Metryczka bohatera
Lektura: Pan Tadeusz Adama Mickiewicza
Imię i nazwisko: Jacek Soplica (potem przybrane nazwisko: Robak)
Cechy charakteru:
Silna osobowość wśród szlachty – ambitny, dumny, charyzmatyczny. Największy zawadiaka i awanturnik – porywczy, hardy, przekorny, gwałtowny, skłonny do gniewu, zatargów i bójek, ale odważny, honorowy. Pyszny, próżny, zarozumiały. Mimo to cieszący się względami kobiet.
Winy:
Zaniedbanie niekochanej żony, doprowadzenie jej do choroby i śmierci oraz zabójstwo Stolnika Horeszki spowodowane zemstą za zranione uczucia.
Cechy charakteru Księdza Robaka:
Skromny, pokorny, dobry, szlachetny i cichy zakonnik, ale szaleńczo odważny, zdolny do największych poświęceń dla ojczyzny.
Zasługi:
- Ksiądz Robak brał udział w wielu walkach, był emisariuszem, czyli posłańcem, gońcem na frontach wojennych. Przewoził listy i rozkazy wodzów, przekazywał tajne wiadomości. Swoją obecność zaznaczył na terenach Galicji i Wielkopolski. Kilkakrotnie złapany przez zaborców musiał poddawać się strasznym karom. W Prusach przez rok pracował przy budowie fortecy. Schwytany przez Rosjan został pobity kijami, a potem zesłany na Syberię. W Austrii wykonywał ciężką pracę podziemną. Za każdym razem jednak uchodził z życiem, udawało mu się jakoś wyrwać z opresji. Również na Litwie miał ważne zadanie do spełnienia – chciał przygotować szlachtę do powstania oraz na przyjęcie wojsk Napoleona wyprawiających się na wojnę z Rosją.
- Ksiądz Robak ocalił też życie potomka Horeszki – Hrabiego – w czasie polowania na niedźwiedzia oraz klucznika Gerwazego w czasie bitwy szlachty z Rosjanami w Soplicowie.
- Zapewnił opiekę i wychowanie nie tylko synowi Tadeuszowi, ale i Zosi – córce swojej dawnej ukochanej (przekazał na to finanse swojemu bratu).
- Za zasługi Księdza Robaka wobec ojczyzny z rozkazu Napoleona przesłano pośmiertne odznaczenie – Order Legii Honorowej (biały krzyż ze złotą koroną przewiązany czerwoną wstążką).
Przyczyna śmierci:
Pozornie lekka rana, której w wyniku postrzału doznał Ksiądz Robak, okazała się śmiertelna. Powodem tego było odnowienie i zakażenie starej rany, której mnich doznał w bitwie pod Jeną. Tam w 1806 roku wojska Napoleona Bonapartego odniosły zwycięstwo nad wojskami pruskimi.
Najważniejsze wydarzenie w jego życiu:
Wieczór, w którym Moskale zaatakowali zamek Horeszków, stał się dla Jacka Soplicy największym dramatem jego życia. Soplica znalazł się tam przez przypadek. Biernie obserwował szturm zamku. Chwilami miał ochotę włączyć się do walki, wyzwolić Ewę, a nawet samego Stolnika. W pewnym momencie szala zwycięstwa zaczęła się przechylać na stronę obrońców zamku, choć broniła go zaledwie garstka ludzi. Gdy nagle na ganek wyszedł triumfujący Horeszko, wywołało to złość Jacka – oto jego największy wróg znowu triumfuje, jest zwycięzcą, znowu wszystko mu się udaje. I wtedy nie zastanawiając się, Soplica chwycił karabin jednego z Rosjan i wymierzył do Horeszki. Strzał okazał się celny. Przez to zdarzenie Soplicę uznano za zdrajcę, który z zemsty za zranione uczucia przeszedł na stronę Moskali.
Literacki krewniak Jacka Soplicy:
Andrzej Kmicic
główny bohater Potopu – drugiej części Trylogii Henryka Sienkiewicza. Podobnie jak Jacek Soplica – z awanturnika, warchoła i banity przemienił się w patriotę ocalającego życie króla i Rzeczpospolitej w czasie tzw. potopu szwedzkiego. Pod przybranym nazwiskiem (Babinicz) odkupił swoje młodzieńcze winy i krzywdy wyrządzone ludziom i ojczyźnie.
Motywy egzaminacyjne, przy których może pojawić się ta postać
Miłość
Jacek Soplica był po uszy zakochany w Ewie – córce Stolnika Horeszki, która odwzajemniała jego uczucia. Przy niej gwałtowny i porywczy Jacek stawał się łagodny i szlachetny. Niestety, ojciec Ewy nie uważał Jacka za odpowiedniego kandydata na męża dla swojej córki. Zranione uczucia młodego szlachcica doprowadziły do ożenku z niekochaną kobietą oraz do tragedii – zabójstwa Horeszki. O miłości swego życia Soplica nigdy nie zapomniał. Po jej zesłaniu na Sybir pilnował, by w Soplicowie zadbano o córkę Ewy – Zosię.
Różnice stanowe
Stosunek Horeszki do Jacka Soplicy wydawał się serdeczny i przyjacielski, o czym świadczyły częste zaproszenia Soplicy do zamku Stolnika, wspólne uczty, biesiady zakrapiane winem, wznoszone toasty. Dlaczego więc doszło do konfliktu? Powodem były różnice stanowe – Horeszko był magnatem, a Soplica zwykłym szlachcicem. Jacek zbyt wysoko mierzył, marząc o ożenku z córką Horeszki. Poczuł się upokorzony, gdy Horeszko dał mu do zrozumienia, że powinien pogodzić się z podziałem szlachciców na lepszych i gorszych.
Zemsta
Za zranione uczucia, odrzuconą miłość, upokorzenia ze strony Horeszki Jacek Soplica pod wpływem impulsu zabił ojca swojej ukochanej. Odtąd ciążyło na nim piętno zdrajcy. Największym wrogiem Soplicy stał się wtedy sługa Horeszków – Gerwazy. Ich pojednanie nastąpiło w czasie spowiedzi Jacka. Klucznik powierzył wtedy swojemu dotychczasowemu wrogowi skrywaną latami tajemnicę – umierający Horeszko znakiem krzyża pokazał, że daruje Jackowi winy, że przebacza mu to, co zrobił. Prawdę tę stary sługa taił tak długo, bo i nad nim wzięła górę chęć zemsty.
Żal i pokuta
Żal za popełniony mord był tak wielki, że Jacek Soplica postanowił odpokutować winę, wstępując do zakonu. Była to decyzja bardzo trudna do realizacji – jako mnich Soplica musiał zostawić swą dawną pychę i butę poza murami klasztornymi. Jacek zmienił nazwisko – celowo nazwał się Robakiem, bo czuł się tak mały i mierny jak robak w ziemi.
Tajemnica
W obecności dwóch osób – Sędziego i klucznika Gerwazego – Ksiądz Robak wyznaje ukrywaną latami tajemnicę. W głuchej ciszy padają nagle zaskakujące słowa: „Jam jest Jacek Soplica”. Sekret ma być rozliczeniem się Soplicy z dawnych win, jest jego przedśmiertną spowiedzią.
Zdrada narodowa
Jacek Soplica wiedział, że wszyscy traktują go jak zdrajcę, odwracają się od niego. Pozostał sam, bez przyjaciół, sąsiadów, życzliwych ludzi obok siebie. Lekceważyli go nawet ludzie niższego stanu, chłopi, Żydzi. Gdziekolwiek się nie pojawił, słyszał określenie „zdrajca”, które mu przyczepiono jak etykietkę. Tylko Rosjanie traktowali go jak stronnika, za co otrzymał nawet w nagrodę część majątku Horeszków. Soplica wiedział, że jest niewinny, ale nie zamierzał się tłumaczyć. Nie mógł jednak pogodzić się z opinią, którą mu wystawiono. Nie przystąpił do konfederacji targowickiej zawiązanej przez magnatów sprzyjających Rosji. Wybrał emigrację, ucieczkę z kraju, gdzie zamierzał oczyścić się z win poprzez służbę ojczyźnie.
Ważny cytat:
Zły przykład dla Ojczyzny, zachętę do zdrady,
Trzeba było okupić dobremi przykłady,
Krwią, poświęceniem się…
Słowa wypowiadane przez Księdza Robaka wskazują drogę, którą wybrał, by odkupić swoją zbrodnię. Działalność patriotyczna ma moc oczyszczającą.
Skojarz pojęcia!
- Metamorfoza
Czyli wewnętrzna przemiana, która dokonuje się pod wpływem jakiegoś zdarzenia. Jacek Soplica uległ metamorfozie z żalu za popełnione czyny. Zmienił się do tego stopnia, że nikt z jego rodziny, przyjaciół i wrogów nie rozpoznał w nim dawnego szlachcica -awanturnika. - Ekspiacja
Ogromny żal za popełnione czyny, chęć odpokutowania win, zadośćuczynienia za grzechy.
Zobacz: