Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 23 Tadeusz Gajcy Pieśń wiosenna Kora obrasta pnie. Dźwiga się kłos i powój, ptaki prowadzą swe małe, kret wychodzi na światło, muzyka chmur nad domem wisi w gronach soczyście i łatwo. Już ogrodnik zgiął się jak most, koń paruje liczący skiby, pęka gałąź i leje się sok nad żywym i nieżywym. (…) Zwalone są mury Jerycha. Pogięta broń jak
Zinterpretuj wiersz Tadeusza Gajcego Tren na śmierć siostry. W swoich rozważaniach uwzględnij 2-3 inne znane Ci utwory żałobne. Tadeusz Gajcy Tren na śmierć siostry Jest nade mną migotanie witraży. Dymią książki dłoniom leniwym, kolorowe, soczyste pejzaże wyciekają jak senna oliwa. Wyżej cień mój godzinę wydzwania. Ściana płynie prosta jak struna – będzie pieśń może gorzka i trudna, ale pełna smutnego kochania: Gdzieś, woskowa panienko, gdzieś mi się podziała? Ach, niedobre, niedobre
Tadeusz Gajcy 1942. Noc Wigilijna wieczorny szatan monetę zimną ważył na dłoni… Parzyła izby zamieć świeczek, kiedy śmieszne figurki zatargały jak w dzwonnicach sznurkiem, uniosły stopy na bojaźliwy centymetr – nie mogły odlecieć Wplatał lepkie palce w oczy śnieg, no i szeptał, uporczywie szeptał; szatan załkał w szubienicę jak w flet i rozwiesił płaszcz w drzewie jak szkiełka. Więc choinka. – A na sznurku pajacyk, kolędować Małemu, niech krzepnie, pójdź
KOLUMBOWIE – młodzi poeci doby wojny i okupacji, nazywani tak dzisiaj przez badaczy literatury współczesnej. Kolumbami nazywamy urodzonych ok. 1920 roku: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (zginął w powstaniu warszawskim 1944, wraz z młodziutką żoną Barbarą), Tadeusza Gajcego (zginął w powstaniu 1944), Andrzeja Trzebińskiego (rozstrzelany przez hitlerowców w 1943 roku), Władysława Bojarskiego (zastrzelony podczas akcji składania wieńca pod pomnikiem Kopernika w 1943 roku), Zdzisława Stroińskiego (zginął w powstaniu w 1944 roku). Nazwa
TYRTEIZM – termin pochodzi od Tyrteusza – poety i wodza greckiego z VII w. p.n.e., który wsławił się w bitwie pod Messeną. Stworzył on wzorzec poety-żołnierza, który łączy słowo i czyn, tworzy poezję patriotyczną i sam bierze udział w walce – taką właśnie postawę określa się mianem tyrteizmu. Natomiast poezja zagrzewająca do walki, opiewająca czyny bohaterów i wzbudzająca w słuchaczach emocje patriotyczne – nosi nazwę poezji tyrtejskiej. Ten typ poezji
1 września 1939 roku – wszyscy wiemy – spadła na Drugą Rzeczpospolitą wojna. Życie ludzi zatrzęsło się w posadach – lecz państwo istniało, nawet po klęsce wrześniowej funkcjonowało w podziemiu. Losy literatów – jak i innych ludzi – układały się różnie. Już u zarania wojny śmierć zebrała żniwo: Witkacy – popełnił samobójstwo 18 września 1939 r. Józef Czechowicz – zginął podczas bombardowania Lublina w 1939 r. Mieczysław Braun – zmarł w getcie warszawskim w r. 1942. Bruno Schulz –
Obok Baczyńskiego najciekawszym, oryginalnym i bardzo utalentowanym poetą pokolenia był Tadeusz Gajcy – pseudonim Karol Topornicki. Zdążył wydać dwa zbiory poetyckie: Widma 1943 i Grom powszedni 1944, a także sztukę Homer i Orchidea. Zginął w powstaniu warszawskim 16 sierpnia 1944 r. Jego poezja jest nieco inna – i bardzo podobna w wymowie do poezji Baczyńskiego. Ten sam wewnętrzny konflikt poety walczącego ujawnia się w jego utworach. Podobna jest też tendencja do odrealnienia świata przedstawianego w wierszach, do ekspozycji wizji, marzenia.
Mianem Kolumbów, poetów podziemia, poetów apokalipsy spełnionej określa się młodych, urodzonych około roku 1920 poetów, którzy tworzyli w czasie wojny i okupacji, i najczęściej zginęli w czasie powstania warszawskiego. Wojna odcisnęła piętno na wszystkich, którzy musieli przez nią przejść – lecz to pokolenie odebrało ją specyficznie. Wojna określiła ich młodość, odebrała im dojrzałość, przyniosła śmierć. Byli poetami czynu – wcielali w działaniu i udowadniali w życiu prawdę głoszonych przez siebie słów. Byli to: Krzysztof Kamil Baczyński –
Wojna – jako temat i inspiracja dla twórców lat powojennych II wojna światowa była wydarzeniem historycznym tak ważnym, że zdominowała przez wiele lat powojennych pisarzy i poetów, twórców filmu i dramatu. Wiele lat po wojnie, w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, powstawały jeszcze utwory sięgające do tych wydarzeń. Zresztą – II wojna to zbyt ogólne stwierdzenie: jako zjawisko złożone w konsekwencji dała wiele tematów do przemyśleń czy refleksji. Literaturę dotyczącą lat