LICEUM
Pozytywizm to jeden z głównych nurtów filozofii XIX i XX wieku, nawiązujący do niektórych wątków oświeceniowych systemów filozoficznych. Tylko w Polsce nazywa się tak epokę literacką. W połowie XIX wieku terminy „filozofia pozytywna”, „pozytywizm” stały się popularne za sprawą dzieła francuskiego filozofa i socjologa Augusta Comte’a – sześciotomowego Kursu filozofii pozytywnej. Autor wskazywał w nim na konieczność zreformowania życia społecznego tak, aby zapanowały w nim ład, harmonia i aby służyło postępowi. Wierzył, że w osiągnięciu szczęścia pomoże ludzkości
Emil Zola Twórca i teoretyk naturalizmu, w praktyce pisarskiej wielki eksperymentator. Pisanie powieści porównywał do doświadczenia naukowego. Poddawał gruntownej analizie procesy społeczne i psychologiczne, badał zależności między ludźmi, starał się odkryć przyczyny przeróżnych zjawisk społecznych i indywidualnych. Miał dość trudne życie, borykał się z wieloma kłopotami, także materialnymi, w młodości zaznał nawet głodu. Fabuły swoich tekstów często budował na podstawie osobistych doświadczeń. Jest autorem dwudziestotomowego cyklu Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa (1870–1893), w
Twórcy epoki renesansu Włochy Kolebka renesansu. Włosi startują pierwsi, jeszcze w XIV w. Tu działa: Dante, Boccaccio, Petrarka, Machiavelli, Lodowico Ariosto. Malarze: Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł. Kwitną miasta: Florencja, Rzym, Padwa, Wenecja. Ważne ośrodki naukowe: uniwersytety w Bolonii, Padwie, Rzymie, Florencji i Pizie. Francja Ośrodkiem jest Paryż i dwór królewski. Niestety, tu będzie miała miejsce straszna noc św. Bartłomieja – mord wyznawców kalwinizmu z rozkazu Katarzyny Medycejskiej.
Barok w Polsce Renesans zwano wiekiem złotym. Barok to wiek srebrny. Polska nadal jest potężnym mocarstwem w Europie, ale powoli traci swą rangę. Wszystko przez sarmatyzm – symbol wolności i zarazem polskie przekleństwo. Rzeczpospolita wieku XVII Czas potęgi Barok, choć wiek to srebrny, nie złoty, jak jego poprzednik, był w historii Polski bardzo ważny. Rzeczpospolita szlachecka XVII w. obejmuje około miliona kilometrów kwadratowych! Terytorialnie – drugie po Rosji państwo w Europie. To
Marek Aureliusz „Raz już należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką”. Ten słynny cytat pochodzi z Rozmyślań Aureliusza, który był stoikiem, cesarzem-filozofem, człowiekiem wykształconym. Głosił, że cnotą jest umiar, że należy przyjąć i dobrze wypełniać rolę, jaką wyznaczyło człowiekowi życie, przestrzegał przed egoizmem, a każdą pracę nakazywał wykonać „jakby była ostatnią w życiu”. Seneka Żyć mu przyszło w czasach Klaudiusza i Nerona – był nauczycielem i opiekunem tego drugiego i przez pewien czas miał na niego przemożny wpływ. Niestety,
To Arystotelesowi (385-322 r. p.n.e.) zawdzięczamy Poetykę – dzieło jasno i konkretnie określające normy dotyczące gatunków literackich: czym ma być epos, a czym tragedia, co znaczy kategoria mimesis, a co katharsis. Przynajmniej twórcy wiedzieli, czego się trzymać, a potomni mogli wzorzec kontynuować lub zbuntować się przeciw niemu. Ale dla filozofii – uczony jest głównie ojcem arystotelizmu, systemu, który przeżył swojego twórcę, zrobił karierę wśród wielu późniejszych pokoleń. Co ciekawe – arystotelizm przejęli chętnie myśliciele
Pieśni o Rolandzie – jaki to gatunek? Chansons de geste, dosłownie pieśni o czynach. Są to średniowieczne poematy epickie, nazywane także eposami rycerskimi. Przykłady chansons de geste: • Pieśń o Rolandzie (Francja), • opowieści O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu (Anglia), • Dzieje Tristana i Izoldy (Francja), • Pieśń o Nibelungach (Niemcy), • Pieśń o Cydzie (Hiszpania). Pieśń o Rolandzie jako epos Epos dzieli się na trzy części. Bitwa i śmierć Rolanda to punkt kulminacyjny.
Możliwe tematy: Miłość w średniowieczu, w renesansie, w baroku… Jak ukazują miłość poeci dawnych epok? Do Ciebie miłości Przystępuję (…) Ale iż i w niebie, I na ziemi nikt nie jest bezpieczen ciebie, a twym strzałom trudno się pawęzą zasłonić Ani uciekać, ani rozumem się bronić (Jan Kochanowski, Dziewosłąb). Który z poetów staropolskich (Jan Kochanowski, Jan Andrzej Morsztyn, Daniel Naborowski, inni) najpiękniej i najtrafniej – Twoim zdaniem – pisał o miłości? Dama serca, żona, kochanka, towarzyszka życia i rycerz, mąż,
Geneza utworu Kordian powstał w 1833 r. w trakcie pobytu Słowackiego w Szwajcarii, i miał być przede wszystkim próbą oceny powstania listopadowego, zgłębieniem przyczyn jego klęski oraz polemiką z systemem mitów stworzonych przez Adama Mickiewicza w III części Dziadów i Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. Stanowił również swoisty obrachunek z dotychczasowym romantyzmem, z wykreowanym przez romantycznych twórców zespołem konwencji, schematów, które na tyle utrwaliły się w kulturze, że można było spojrzeć na nie z pewnym krytycznym dystansem, ocenić je, a nawet wyszydzić. Dramat
Otwarty temat pozwala na wiele. Jedną z najciekawszych możliwości, jakie daje ogólny temat pracy maturalnej, jest wybór formy eseju. Zamiast pisać sztywne rozprawki (teza – argumenty – teza) możemy przyjąć prawdziwie niezależną, autorską perspektywę. Potrzebny jest tylko pomysł! Na przykład – feministyczny… Nie ma chyba w literaturze tematu ważniejszego niż miłość. Cierpienia i nadzieje zakochanego serca inspirują pisarzy bardziej niż wszystkie inne ludzkie emocje. Czytamy więc o wiecznie wiernym Orfeuszu, popełniającym samobójstwo Werterze,
CV Pierwsza przepowiednia – Makbet spotyka na swej drodze trzy wiedźmy. Przepowiadają mu, że zostanie tanem Glamis, tanem Kawdoru oraz królem. Dwie pierwsze przepowiednie szybko spełniają się same, ostatniej „pomaga” Makbet. Namowa lady Makbet – być może Makbet nie dopuściłby się zbrodni, gdyby nie uległ perswazji żony. Jej wpływ na niego pozostanie, przez cały czas akcji dramatu, bardzo silny. Zamordowanie króla Dunkana – Makbet dzięki temu staje się królem Szkocji.
Dane Czas i miejsce akcji Ziemia Us (Hus) przed narodzeniem Chrystusa. Co to za typ bohatera? Cierpiący niewinnie człowiek, który godzi się na swój los. Pobożny, bogobojny. Jest archetypem człowieka cierpiącego bez winy. Pojęcia związane z tym bohaterem Hiobowe wieści – złe, przerażające wiadomości; nagle spadające nieszczęścia. Pocieszyciel Hioba – przyjaciel, który stara się pomóc cierpiącemu, ale w rzeczywistości pogłębia ból, bo przekonuje, że nieszczęście wynikło z winy tego, który cierpi.
Romantyzm i realizm bardzo różnią się między sobą jako epoki literackie. Różnice te dotyczą jednak przede wszystkim spojrzenia na literaturę i sztukę. Dla romantyków źródłem twórczości było przede wszystkim natchnienie i wyobraźnia twórcza kierowana uczuciem, dla realisty rzeczą podstawową jest wiedza na temat środowiska i ludzi, których opisuje. Stąd wykreowana przez realizm sylwetka pisarza to wzór badacza, który wie więcej i swa wiedzą dzieli się z resztą społeczeństwa. Romantyzm relacji pisarz-społeczeństwo w
Określenie dat granicznych realizmu jest dosyć kłopotliwe. W Europie mówimy o prądzie literackim – o nazwie realizm i o prądzie filozoficzno-społecznym – o nazwie pozytywizm. Uwaga! W Polsce – o prądzie literackim i filozoficznym – nazywanym pozytywizmem. W dodatku – rozwój prądu w Polsce przypada znacznie później niż w Europie. Ogólnie przyjmuje się, że z pozytywizmem filozoficznym w Europie mamy do czynienia od połowy od lat 50. do 80. XIX wieku. Wtedy to nastąpiło nasilenie nowych tendencji filozoficznych, a od 1850 realizm
Odwołując się do kilku utworów poetyckich, skomentuj zdanie Paula Valéry’ego (…): „W poezji wielkie idee i wielkie problemy powinny istnieć tak jak witaminy w jabłkach. Spożywa się je dla smaku czy przyjemności, a witaminy organizm przyswaja przy okazji.” Różowe moje spodeczki, Kwieciste filiżanki, Leżące na brzegu rzeczki Tam kędy przeszły tanki. Wietrzyk nad wami polata, Puchy z pierzyny roni, Na czarny ślad opada Złamanej cień jabłoni. Ziemia, gdzie spojrzysz, zasłana Bryzgami
Dopiero poznanie zakończenia pozwala zrozumieć cały utwór. Rozważ prawdziwość tej tezy na podstawie dwóch, trzech utworów. Wyjaśnienie Temat jest tak sformułowany (wyraźna teza, z którą można się zgodzić bądź polemizować), że warto wybrać formę rozprawki. Zadanie wydaje się pozornie proste: wystarczy przytoczyć argumenty za lub przeciw. Tu jednak zaczyna się problem. Te argumenty dość trudno znaleźć. Teza jest właściwie teoretycznoliteracka i dotyczy funkcji, jaką w utworze literackim pełnią zakończenia. Jeśli zgadzamy się z tezą,
Literatura wobec problemu dobra i zła. Wyjaśnienie Dobro i zło to problem pojawiający się w licznych przedstawieniach artystycznych. Temat jednak zawęża teren rozważań do przedstawień literackich. Wypracowanie ma pokazać nie samo obrazowanie, ale ustosunkowanie się dzieł do zagadnienia dobra i zła. Współczesne opowieści dla dzieci przeważnie wymijają owe problemy egzystencjalne, mimo że są one najważniejsze dla nas wszystkich. Zwłaszcza dziecko bardzo potrzebuje sugestii – jak radzić sobie z tymi problemami i w bezpieczny sposób przebywać
Niektórzy twierdzą, że oglądanie filmowych adaptacji dzieł literackich może zastąpić ich lekturę. Czy ta opinia, twoim zdaniem, jest słuszna? Odpowiedz, omawiając dwie-trzy ekranizacje utworów literackich. Współczesność to epoka panowania wszechwładnych mass mediów. Codziennie jesteśmy zewsząd atakowani tysiącami obrazów. Przyzwyczajono nas do odbioru świata wizualnie – za pomocą zmysłu wzroku. W zastraszający sposób spada czytelnictwo – statystyczny Polak czyta jedną książkę rocznie. Obraz jest znacznie łatwiejszy i przystępniejszy w odbiorze, wymaga mniej zaangażowania i koncentracji
Co się dzieje? Możemy założyć sobie, że powieść jest „dwuwarstwowa” – jedną warstwę stanowi oś fabularna (to co przytrafiło się bohaterowi); drugą cała sfera dyskusji, refleksji, dialogów i przemyśleń, które gromadzą się wokół zdarzeń. Ogarnięcie treści ułatwia fakt, że budując fabułę, Konwicki przebiegle stosuje starą, klasyczną regułę trzech jedności: miejsca, akcji i czasu! W pewien sposób modyfikuje powyższe elementy powieści, ale w sumie mamy do czynienia ze zdarzeniami w określonym
1. Wyjaśnij, co znaczy: stoicki spokój, tragizm, fatum, syzyfowa praca. Odp. Stoicki spokój – spokój we wszelkich sprawach życia – zarówno w nieszczęściu, jak i powodzeniu. Główna zasada stoików, którzy głosili równowagę ducha i dzielność życia i wyzbycie się namiętności. Tragizm – sytuacja, w której bohater stoi pomiędzy dwoma równorzędnymi racjami i cokolwiek wybierze, poniesie klęskę. Sytuacja bez wyjścia, konflikt równorzędnych racji. Fatum – przeznaczenie, los, fortuna. Grecy wierzyli, że determinuje życie człowieka. Syzyfowa praca –
