Tag "literatura obozowa"
Czy w obozie pracy można było zachować człowieczeństwo? Jak na to pytanie odpowiada Tadek, bohater Opowiadań Borowskiego i Gustaw – narrator Innego świata? Jak oni obaj oceniają swoich obozowych towarzyszy? Wstęp Najpierw postaraj się uporządkować swoją wiedzę. Przede wszystkim zastanów się, co wiesz o Gustawie i Tadku, spróbuj zebrać najważniejsze informacje. Możesz je potem umieścić we wstępie. Oczywiście i Tadek, i Gustaw znaleźli się w obozach pracy – Gustaw w sowieckim, w Jercewie, Tadek w niemieckim obozie koncentracyjnym, w Oświęcimiu.
Pytania Kto to byli urkowie? Urkowie to przestępcy kryminalni, recydywiści, którzy mieli dużo lepszą pozycję niż więźniowie polityczni. Urką staje się przestępca pospolity dopiero po kilkakrotnej recydywie. W tej nowej sytuacji nie opuszcza już na ogół nigdy obozu, wychodząc na wolność tylko na parę tygodni dla załatwienia najpilniejszych spraw i dokonania następnego przestępstwa. Miarą pozycji, jaką wytworzył sobie w obozie urka, jest nie tylko to, ile lat tułał się po łagrach i za co
Przedstaw pokrótce losy Kostylewa. Czemu służy ich ukazanie w Innym świecie? Kostylew pochodził z Woroneża. Wcześnie stracił ojca – oddanego partii komunistę, był ukochanym dzieckiem przedwcześnie owdowiałej matki. Z dzieciństwa wyniósł szczerą wiarę w ideały komunizmu. Zaczął studia na politechnice w Moskwie, ale na rozkaz partii wstąpił do Akademii Morskiej we Władywostoku (miał wówczas 24 lata). Marząc o rewolucji światowej, zainteresował się życiem na Zachodzie. Jako że nauczył się na kursach wieczorowych języka francuskiego, poznawał
Autor Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) Urodził się 1919 r. w Kielcach 1935 – debiut ucznia (jeszcze gimnazjum) w piśmie Kuźnia Młodych 1937 – studia na polonistyce UW 1938 – kieruje działem literackim (pismo Orka na Ugorze) 1939 – udział w kampanii wrześniowej 1940 – aresztowany przez NKWD przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy i skazany na 5 lat łagru 1940 – więzienie w Witebsku, Leningradzie, Wołogdzie – łagier w Jercewie pod Archangielskiem zwolniony po demonstracyjnej głodówce w styczniu
Na pewno ważna jest idea utrwalenia w ludzkiej pamięci tragedii minionych czasów, zbrodni hitlerowskiej wobec Żydów i martyrologii żydowskiej. Utwór spełnia też rolę zobrazowania młodszemu pokoleniu koszmaru, jakim było getto, zbrodni Niemców przeciw ludzkości. Na pewno też pamięć, świadomość i cel zamknięty w haśle: „nigdy więcej”, to jeszcze nie wszystkie wymiary przesłania tego utworu. Cały czas oglądamy sytuacje krańcowe, reakcje istoty ludzkiej na zagrożenie, postawę człowieka wobec cierpienia, choroby. Są
Podczas rozmowy z Hanną Krall jej rozmówca – zarazem główny bohater zdarzeń – wraca myślą do ludzi, których znał lub znał ich historię, są to bliscy znajomi, współpracownicy, działacze ŻOB-u lub zwyczajni ludzie dotknięci ciężką tragedią getta i prześladowań. Wśród nich wyróżnić należy Mordechaja Anielewicza – komendanta ŻOB-u, dowódcę powstania w getcie. Wraz z całą swoją grupą popełnił samobójstwo w obliczu klęski zrywu – zabił swoją dziewczynę, potem strzelił do
Getto poznajemy poprzez relację Edelmana – jest to więc relacja wiarygodna, relacja uczestnika zdarzeń, z drugiej strony przefiltrowana przez pamięć ludzką – dlatego zapewne niektóre szczegóły są już nie do odtworzenia. Ilość powstańców, dokładne daty – takie szczegóły okazały się sporne, lecz dwie straszliwe, dominujące, dręczące „władze” getta są bezdyskusyjne. Są to głód i śmierć. Te dwie siły prześladują człowieka wojny, czy to więźnia obozu koncentracyjnego, czy łagru sowieckiego. A
Charakterystyczną cechą prozy mówiącej o wydarzeniach II wojny światowej jest rezygnacja z fikcji literackiej. Po cóż zmyślenie, skoro rzeczywistość przerosła wyobraźnię? Medaliony, Opowiadania Borowskiego, Zdążyć przed Panem Bogiem opowiadają o wydarzeniach, które stały się udziałem konkretnych ludzi, ich autorzy starają się przy tym pokazywać to, co typowe, powtarzalne w wojennych losach. Są to jednocześnie dzieła niejednorodne formalnie. Medaliony Zofii Nałkowskiej łączą cechy opowiadania, reportażu, nawet eseju. W Opowiadaniach Tadeusza Borowskiego
Niemieckie obozy koncentracyjne (lagry) i sowieckie łagry były potwornymi wytworami faszyzmu i stalinizmu – dwóch odmian totalitaryzmu XX wieku. Zbrodnia tej miary nie mogła nie wywrzeć piętna na literaturze powstałej jako świadectwo czasów wojny. Pisarze, którzy otarli się o tamte straszne czasy starali się upamiętnić – opisać rozmiary zbrodni jako wieczną przestrogę dla potomnych. Starali się też poddać ów straszny system analizie, zbadać jego mechanizm, jego wpływ na społeczność ludzką
Nie wolno nam sądzić ofiar – bo nigdy nie wiadomo jaka może być reakcja człowieka w obliczu śmierci. Możemy jednak sądzić oprawców i obserwować wpływ pożogi wojennej na psychikę człowieka. Podpowiedzi: Oto dowody zniszczeń i odkształceń psychicznych Rozmowy z katem – Kazimierza Moczarskiego. Hitleryzm i wojna zupełnie wypaczyły osobowość Jörgena Stroopa. Gdyby nie historia, byłby pewnie spokojnym, tępawym mieszczuchem w dalekich Niemczech. Szkoła, system, wojna wykorzeniły zeń wszelką wartość, nauczyły go mordować, wykorzystały i spotęgowały jego systematyczność
Totalitaryzm to określenie systemów politycznych, które ingerują w osobiste życie człowieka i podporządkowują go odgórnym prawom, są oparte o rozbudowany system kontroli, oddziałują poprzez strach i przemoc. Przykładem takich systemów był faszyzm i stalinizm. Skutkiem: tortury, eksterminacje, piece, niemieckie obozy koncentracyjne i sowieckie łagry. Cała literatura jest żarliwym protestem przeciw totalitaryzmowi. Przykładem może tu być cała literatura łagrowa: Archipelag GUŁag, Jeden dzień Iwana Denisowicza Aleksandra Sołżenicyna, Inny świat Gustawa Herlinga Grudzińskiego, Na nieludzkiej ziemi Józefa
Jak oceniasz psychikę człowieka zlagrowanego zaprezentowaną w opowiadaniach Borowskiego? Człowiek zlagrowany żyje: bezsilny wobec masowej, ciągłej śmierci i zbrodni, zobojętniały na ból i rozpacz, „zmuzułmaniony” – upadły moralnie, fizycznie i egoistyczny w obronie życia. Rzeczywistość obozowa okazuje się tu sumą przemocy, a ludzie, którzy w niej uczestniczą, to mocni i słabi, ci, którzy gwałt zadają i ci, którzy mu ulegają. Vorarbeiter Tadek nieźle sobie radził. Ponieważ wkręcił się do służb medycznych, mógł lepiej funkcjonować, pomagać narzeczonej i czuł się
Dziś, po latach, osobowość Tadeusza Borowskiego wydaje się tragiczna – wypaczona przez wojnę i, później, przez piętno socrealizmu. Biografia pisarza i poety ma trzy oblicza. Należał do pokolenia Kolumbów (ur. w roku 1922), z młodości spędzonej w Żytomierzu na Ukrainie wyniósł pierwsze pełne cierpień doświadczenia: ojciec jego był w 1926 roku zesłany do Karelii, matka w 1930 roku nad Jenisej. Całej rodzinie udało się powrócić do Polski, lecz wkrótce wybuchła wojna. I okres twórczości Borowskiego to lata 1942-1945. Można
Inny świat jest powieścią autobiograficzną. Narrator jest tu pierwszoosobowy – sam autor, były więzień Jercewa relacjonuje panujące tam warunki. Lecz jest to powieść złożona z warstwy dokumentu i faktografii (tu mogłaby służyć za źródło historyczne) plus warstwy literackiej: fikcji, fabuły, wydarzeń. Dlatego można określić Inny świat jako zbeletryzowany pamiętnik, gdyż działania literackie, czyli właśnie kształtowanie narracji, postaci, układ fabularny, to zabiegi beletryzujące. Dodajmy, że relacja Grudzińskiego jest chłodna, obiektywna i precyzyjna – odtwarza
Właściwie dzieje wszystkich więźniów Jercewa są wstrząsające, szokują nawet mało wrażliwego człowieka. Oto Kostylew i jego proces samookaleczania. Człowiek ten, aby uniknąć pracy, codziennie wkładał rękę w ogień. Lecz nie dla samego uciekania przed wysiłkiem. „Ręka w ogniu” to bunt Kostylewa przeciw zniewoleniu, to idea: „nie będę dla nich pracował, choćby za cenę swojego cierpienia, zdrowia i życia”. Inny przykład rzeczy straszliwej to „nocne łowy” i historia Marusi… Łowy „na kobiety” i gwałty nie mieszczą
Gustaw Herling-Grudziński przeżył sowiecki obóz w Jercewie. Napisał potem powieść pt. Inny świat – chłodną relację, nieprzesyconą zbytnim ładunkiem emocji, ale też niepozbawioną refleksji filozoficznej. Inny świat obejmuje dwa lata obozowego życia – od aresztowania za przestępstwo „bycia Polakiem” po styczeń 1942 – kiedy to autor po głodówce protestacyjnej został zwolniony i przedostał się do armii Andersa. Książka rzeczywiście przedstawia inny świat. Świat łagru sowieckiego, w którym „preparuje się więźnia” – tzn. człowiek
Kompozycja Pod względem kompozycyjnym możemy wyróżnić 14 części (wyodrębnionych graficznie). Pięć z nich ma formę rozmowy reporterki z Edelmanem. Pozostałe to mieszanina, nagłe zmiany form: opowiadanie w dialogu, dialog w opowiadaniu, w relacji odautorskiej fragmenty raportów czy wierszy… Można by rzec, że w książce Krall panuje bałagan. Wspomnienia Edelmana nakładają się na wątek związany z kliniką. Przeplatają się ludzie, czasy, zdarzenia. Obok Mordechaja Anielewicza czy Michała Klepfisza, uczestników powstania, czytelnik poznaje pacjentów doktora Edelmana z oddziału kardiologicznego. Dopiero
