośrodkiem kulturalnym była Warszawa i dwór królewski, choć najważniejszym i najbardziej doniosłym prądem był klasycyzm – epoka oświecenia była dość różnorodna. Mówi się o jej trójstylowości (klasycyzm, sentymentalizm i rokoko), oprócz dominujących postaw racjonalnych, spotkamy i mistyków, i libertynów… Oświecenie polskie można zobrazować następująco:

Klasycyzm

Warszawa, dwór królewski, król Stanisław August Poniatowski

  • Reformatorzy publicyści:
    • Stanisław Staszic
    • Hugo Kołłątaj
    • Franciszek Salezy Jezierski
  • Pisarze:
    • Adam Naruszewicz
    • Ignacy Krasicki
    • Julian Ursyn Niemcewicz
  • Teatr:
    • Franciszek Zabłocki
    • Wojciech Bogusławski

 

Sentymentalizm

Puławy (Izabela Czartoryska)

  • Franciszek Karpiński
  • Franciszek Dionizy Kniaźnin

 

Rokoko

Puławy

  • Franciszek Dionizy Kniaźnin
  • Stanisław Trembecki
  • Jan Piotr Norblin
  • Jan Potocki

Ośrodki

  • Warszawa
  • dwór królewski – bastion klasycyzmu
  • Powązki – rokokowy ogród Izabeli Czartoryskiej

 

Zapamiętaj!

  • władca absolutyzmu oświeconego – król Stanisław August Poniatowski
  • człowiek oświecenia – Ignacy Krasicki
  • człowiek uczuć – sentymentalizm – Franciszek Karpiński
  • libertyn polski – Stanisław Trembecki
  • awanturnik, podróżnik, mistyk – Jan Potocki
  • reprezentant rokoka – Dionizy Kniaźnin.

 

Zobacz:

Epoka oświecenia w Polsce

Trzy nurty w literaturze polskiego oświecenia

Wielcy twórcy oświecenia w Polsce – zestawienie

Oświecenie w skrócie TABELA

Oświecenie w Polsce – datownik

Oświecenie w Warszawie

Kto tworzy w osiemnastowiecznej Polsce?

Oświecenie – charakterystyka epoki

Oświecenie – Test 1