Przedstaw w skrócie historię i rozwój kultury starożytnej Grecji.
Kulturę grecką poprzedza kultura minojska, rozwijająca się na Krecie od początku II tysiąclecia p.n.e. Największym zabytkiem tej kultury jest pałac w Knossos, będący źródłem legendy o królu Minosie i architektach: Dedalu i Ikarze. Upadek kultury minojskiej nastąpił ok. 1400 r. p.n.e. na skutek najazdu Achajów – potomków greckich plemion, które ok. 1900 r. p.n.e. przybyły na półwysep Bałkański i stworzyły kulturę mykeńską (XVI w. p.n.e.). Sztuka mykeńska była prosta i surowa. Fale najazdów Dorów – innych plemion greckich doprowadziły kulturę mykeńską do upadku w XII w. p.n.e. Nastąpił okres wieków ciemnych, trwający aż do przełomu IX i VIII w. p.n.e. Powstały wówczas liczne miasta-państwa (polis), Grecy przejęli od Felicjan alfabet i wzbogacili go o kolejne głoski. W VIII wieku powstały najwspanialsze poematy epickie, uznane za dzieła Homera – Iliada i Odyseja. W VI w. p.n.e. kultura grecka dojrzewała. Kwitła liryka, tworzyli najlepsi poeci: Safona, Anakreont i Pindar. Rozwijała się też filozofia – nauka zapoczątkowana przez Greków. Najważniejszymi myślicielami tych czasów byli Tales, Pitagoras i Heraklit. Okres między VIII a V w. p.n.e. nazywany jest okresem archaicznym. Po nim nastąpił okres klasyczny (V – poł. IV w. p.n.e.), zwany także „złotym okresem kultury greckiej”. Rozwinęła się wtedy demokracja, nauka, sztuka i architektura. W okresie klasycznym tworzyli najwięksi dramatopisarze: Ajschylos, Sofokles, Eurypides, a także znany z komedii Arystofanes. Najsłynniejszymi historykami byli Herodot i Tukidydes, a filozofia rozwijała się dzięki Demokrytowi, Sokratesowi, Platonowi i Arystotelesowi. W połowie IV w. p.n.e. rozpoczął się okres hellenistyczny trwający do I w. p.n.e. Wtedy Aleksander Macedoński prowadził wojny i umożliwił Grekom ekspansję. Powstały nowe ośrodki gospodarcze i kulturalne: Rodos, Aleksandria i Pergamon. W siłę rósł także Rzym, który wkrótce stał się najważniejszym państwem świata starożytnego. Grecja została podporządkowana Rzymowi w 146 r. p.n.e.
Zapamiętaj!
Mianem starożytności w kulturze i historiografii europejskiej określa się okres od IV tys. p.n.e. do V w. n.e. Za symboliczny koniec starożytności najczęściej przyjmuje się rok 476 – datę upadku Cesarstwa Rzymskiego.
Ważne
W okresie starożytności ukształtowały się dwie tradycje, stanowiące kulturowe podstawy literatury europejskiej: antyczna (grecko-rzymska) i biblijna (judeochrześcijańska). Bez znajomości kultury i tradycji antycznych nie uda Ci się rozpoznać wielu nawiązań w literaturze i sztuce.
Zobacz: