Dlaczego Orzeszkowa w Glorii victis uczyniła narratorem przyrodę?
Zacznij np. tak:
Nowela Orzeszkowej powstała już w epoce Młodej Polski, w odpowiedzi na wydarzenia lat 1905-1907. Pisarka jednak celowo powraca do romantycznego etosu walki bohaterów powstania styczniowego z 1863 r. Byli to jedyni bohaterowie, których znała i rozumiała. Bolało ją, że społeczeństwo polskie tak szybko zapomniało o przelanej krwi powstańców.
Tym bardziej że byli to często młodzi chłopcy, idealiści, tak jak bohaterowie jej noweli, Marian i Jagmin. Samotna leśna mogiła ze skromniutkim krzyżykiem jest zupełnie zapomniana w głębi lasu. Tylko leśne kwiaty, dzwonki i róże oddają hołd bohaterom, zdobiąc ją swoimi płatkami. Tylko przyroda na Polesiu pamięta jeszcze o krwi walczących, która wsiąkła w tę ziemię. Dąb opowiada o walkach, które się tu rozgrywały. Świerk mówi o bohaterach „wieńczonych” i „niewieńczonych”, czyli tych bezimiennych. Brzoza płacze nad cierpieniem kobiet, które po śmierci bohaterów zostały samotne. Wiatr dziwi się, że zapomniano o tak wielkiej ofierze, o takim patriotyzmie. Przekazuje te informacje dalej.
Fakt, że Orzeszkowa wybrała naturę jako narratora, można tłumaczyć na dwa sposoby. Po pierwsze, był to eksperyment młodopolski, w tej epoce bowiem rozbijano tradycyjną narrację trzecioosobową.
Po drugie, i jest to chyba ważniejsze, Orzeszkowa oskarża ludzkie społeczeństwo o zbyt krótką pamięć, o to, że ważne wydarzenia dla narodu odchodzą zbyt prędko w zapomnienie. Narratorem jest natura, której autorka przypisuje cechy ludzkie, czyli celowo ją personifikuje. W ten sposób oddaje też hołd tym, którzy zginęli, chce pokazać, że ich śmierć nie poszła na marne. Nawiązuje to do tytułu – „chwała zwyciężonym”, który jest swoistym pomnikiem dla powstańców z 1863 r.
Zobacz:
Scharakteryzuj narrację Elizy Orzeszkowej w noweli pt. Gloria victis…
Motyw gloria victis w utworach drugiej połowy XIX i początku XX w.
Na czym polega specyfika noweli Orzeszkowej pt. Gloria victis?
Na czym polega nowatorstwo narracji w nowelistyce pozytywistycznej?
Jakie nawiązania do romantyzmu dostrzegasz w Glorii victis Orzeszkowej?