Ignacy Krasicki Kulawy i ślepy Niósł ślepy kulawego, dobrze im się działo; Ale że to ślepemu nieznośno się zdało, Iż musiał zawżdy słuchać, co kulawy prawi, Wziął kij w rękę: „Ten – rzecze – z szwanku nas wybawi”. Idą; a wtem kulawy krzyknie: „Umknij w lewo!” Ślepy wprost i, choć z kijem, uderzył łbem w drzewo. Idą dalej; kulawy przestrzega od wody – Ślepy w bród: sakwy zmaczał, nie wyszli bez szkody.
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Wybrane satyry Ignacego Krasickiego Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego Wymagania egzaminacyjne: Znajomość najważniejszych motywów literatury oświeceniowej Znajomość cech gatunków klasycystycznych, takich jak oda, satyra, bajka, powiastka filozoficzna Ogólne wiadomości o powieści – to ważne! Ogólna wiedza o ideologii i kulturze epoki; znajomość pojęć takich jak klasycyzm, racjonalizm oraz nazwisk takich jak Jean Jacques Rousseau, Denis Diderot Najważniejsze pojęcia: satyra, bajka, powieść, klasycyzm, sentymentalizm, konstytucja, libertynizm,
Ignacy Krasicki Był poetą i publicystą, jednym z najważniejszych twórców polskiego oświecenia. Przez współczesnych mu nazywany był księciem poetów. Był autorem Hymnu do miłości ojczyzny, który przez długie lata, zwłaszcza w czasie zaborów, pełnił rolę hymnu narodowego. Był autorem Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków, pierwszej polskiej nowożytnej powieści. W swoich utworach realizował postulaty epoki: kształcenie społeczeństwa, propagowanie ideału człowieka oświeconego, piętnowanie pewnych zachowań i prostowanie systemu wartości. Był twórcą gorzkim czy śmiesznym? Gorzkim i śmiesznym – z jego śmiesznych
Podpowiedź La Fontaine był marzycielem. Przymierał głodem, był roztargniony do tego stopnia, że niekiedy zapominał, że miał żonę. Urząd leśniczego, jaki piastował, polegał głównie na tym, że gubił on się w lasach, gdzie znajdowano go śpiącego pośród roślin i zwierząt. Jego bajki są dramatem, który pozwala odczuć czytelnikowi również magiczność otaczającej go przyrody. La Fontaine potrafi wzruszać się nad losem „biedaczki” kuropatwy, co nie dostrzegła „drapieżnika o okrutnych szponach” lub „biedaczka” szczura zdradzonego
Bajki Podstawowe cechy bajki: miniaturyzacja świata przedstawionego. Bajka dąży do maksymalnie skrótowego, zwięzłego ujmowania rzeczywistości, stąd tendencja do redukcji partii opisowych. Realia zarysowane są bardzo skąpo, często, gdy nie jest to konieczne dla zrozumienia sensu bajki, autor w ogóle nie informuje czytelnika, gdzie rozgrywa się akcja. alegoryzacja treści. Bajka jest utworem o dwuplanowej strukturze: zawiera płaszczyznę znaczeń dosłownych (fabułę), która kryje w sobie sceny alegoryczne. Są one jednoznaczne, czytelne, ponieważ
Co jest tematem bajek? Na pierwszy rzut oka ich treść może wydawać się błaha. Jednak po ich przeanalizowaniu odnajdujemy w nich wartościowe treści. Przykłady bajek Ignacego Krasickiego: W bajce Szczur i kot ten pierwszy przekonuje swoje rodzeństwo, jaki to jest wyjątkowy. Mnie to kadzą – twierdzi. Ale kiedy zakrztusił się dymem z kadzidła i zjadł go kot, zaczynamy się zastanawiać, o co tutaj chodzi. Gdy przemyślimy zachowanie szczura, powinniśmy się przekonać, że nie popłaca pycha
Zapamiętaj bajkowych autorów! Ezop z Frygii – legendarny bajkopisarz pochodzący z Grecji (VI w. p.n.e.), pomysłodawca bajek zwierzęcych. Jean de La Fontaine – najdoskonalszy bajkopisarz francuski, autor głównie bajek narracyjnych (wiele z nich polscy bajkopisarze tłumaczyli na język polski). Ignacy Krasicki – największy polski bajkopisarz epoki oświecenia. Adam Mickiewicz, Aleksander Fredro – poeci epoki romantyzmu, autorzy i tłumacze bajek narracyjnych. Jan Sztaudynger – bajkopisarz XX wieku. Ignacy Krasicki Słowik i szczygieł Rzekł szczygieł do słowika,
Miniaturyzacja świata przedstawionego – polega na redukcji niektórych elementów utworu, takich jak opis przestrzeni czy prezentacja bohaterów. Często nie wiadomo, gdzie i kiedy rozgrywa się akcja bajki, kim dokładnie są wprowadzone przez autora postacie. Skrótowe ujęcie świata przedstawionego sprzyjało wyeksponowaniu najistotniejszej treści, podkreślało pointę. Alegoryzacja treści. Bajka dzięki posługiwaniu się alegorią jest utworem o dwuplanowej strukturze. Zawiera plan znaczeń dosłownych (zarys sytuacji, fabuła), pod którym mieszczą się ukryte znaczenia, łatwe
Bajki To krótkie (epigramtyczne) lub troszeczkę dłuższe (narracyjne) utwory, które poprzez zabawne przykłady pokazują nasze wady, uczą, jak nie należy postępować. Najbardziej znani autorzy bajek: Ezop (legendarny bajkopisarz pochodzący ze starożytnej Grecji), Jean de La Fontaine (bajkopisarz francuski), Ignacy Krasicki i Adam Mickiewicz. Skojarz z bajkami dydaktyzm, czyli chęć pouczania czytelników. Autorzy wykorzystywali np. morał – pouczenie występujące w bajce, wniosek, który ma z niej wypływać. Słynne bajki Szczur i kot Ignacego Krasickiego – śmieszna
Bajka Budowa – Najczęściej utwór wierszowany. Jeśli bajka jest krótka i zwięzła, nazywamy ją bajką epigramatyczną, jeśli trochę dłuższa i rozbudowana, to bajką narracyjną. Bajka zawiera morał. Bohaterowie – Najczęściej zwierzęta, rzadziej rośliny, ludzie, przedmioty. Pod postacią zwierząt ukrywają się ludzie ze swoimi słabościami i wadami. Bohaterowie są przedstawieni za pomocą kontrastów – np. mądry wilk i fałszywy lis. Świat przedstawiony – Osadzony w realiach. Zwierzęta nie mają nadprzyrodzonych zdolności – potrafią robić to samo
Kim są bohaterowie bajek Ignacego Krasickiego? Na jakiej zasadzie są dobierani w pary? Omów kompozycję bajek. Bohaterami bajek Krasickiego są ludzie – dziecię i ojciec, mądry i głupi – lub zwierzęta: słowik i szczygieł, szkapa i rumak. Nietrudno jednak zauważyć, że nawet pod postaciami zwierząt ukrywają się ludzie. W bajkach nie mówi się jednak o indywidualnych cechach i czynach ludzi. Przedstawiane zwierzęta to uosobienia pewnych typów ludzi, ich cech charakterów. Z bajek pochodzą nasze konwencjonalne wyobrażenia o zwierzętach – na
Bajka Budowa Utwór wierszowany (jeśli krótki i zwięzły, nazywa się bajką epigramatyczną, a jeśli trochę dłuższy, rozbudowany – narracyjną). Zawiera morał (najczęściej na końcu utworu, choć są bajki rozpoczynające się morałem). Bohaterowie Bohaterami bajki są najczęściej zwierzęta, ale również rośliny, przedmioty i ludzie. Pod postacią zwierząt, roślin czy przedmiotów ukrywają się ludzie ze swoimi wadami, słabościami, wzajemnymi zależnościami. Bohaterowie są przedstawieni na zasadzie kontrastu: np. mądry wilk i fałszywy lis, stary i młody czyżyk.
1. Epoka oświecenia to: a) cały wiek XVII b) przełom XVII i XVIII wieku c) cały wiek XVIII Komentarz: Epoka oświecenia trwała w Europie przez cały wiek XVIII, choć jej korzenie tkwią jeszcze w wieku XVII. Wtedy to w Anglii pojawiły się nowe tendencje, które doprowadziły do rozkwitu nauk eksperymentalnych i przyrodniczych, co zaowocowało licznymi odkryciami w tych dziedzinach. Na bazie tych dokonań zaczęto myśleć o świecie jako o wielkim
Dokonaj analizy i interpretacji bajki Ignacego Krasickiego pt. Dewotka. Dewotce służebnica w czymsiś przewiniła Właśnie natenczas, kiedy pacierze kończyła. Obróciwszy się przeto z gniewem do dziewczyny, Mówiąc właśnie te słowa: „…i odpuść nam winy, Jako my odpuszczamy”, biła bez litości. Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności! Zwróć uwagę! W bajce tej autor rezygnuje z maski zwierzęcej. Dlaczego? Bo dewocja to czysto ludzka cecha. Bohaterką bajki jest postać, która reprezentuje, zgodnie z wymogami gatunku, określony typ, a nie charakter.
Wypisz najważniejsze cechy formy bajki. Najważniejsze cechy bajki trójczłonowa budowa: określenie problemu utworu + opowieść właściwa + pointa, morał zwięzłość i aforystyczność sformułowań konstrukcja oparta na kontraście, bajkowe antytezy (naiwność – przebiegłość, przemoc – słabość), dobitne przeciwstawienie: początek – koniec stosowanie równoważników, elips – pararelizmy składniowe, symetria nagromadzenie czasowników inwersja przerzutnia Na podstawie bajek sformułuj prawa rządzące światem, np.: Słabszy nigdy nie ma racji. Cokolwiek byś robił i tak będzie źle. Nie
Refleksja o naturze człowieka w bajkach Ignacego Krasickiego. Wstęp I Ludzie są pełni wad i przywar. Ignacy Krasicki wychodził z założenia, że wystarczy im to uświadomić i dobitnie pokazać, aby mogli je w sobie zauważać i wystrzegać się ich. Zgodnie z oświeceniową zasadą „bawiąc, uczyć” powstały właśnie bajki. Jaki wyłania się z nich obraz człowieka? Wstęp II Chyba nikt nie lubi, aby go pouczać – no, chyba że moralizowanie zostanie świetnie zakamuflowane. Krasicki poprzez swoje bajki mógł
„Nie dość nauczyć, trzeba byś się bawił”. Jak twórcy literatury polskiego oświecenia realizowali tę zasadę? Cytat zawarty w temacie nie pochodzi bynajmniej z satyr Ignacego Krasickiego, lecz z Poetyki Arystotelesa. Twórcy klasycyzmu starali się, jak pokazują liczne przykłady literackie, realizować tę zasadę. Temat nie jest trudny; to po prostu inne sformułowanie bardzo popularnej myśli: „Jak twórcy literatury oświeceniowej osiągali cel, by bawić, ucząc?”. Jeżeli nie masz innych pomysłów, możesz bazować tylko na twórczości
Stanisław Trembecki Wilk i baranek Racja mocniejszego zawsze lepsza bywa, zaraz wam tego dowiodę. Gdzie bieży krynica żywa, poszło jagniątko chlipać sobie wodę. Wilk tam naczczo nadszedłszy, szukając napaści, rzekł do baraniego syna: »A któż to ośmielił waści, że się tak ważysz mącić mój napitek? Nie ujdzie ci bezkarnie tak bezecna wina«. Baranek odpowiada, drżąc z bojaźni wszytek: »Ach, Panie dobrodzieju! racz sądzić w tej sprawie łaskawie. Obacz, że niżej
Przeczytaj uważnie poniższy tekst: Za górami, za morzami, w dalekiej krainie czarów, przy kolebce małej księżniczki zebrały się dobre wróżki ze swą królewną na czele. I gdy otoczywszy księżniczkę, patrzyły na uśpioną twarzyczkę dzieciny, królowa ich rzekła: – Niechaj każda z was obdarzy ją jakimś cennym darem wedle swej możności i chęci! Na to pierwsza wróżka, pochylając się nad uśpioną wypowiedziała następujące słowa: – Ja daję ci czar piękności i mocą
Można by stwierdzić, że były to gatunki użytkowe, takie, w których łatwo było pouczać publiczność, ukazać i ośmieszyć wady społeczne, postulować reformy – zwłaszcza w klasycznym nurcie literatury. Modna była w tej epoce satyra – dowodem twórczość Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego, który rozpropagował także bajki. Nośna ideowo jest komedia polityczna (Julian Ursyn Niemcewicz Powrót posła) i komedia obyczajowa (Franciszek Zabłocki Fircyk w zalotach). Ignacy Krasicki wskrzesił poemat heroikomiczny (Monachomachia) i napisał pierwszą powieść nowożytną – (Mikołaja