Gatunki poetyckie TEST
Sprawdź swoją wiedzę przed egzaminem
1. Spośród poniższych informacji wybierz tylko te cechy, które są dowodem, że utwór Na sokalskie mogiły jest fraszką.
Tuśmy się mężnie przez ojczyznę bili
I na ostatek gardła położyli.
Nie masz przecz, gościu, łez nad nami tracić,
Taką śmierć mógłbyś sam drogo zapłacić.
A. Utwór Na sokalskie mogiły dotyczy śmierci poległych żołnierzy.
B. Wiersz jest bardzo krótki – składa się tylko z czterech wersów.
C. W utworze wypowiadają się sami polegli.
D. W tytule pojawia się przyimek charakterystyczny dla fraszek Jana Kochanowskiego.
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
2. Jakim gatunkiem jest poniższy utwór?
Chwalcie Pana z Jego świątobliwości,
Chwalcie Pana z Jego wielkiej możności,
Chwalcie z mocy, chwalcie Go
Z dziwnej wielkości Jego!
Kochanowski Laudate Dominum in sanctis Eius
A. pieśnią błagalną
B. hymnem filozoficznym
C. psalmem pochwalnym
D. przypowieścią
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
3. Przed czym przestrzega ballada Świtezianka? Sformułuj przestrogę tylko na podstawie poniższego fragmentu utworu.
A gdzie przysięga? Gdzie moja rada?
Wszak kto przysięgę naruszy,
Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!
Adam Mickiewicz, Świtezianka
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
4. Przyporządkuj informacje do gatunku.
A. oda …………………………..
B. sonet ………………………..
C. fraszka ……………………..
D. hymn ………………………..
E. tren …………………………..
a) to uroczysty liryk, którego tematem jest jakieś ważne zdarzenie (ogólnonarodowe), prawda filozoficzna.
b) gatunek liryczny o tematyce refleksyjnej, miłosnej. Przeważnie składa się z czterech zwrotek (dwie po cztery wersy, dwie po trzy).
c) krótki, lekki i żartobliwy wierszyk zakończony pointą
d) bardzo podniosły i uroczysty utwór, poświęcony czyjejś chwale.
e) utwór poświęcony osobie zmarłej
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
4. Do jakiego gatunku należy poniższy utwór? Co o tym świadczy? Wskaż co najmniej dwie, trzy cechy wskazanego gatunku.
Woda szeleści, woda się wzdyma:
Rybak tam siedzi u głębi –
W zadumie wędkę objął oczyma,
Chłód go przenika i ziębi…
A gdy tak siedzi, a gdy tak słucha,
Nagle się topiel rozcina:
Z fali, co szumi i w górę bucha,
Wodna wypływa dziewczyna!
I tak doń śpiewa i tak narzeka:
„Czemu stworzonka me lube
Podstępem ludzkim, sprytem człowieka
Wabisz tam, w górę, na zgubę? (…)”
Woda szeleści, woda się wzdyma
I stopy zwilża mu pianą,
A tęskność tak go za serce trzyma,
Jakby miał żegnać kochaną…
Ona doń śpiewa, ona doń gada
I nagle – już po rybaku!
Ona go wciąga, on w głąb zapada –
I znikł bez słychu i znaku…
Johann Wolfgang Goethe Rybak
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
5. Za co został ukarany tytułowy rybak?
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
6. Kto jest narratorem tego utworu?
A. rybak.
B. wodna dziewczyna.
C. Obserwator, który nie bierze udziału w zdarzeniu.
D. Obserwator, który próbuje uratować rybaka.
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
7. Z jakim dramatem skojarzysz poniższy fragment utworu?
Dwa im dzbanki daj,
Niechaj idą w gaj,
Która więcej malin zbierze,
Tę za żonę pan wybierze,
Ta będzie panią.
Aleksander Chodźko Maliny
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
8. Średniówka jest jedną z cech wiersza sylabicznego. W której pieśni występuje (i po której sylabie)?
A.
Bogurodzica Dziewica, Bogiem sławiena Maryja
U Twego syna Gospodzina, Matko zwolena Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam
B.
Komu zawżdy nad szyją wisi miecz goły,
Nie uczynią mu smaku przyprawne stoły,
Nie pomoże mu do snu słodkie śpiewanie;
Sen u prostaków przyjmie i złe posłanie.
Jan Kochanowski Pieśń XVI
C.
Nad nami – noc. Goreją gwiazdy,
Dławiący, trupi nieba fiolet.
Zostanie po nas złom żelazny
I głuchy, drwiący śmiech pokoleń.
Tadeusz Borowski Pieśń
D.
raz raz raz
bije moje serce wraz
elektryczne serce raz
Tytus Czyżewski Hymn do maszyny mego ciała
Odp. …………………………………………………………………………………………………………………..
9. Przyporządkuj informacje do gatunku:
A. bajka ………………………………………………………………………………………………………………..
B. baśń ………………………………………………………………………………………………………………..
a) Najczęściej utwór narracyjny, pisany prozą, może zaczynać się od słów: „Dawno, dawno temu, za górami, za lasami…”
b) Najczęściej utwór wierszowany zawierający morał.
c) Świat przedstawiony to świat wymyślony, w którym występują magicznie działające przedmioty, ożywiona przyroda, niezwykłe zbiegi okoliczności.
d) Świat przedstawiony osadzony w realiach. Zwierzęta nie mają nadprzyrodzonych zdolności – potrafią robić to samo co ludzie, ponieważ przedstawiają ludzki świat.
e) Bohaterami są najczęściej zwierzęta, rzadziej rośliny, ludzie, przedmioty. Pod postacią zwierząt ukrywają się ludzie ze swoimi słabościami i wadami.
f) Postaciami mogą być przeróżne osoby, nie z tego świata – elfy, rusałki, źli czarodzieje, a także przedmioty fantastyczne – kije samobije, buty siedmiomilowe. Podobnie jak w bajkach bohaterowie są często kontrastowi – zła macocha i dobra księżniczka.
g) Przykłady: Hans Christian Andersen Dziewczynka z zapałkami, Świniopas, Królowa śniegu
h) Przykłady: Adam Mickiewicz, Lis i kozioł; Aleksander Fredro, Paweł i Gaweł; Jean de La Fontaine, Kruk i lis, Czapla, ryby i rak
10. Oto fragmenty dwóch hymnów. Przeczytaj je, a następnie uzupełnij tabelę:
I
Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały,
I tarczą swojej zasłaniał opieki
Od nieszczęść, które przywalić ją miały
Przed twe ołtarze zanosim błaganie
Naszego Króla zachowaj nam, Panie! (…)
Wróć nowej Polsce świetność starożytną
I spraw, niech pod Nim szczęśliwą zostanie;
Niech sprzyjaźnione dwa narody kwitną,
I błogosławią Jego panowanie;
Przed twe ołtarze… (…)
Alojzy Feliński
II
Zstąp Gołębica, Twórczy Duch,
byś myśli godne wzbudził w nas,
ku Tobie wznosim wzrok i słuch,
spolnie żyjący, wzrośli wraz.
Który się zwiesz Biesiadą dusz,
Wszechmogącego Boży dar,
płomieniem duszom piętno włóż,
przez czułość serc, zdrój żywy, żar. (…)
Zwól przez Cię w Tobie Ojca znać,
zwól, by był przez Cię poznan Syn,
zwól w Tobie Światłość światu dać,
zwól z Wiarą wieków podjąć CZYN.
Stanisław Wyspiański Hymn
| Alojzy Feliński | Stanisław Wyspiański | |
| Kto jest adresatem hymnu? |
|
|
| Czy w utworze występuje refren? |
|
|
| Wskaż cechy stylu wysokiego. |
|
|
| Z jakimi prośbami podmiot liryczny zwraca się do adresata? |
|
Gatunki poetyckie TEST – odpowiedzi:
1. B., D.;
2. C.;
3. przed złamaniem przysięgi;
4. ballada;
5. podstęp
6. C.,
7. Balladyna,
9. Bajka: b), d), e), h), baśń: a), c), f), g)
Zobacz: