Słowotwórstwo TEST 2
36. Która grupa wyrazów nie stanowi rodziny wyrazów:
A. uczeń, uczynny, nauczyciel, uczyć.
B. głowa, podgłówek, półgłówek, główka
C. morze, morski, nadmorski, podmorski
D. jeździć, jechać, jeździec, ujeżdżalnia
37. W którym wyrazie nie zajdzie oboczność:
A. braciszek
B. woźnica
C. śnieżynka
D. rybak
38. W podanej grupie wyrazów jeden wyraz nie należy do ich rodziny. Który?
czytelnik, czytelnia, czytać, przeczytać, czytanie, biblioteka,odczytać, czytadło, wyczytać.
39. Z podanych niżej cząstek podkreśl te, za pomocą których nie da się utworzyć czasowników pokrewnych do wyrazu „ujrzeć”. Wpisz je w miejsce kropek:
do, roze, pode, ze, obe, wy, spo, ku
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..
40. Wyrazem podstawowym dla wyrazu „odmalować” będzie wyraz:
A. odmalowanie
B. malować
C. namalować
D. malowanie
41. Do podanych wyrazów dopisz po jednym antonimie:
A. horyzontalny ……………………………………………………………………………………………………………………………..
B. fałszywy ……………………………………………………………………………………………………………………………………
C. silny ………………………………………………………………………………………………………………………………………..
D. skomplikowany …………………………………………………………………………………………………………………………..
42. Do wyrazu „kupić” dopisz pięć wyrazów pokrewnych.
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….
43. Zastąp w następujących zdaniach kolokwializmy.
A. Kupiłam sobie super kieckę. ……………………………………………………………………………………………………………
B. To bardzo fajna dziewczyna. ……………………………………………………………………………………………………………
C. Nasza wychowawczyni jest cool. ………………………………………………………………………………………………………
D. Na dyskotece było naprawdę wyrąbiście. …………………………………………………………………………………………….
44. Do podanych wyrazów, tworzących rodzinę wyrazów, podaj wyrazy podstawowe. Podkreśl rdzenie.
A. Polak ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. polski ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
C. Polka ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
D. polskość ………………………………………………………………………………………………………………………………………
45. Do wyrazu „rodzimy” dopisz po dwa synonimy i antonimy
A. synonim – …………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. antonim – ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
46. Wskaż ciąg wyrazów pokrewnych do wyrazu „szklany”
A. szkło, szklisty, szklarz
B. szyba, szklarz, szklanka
C. szklić, oszklony, szybka
D. szkiełko, szklarnia, szyba
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
47. Wskaż wyraz podstawowy dla wyrazów „bezwiednie”, „podgórski”. Oddziel podstawę słowotwórczą od formantu.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
48. Wykorzystując podane formanty utwórz nazwy mieszkańców czterech krajów:
A. …………………………………………………………………………………………………………-ec
B. ………………………………………………………………………………………………………-czyk
C. ………………………………………………………………………………………………………….-ak
D. …………………………………………………………………………………………………………..-ik
E. ……………………………………………………………………………………………………….-czyk
F. …………………………………………………………………………………………………………..-ar
49. W wyrazie: „przedsiębiorcy” cząstka -y jest:
A. formantem
B. przyrostkiem
C. końcówką fleksyjną
D. wrostkiem
Odp. ……………………
50. Napisz nazwy mieszkańców poniższych krajów, regionów, miast. Każdy z wyrazów pochodnych podziel na podstawę słowotwórczą i formant.
A. mieszkaniec Szkocji to ……………………………………………………………………………………………………………………
B. mieszkaniec Korei to ……………………………………………………………………………………………………………………….
C. mieszkaniec Łotwy to ………………………………………………………………………………………………………………………
D. mieszkaniec Mazowsza to ………………………………………………………………………………………………………………..
51. Określ, za pomocą jakiego formantu utworzono wyrazy: prośba, groźba.
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
52. Do podanych podstaw słowotwórczych dodaj formanty tak, by utworzyć wyrazy pochodne:
> ciemn …………..
> ciemni ………….
a) ciemny > ciemni ………….
> leś ………….
> leś ………….
b) las > …………. les …………
> straż ………….
> straż ………….
c) straż > straż ………….
> dol ………….
> dol ………….
d) dół > doł ………….
53. Jaki rdzeń występuje w wyrazach: chmurka, zachmurzony, pochmurny, chmurny?
Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
54. Wyraz palacz został utworzony od:
A. wyrazu palenie
B. wyrazu palić
C. wyrazu palarnia
D. wyrazu spalać
Odp. ………………………….
55. Cząstka słowotwórcza wyróżniona w wyrazach: chleb, chlebek, chlebowy to:
A. formant
B. przedrostek
C. rdzeń oboczny
D. wrostek
56. Spośród kilku wyrazów wybierz tylko te, które określają najlepiej znaczenie haseł:
A. iluzja …………………………………………………………………………………………………………….
B. imaginacja ……………………………………………………………………………………………………..
Wyrazy: złudzenie, przedstawienie, wyobraźnia, idealizm
57. Znajdź dla poniższych wyrazów wspólny:
A. przedrostek ………………………………………….
– ………….. bywać
– ………….. pis
– ………….. lot
– ………….. spać
B. przyrostek ……………………………………………
– aranżo ………..
– projektow ………..
– programow ………..
– kodow …….
58. Do podanych wyrazów dopisz wyrazy podstawowe lub pochodne.
a) chwytać …………………………………………………………………………………
b) ………………………………………………………………………………… malarka
c) ……………………………………………………………………………………. czołg
d) ………………………………………………………………………………….. schron
59. Która z definicji jest prawdziwa? Rdzeniem wyrazu nazywamy:
A. podstawę słowotwórczą
B. najmniejszą niepodzielną podstawę słowotwórczą
C. formant, który przechodzi z wyrazu podstawowego do pochodnego
D. wyraz podstawowy
60. Od rzeczownika mądrość utwórz wyrazy pochodne:
A. rzeczownik ……………………………………………………………………………………………………………………
B. czasownik …………………………………………………………………………………………………………………….
C. przymiotnik ……………………………………………………………………………………………………………………
61. W podanych wyrazach złożonych wskaż podstawy słowotwórcze oraz formant (lub formanty).
A. deskorolka ……………………………………………………………………………………………………………………,
B. rurociąg…………………………………………………………………………………………………………………………,
C. małolitrażowy …………………………………………………………………………………………………………………,
D. słodkowodny ………………………………………………………………………………………………………………….,
E. beczkowóz …………………………………………………………………………………………………………………….,
F. domokrążca ……………………………………………………………………………………………………………………,
G. językoznawca …………………………………………………………………………………………………………………,
H. pierwszoklasista ……………………………………………………………………………………………………………..
62. Wyraz „grotołaz” to:
a) wyraz prosty (rozwinięty),
b) wyraz złożony (złożenie),
c) wyraz złożony (zrost)
Odp. ………………………….
63. W wyrazie: „narożnik” wskaż poprawnie oddzieloną podstawę słowotwórczą od formantu:
A. na–rożnik
B. na–roż–nik
C. naroż–nik
D. na–rożn–ik
64. Wyraz „bieg” pochodzi od:
A. bieganina,
B. biegać,
C. bieganie
Odp. ………………………….
67. Uzupełnij schemat:
A. ………………………………… > ………………………………………… > podgórski
B. ………………………………… > ręczyć > ……………………………. > poręczenie
68. Utwórz rzeczowniki o podanych znaczeniach i zapisz je, oddzielając podstawy słowotwórcze od formantów:
Wzór: kiszka pasztetowa – pasztet – ówka
A. człowiek okrutny …………………………………………………………………………………………………………
B. łódź motorowa ……………………………………………………………………………………………………………
C. szkoła wieczorowa ……………………………………………………………………………………………………….
D. człowiek zarozumiały ………………………………………………………………………………………………………
69. Połącz podane części wyrazów z grupy A z odpowiednimi częściami wyrazów z grupy B tak, by powstały wyrazy złożone. Tam, gdzie to konieczne, dodaj odpowiedni wrostek (o, i lub y).
W każdym przypadku określ rodzaj wyrazu złożonego (złożenie, zrost czy zestawienie).
Grupa A dodaj wrostek Grupa B (złożenie, zrost czy zestawienie)
cudz ……………………………………………….. dąb …………………………………………
pięta ……………………………………………….. stok …………………………………………
wyrw ……………………………………………….. noc …………………………………………
koni …………………………………………………. ziemiec …………………………………………
Biały ………………………………………………… pióro …………………………………………
Wielka ……………………………………………… Achillesa …………………………………………
praw …………………………………………………. krad …………………………………………
wieczne …………………………………………….. pisarz …………………………………………
panna ……………………………………………….. skrzydłowy …………………………………………
wir ……………………………………………………. młoda …………………………………………
bajk ………………………………………………….. płat …………………………………………
Odpowiedzi
36. A.;
37. D.;
38. biblioteka;
39. ze, ku;
40. B.;
41. A. wertykalny, B. prawdziwy, C. słaby, D. prosty;
42. odkupić, przekupić, zakupić, okupić, kupowanie;
43. A. ładną sukienkę, B. miła, C. świetna, D. była naprawdę wspaniała zabawa;
44.
45. A. swojski, lokalny, B. obcy, zagraniczny;
46. A.
47. bez wiedzy, bezwied -nie, pod górą, podgór -ski;
48. A. Niemiec, B. Marokańczyk, C. Słowak, D. Anglik, E. Duńczyk, F. Szwajcar;
49. C.;
50. A. Szkot-Ø, B. Kore-ańczyk, C. Łot-ysz, D. Mazowsz-anin;
51. formant: „ba”;
52.
a) > ciemnota > ciemnieć > ciemniak ,
b) > leśny > leśnik > zalesić,
c) > strażnik > strażak > strażnica,
d) > dolinka > dołek > dolny,
53. chmur – chmurz (r : rz);
54. B;
55. C; 56. A. iluzja to złudzenie, B. imaginacja to wyobraźnia;
57. A. przedrostek: prze- , B.przyrostek: -anie;
58. a) chwyt, b) malarz, c) czołgać, d) schronić;
59. B;
60. A. mędrzec, B. mądrzyć się, C. mądry;
61.
A. deskorolka – deska, rolka (formant -o-),
B. rurociąg – rura, ciągnąć (formanty -o- ; Ø),
C. małolitrażowy – mały, litraż (formanty -o- ; -owy),
D. słodkowodny – słodka, woda (formanty -o- ; -ny),
E. beczkowóz – beczka, wóz (formant -o-),
F. domokrążca – dom, krążyć (formanty -o- ; -ca),
G. językoznawca – język, znawca (formant -o-),
H. pierwszoklasista – pierwszy, klasa (formanty -o- ; -ista);
62. wyraz złożony (złożenie);
63. B.;
64. B.; 65. palec – paluch; sprawiedliwy – sprawiedliwość; pastować – pastowanie; czytać – czytelnia;
67. A. góra >górski > podgórski, B. ręka> ręczyć > poręczyć > poręczenie;
68. A. okrut -nik, B. motor -ówka, C. wieczor -ówka, D. zarozumial -ec;
69.
cudzoziemiec – złożenie,
pięta Achillesa – zestawienie,
wyrwidąb – złożenie,
koniokrad – złożenie,
prawoskrzydłowy – złożenie,
Białystok – zrost,
wieczne pióro – zestawienie,
panna młoda – zestawienie,
Wielkanoc – zrost,
wiropłat – złożenie,
bajkopisarz – złożenie;
Zobacz: