Jaki obraz miłości odnajdziemy w literaturze romantycznej?
Miłość jest dla romantyków najważniejszym doświadczeniem egzystencjalnym. Źródłem szczęścia i cierpienia jednocześnie. W związku z tym była w romantyzmie jednym z uprzywilejowanych tematów literackich. Romantyzm programowo oddzielał miłość od tradycyjnie przypisywanych jej atrybutów szczęścia, jak np.: udane życie rodzinne, wspólne wychowanie dzieci czy namiętność i erotyczna satysfakcja.
Miłość romantyczna, której wizerunek napotkamy w literaturze, jest:
- szalona – nie liczy się z realiami i zdrowym rozsądkiem;
- nieszczęśliwa – prowadzi do katastrofy, czyli rozstania, obłędu lub śmierci;
- niewinna – nie ma nic wspólnego z rozpasanym libertynizmem XVIII w., propagującym erotyczną swobodę, a nawet wyuzdanie;
- święta – graniczy z religijną ekstazą;
- fatum – jest znakiem losu, o wzajemnym przeznaczeniu kobiety i mężczyzny decydują gwiazdy.
Temat miłości
podejmowany był w romantyzmie także jako tęsknota do miłości idealnej i doskonałej, której przedmiotem jest postać wymarzona lub utracona.
- Taką miłością miało być uczucie Hrabiego Henryka z Nie-Boskiej komedii do Dziewicy, okazało się jednak ułudą, a prawdziwym uczuciem obdarzała Henryka jego żona Maria.
- Gustaw z IV części Dziadów jest kochankiem według najprawdziwszych romantycznych wzorów, historia jego miłości przypomina cierpienia młodego Wertera. O miłości Gustawa możemy powiedzieć, że jest prawdziwie romantyczna. Spełnia bowiem wszystkie przytoczone wyżej kryteria. Na określenie siły, która go łączyła z ukochaną, używa słów: więzy, łańcuchy, ognisko, obwód. Jest przekonany, że Bóg ich sobie przeznaczył, tworzyli jedność, rozumieli się bez słów, ich miłość była przede wszystkim związkiem dusz.
- Wybranka Gustawa to „niebianka”, z którą zaznał miłości idealnej, dlatego gdy zostaje poślubiona innemu, jego cierpienie jest tak wielkie, że doprowadza go do szaleństwa.
- Takiej prawdziwie romantycznej miłości pragnie młody Kordian Juliusza Słowackiego. On też nie jest szczęśliwym kochankiem. Pierwszym młodzieńczym, ale wielkim i prawdziwym uczuciem obdarza Laurę, ale to pusta, salonowa dama, która wysłuchuje miłosnego wyznania młodzieńca, ale nie odwzajemnia jego uczucia. Jej reakcja jest płaska i pospolita, zrozpaczony Kordian mierzy do siebie z pistoletu.
- Miłość kolejnej wybranki okazuje się fałszywa, piękna Violetta chce go porzucić, gdy Kordian udaje, że stracił majątek: „Gorzkie pocałunki kobiety – kupiłem”.
Miłość zawsze jest wdzięcznym tematem literackim, bo to ona obok żądzy władzy i bogactwa jest głównym motorem ludzkiego działania. Oczywiście, nie każda romansowa historia zapisana w utworze z tej epoki jest do końca romantyczna.
- Zupełnie nieuduchowiony jest romans Tadeusza i Telimeny.
- Trzeźwe i rozsądne są też jego matrymonialne zamiary wobec Zosi.
- Romantyczne zakusy Gucia ze Ślubów panieńskich i Hrabiego w Panu Tadeuszu są po prostu śmieszne.
Zobacz:
Jaka jest i w jakich utworach została opisana miłość romantyczna?
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c306-motywy-do-prac-pisemnych/milosc-motyw
Jakie tematy najczęściej podejmowali twórcy polskiego romantyzmu?
Jakie motywy tematyczne najczęściej podejmowali twórcy polskiego romantyzmu?