Sytuacja tragiczna następuje wtedy, kiedy człowiek musi dokonać wyboru między dwoma racjami – i każda jego decyzja będzie niekorzystna. Słowem – czego by nie wybrał – tak i tak będzie źle. Judym rzeczywiście musi dokonać takiego wyboru – przynajmniej według własnego mniemania. Stoi przed decyzją: albo zwiąże się z Joasią, założy dom i będzie wiódł szczęśliwe życie – albo poświęci się całkowicie pracy społecznej, bezinteresownemu niesieniu pomocy biedocie Zagłębia. Obie możliwości wykluczają się – sądzi Judym – bo jeśli wybierze rodzinę, zacznie „obrastać w tłuszcz”, dbać o domowe ciepełko i w rezultacie porzuci pracę na rzecz biednych, a wówczas sumienie nie pozwoli mu być szczęśliwym. Natomiast gdy wybierze życie społecznika – skrzywdzi Joasię, zniszczy miłość i sam także będzie cierpiał. Prywatnie – jako człowiek nigdy nie będzie szczęśliwy. Możemy zatem stwierdzić, że jest to sytuacja tragiczna.
Symbol „rozdartej sosny”
Rozdarta sosna, której opis zamieszcza w końcu swojej powieści Żeromski, jest odzwierciedleniem rozdartej duszy Judyma, a zarazem obrazuje sytuację psychiczną jednostki podejmującej decyzję poświęcenia się dla ogółu. Sosna ta przepołowiona i z jednej strony obumarła, częścią korzeni trzyma się jeszcze skarpy – śląskiej ziemi. Rozdarły ją dzieje kopalni, z którą los postanowił ją związać. To samo stało się z Judymem. Część jego duszy – ta, która stanowi jego miłość, rodzinę i szczęście prywatne obumarła – natomiast to, co jeszcze funkcjonuje, co pozostało jego życiem, to część poświęcona kopalni, pracującym w niej ludziom. Jest to motyw wewnętrznego rozdarcia, oznaczającego cierpienie, które musiało być charakterystyczne dla mitologicznego Prometeusza, dla „rozdwojonego w sobie” poety – Sępa-Szarzyńskiego i dla szeregu bohaterów romantycznych, samotnie walczących o wielką sprawę swojego narodu.
Zauważ!
Judym – to reprezentatywny przykład polskiego inteligenta. Zauważ, że ta warstwa społeczna dopiero wkracza do literatury, bo też dopiero ukształtowała się na dobre: lekarze, nauczyciele, dziennikarze stają się „solą tej ziemi” i będą mieć do spełnienia wielką misję. Siostrą duchową Judyma jest Siłaczka – Stasia Bozowska, wiejska nauczycielka, która poświęciła zdrowie i życie oświecaniu klas najuboższych.
Siłaczka i Judym to „nazwiska”, które stały się własnością ogółu, Siłaczkami i Judymami nazywamy społeczników poświęcających swoje życie ideałom.
Zobacz:
Przedstaw treść powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni
https://aleklasa.pl/matura/c406-nauka-o-jezyku-2/ludzie-bezdomni-matura-2
https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-literatury-xx-wieku-c234-praca-domowa-w-liceum/symbolika-tytulow-tworczosci-stefana-%c2%adzeromskiego-podstawie-przedwiosnia-%c2%adludzi-bezdomnych-znanych-ci-opowiadan
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/dwudziestolecie-miedzywojenne/c148-dwudziestolecie-w-polsce/porownanie-judyma-baryki-dwoch-waznych-bohaterow-zeromskiego