Wiele elementów wskazuje na to, iż można odczytać dzieło Reymonta w wymiarze naturalistycznym:
Kompozycja utworu w symboliczny sposób obrazuje rytm natury.
Powieść składa się z czterech części odpowiadających kolejnym porom roku. Podział ten podkreśla bezwzględne uzależnienie człowieka od przyrody. To ona wyznacza mu zakres jego obowiązków i sferę przyjemności. Apodyktyczna i bezdusznie konserwatywna każe mu wiosną wychodzić w pole, latem pracować przy żniwach, jesienią zbierać plony, a zimą odpoczywać. Jest również reżyserem nastrojów i doznań człowieka. Zimą pozwala mu na lenistwo, senność, opieszałość, bo sama na chwilę zamiera, wiosną jednak budzi go do życia, daje energię i zapał.
Naturalistyczna koncepcja człowieka,
nakazująca traktować go jako integralną część przyrody, podporządkowaną prawu walki o byt, zdeterminowaną przez popęd biologiczny. Uwydatnieniu tej treści służy wprowadzenie konfliktów o ziemię oraz kreacja postaci Jagny, której miłość zostaje potraktowana jako nieokiełznany instynkt biologiczny.
Naturalistyczny sposób obrazowania
Przejawia się surowością opisu, epatowaniem czytelnika szeregiem odrażających detali, przywoływaniem drastycznych scen. Za przykład może posłużyć fragment, w którym Kuba obcina sobie nogę, lub scena finalna, przedstawiająca wywózkę Jagny na wozie z gnojem.
Kuba leżał bezwładny, dychał coś niecoś i rzęził przez zwarte zęby, że trzeba było je nożem podważać, by mu nieco wody wlać do gardła.
Nogę miał przerąbaną w kolanie, ledwie się trzymała się na skórze i obficie krwawiła. Na progu czerwieniły się plamy krwi i leżała okrwawiona siekiera, a taczalnik do naostrzania, któren zawsze stał pod okapem stajni, walał się teraz pod progiem.
Zobacz:
Odwołując się do Chłopów Reymonta i utworów Żeromskiego, wyjaśnij pojęcie naturalizmu.