- Aby zaprezentować społeczną problematykę krótkich form prozatorskich Żeromskiego, można przywołać utwory pt. Rozdzióbią nas kruki, wrony…, Zmierzch, Siłaczka. Znajdujemy się w kręgu społeczności wiejskiej – treść dzieł dotyczy bowiem w ten czy inny sposób życia chłopa, prezentuje egzystencję biedoty.
- Rozdzióbią nas kruki, wrony… – zasadniczo podejmuje temat powstania styczniowego. Lecz myślą przewodnią noweli jest pytanie o przyczynę klęski – a odpowiedź tkwi w nieświadomości, zaniedbaniu i krzywdzie chłopa polskiego, który się do powstania nie przyłączył. Straszna jest wizja wiejskiego nędzarza, który zdziera z trupa powstańca buty i cieszy się ze sposobności takiego zarobku. Opowiadanie Zmierzch przeraża z kolei otępieniem i upadkiem moralnym ludzi, którzy od świtu do zmierzchu pracują przy wywożeniu błota. Małżeństwo Gibałów wydaje się być parą „wyklętych stworzeń”, skazanych z powodu nędzy na morderczą, mało płatną, wyniszczającą pracę, która nie uszlachetnia, lecz znieczula i wypacza człowieka.
- Kwestię społeczną, choć dotyczącą już innego środowiska, podejmuje Żeromski w opowiadaniu Doktor Piotr. Tutaj z kolei obserwujemy pracę robotników w kamieniołomach i działania starego Cedzyny, który, kosztem podległych mu ludzi, kształci syna. Wrażliwy Piotr – kolejna społecznikowska postać Żeromskiego, zapragnie wynagrodzić ludziom krzywdę, jaką wyrządził im jego ojciec – wyjeżdża, by zapracować i oddać zagrabione pieniądze.
Zobacz:
Rozdzióbią nas kruki, wrony… – Stefan Żeromski
Jaką wymowę zawiera opowiadanie Stefana Żeromskiego pt. Rozdzióbią nas kruki, wrony…?
