- Na pewno ważna jest idea utrwalenia w ludzkiej pamięci tragedii minionych czasów, zbrodni hitlerowskiej wobec Żydów i martyrologii żydowskiej. Utwór spełnia też rolę zobrazowania młodszemu pokoleniu koszmaru, jakim było getto, zbrodni Niemców przeciw ludzkości. Na pewno też pamięć, świadomość i cel zamknięty w haśle: „nigdy więcej”, to jeszcze nie wszystkie wymiary przesłania tego utworu.
- Cały czas oglądamy sytuacje krańcowe, reakcje istoty ludzkiej na zagrożenie, postawę człowieka wobec cierpienia, choroby. Są to postawy różne. I chociaż, oczywiście, najbardziej imponujące są te bohaterskie, pełne poświęcenia, nie możemy potępiać aktów strachu, egoizmu – bo, jak głosi Szymborska „tyle wiemy o sobie ile nas sprawdzono”.
- Poza tym wizja getta ujawnia jeszcze inny sens – zadziwia przemieszanie wartości, rozsypka całej struktury moralnych zasad, która ma miejsce w sytuacjach grozy, cierpienia, śmierci. Oto aktem walki i przeciwstawienia staje się samobójstwo, albo podanie dzieciom trucizny – aktem poświęcenia i ratunku… to najwyraźniejsze przykłady, a jest ich wiele. Zadanie śmierci też okazuje się wyścigiem z Bogiem: kto zadecyduje o momencie końca – i wyścigiem z wrogiem, ucieczką od upokorzenia, dziełem stanowienia o sobie.
W reportażu Hanny Krall kryje się więc także wielka prawda o człowieku, jego naturze i dwuznaczności pewnych postaw i wartości.
Zapamiętaj!
Tytuł Zdążyć przed Panem Bogiem wyraża najważniejsze przesłanie reportażu, istotę życia głównego bohatera – a mówi on o wyścigu z Bogiem, z odgórną decyzją o śmierci człowieka. Uniknąć upokarzającej śmierci z ręki wroga – zabić się samemu, podać cyjanek bliskiej osobie. Uratować człowieka z Umschlagplatzu. Uratować życie i zdrowie na stole operacyjnym – oto wyścig z Bogiem i opowieść o godności człowieka.
Zobacz:
Jaką wizję getta poznajemy z książki Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem?
Omów kompozycję utworu Hanny Krall Zdążyć przed panem Bogiem
Jaką tematykę podejmuje utwór Hanny Krall pt. Zdążyć przed panem Bogiem?