Józef K. jako everyman
Temat konkretny aż do bólu! Nie daje możliwości wyboru materiału literackiego (tylko Proces Kafki).
Szansa dla tych, którzy dokładnie zapoznali się z lekturą i jej interpretacjami. Niebezpieczeństwa? Temat może okazać się zbyt wąski. Czy na pewno wiemy, co pisać? Nie wystarczy przecież wypowiedzieć się w kilku zdaniach. Za bardzo krótką, konkretną pracę nie dostaniemy na pewno najwyższej oceny.
Jak podwyższyć stopień? Jak urozmaicić pracę na ten, co tu kryć, mało twórczy temat? Można np. – jak w podanych przykładach – poekesperymentować z formą. Nie musimy przecież pisać sztywnej notatki o Józefie K. Mowa pogrzebowa, wspomnienie pośmiertne o bohaterze zastąpią ją z powodzeniem. Popiszmy się znajomością chwytów retorycznych… Albo wymyślmy jeszcze coś innego. Ocenę podwyższy też na pewno odwołanie do innych everymanów literatury i filmu…
Wstęp
Przykład 1: w formie wspomnienia pośmiertnego
Zebraliśmy się tu, by uczcić pamięć Józefa K. Na pozór nie był nikim szczególnym. Ot, trzydziestoletni, przeciętny urzędnik, którego nieoczekiwanie i bez żadnego powodu skazano na śmierć. Zginął bez powodu, jak co roku giną na ulicach niewinni ludzie z rąk bandytów czy pod kołami samochodów. Kto wydał na nich wyrok? Piekło czy niebo? Nie wiemy. Podobnie jak nie wiemy, kto kiedyś wyda wyrok na nas. Choroba? Starość? A może zginiemy w wypadku?
Dlatego postać Józefa K. jest nam szczególnie bliska. Józef K. mógł być każdym z nas…
Proponowane rozwinięcie tematu
- Pozbawiony indywidualności – nie wiemy nawet, jak się nazywał, mieszkał w mieście, którego nazwy nie znamy.
- Przypomina niejednego z nas, był przeciętnym urzędnikiem, pełnomocnikiem firmy w banku.
- Jak średniowieczny Everyman, wydany był na pastwę sił dobra i zła. I zmuszony był do dokonywania wyborów.
- Jak każdy z nas, był samotny – w tłumie, pracy, nawet w miłości.
- Jak wielu z nas, tkwił w związku bez zobowiązań, nie wykonywał jakiejś szczególnie interesującej pracy i nie miał przed sobą świetnej przyszłości.
- Bywał konformistą, dostosowywał się do otoczenia.
- Był jedynie trybikiem w machinie systemu.
- Jak wielu z nas, szczególnie w dzisiejszych czasach, nie interesował się etyką, nie zastanawiał się nad własnym życiem, żył z rozpędu. Dopiero gdy coś się stało, gdy poczuł zagrożenie, zaczął myśleć…
- Jak wielu z nas, cierpiał i bał się – odczuwał metafizyczny lęk.
- Jak każdy z nas, wybierał pomiędzy byciem z ludźmi a samotnością.
- Zmagał się z bezsensem i chaosem, stykał się z bezprawiem i niesprawiedliwością, doświadczał ich.
- Jak niektórzy z nas, zastanawiał się, czy nie warto popełnić samobójstwa, uciec.
- Jak każdy z nas, wiedział, że musi umrzeć i nie rozumiał, dlaczego.
- Tak jak każdy człowiek, musiał umrzeć.
Przykładowe zakończenie
Pochylmy się nad Józefem K. Pielęgnujmy pamięć o nim.
Zmagał się z wyrokiem wydanym nie wiadomo z jakiego powodu. Żył z nim, dążył do samowiedzy, nie wybrał łatwej ucieczki, zrozumiał – choć może za późno – że lepiej być bliżej ludzi.
Zasługuje na nasz szacunek i wspomnienie. Zasługuje na ciepło, którego za mało zaznał za życia.
Cieniu Józefa K., gdziekolwiek jesteś, oddajemy Ci cześć, my, Twoi bracia i siostry.
Przykład 2: w formie luźnych rozważań
Everyman. Człowiek każdy. Józef K. jest nim niewątpliwie. I dlatego, że mógłby być każdym z nas. Ma przeciętny zawód, imię, nie wiemy, w jakim mieszka mieście, nie wyróżnia się niczym szczególnym. I dlatego, że wokół jego postaci koncentrują się problemy rodem ze średniowiecznych moralitetów, których bohaterem był Everyman.
Proponowane rozwinięcie tematu (jak w przykładzie 1)
Przykładowe zakończenie
Józef K. zostaje zmuszony przez świat do postawienia sobie najważniejszych pytań o dobro, zło, sprawiedliwość, życie i śmierć.
Jak każdy z nas nie wie, które wartości są najważniejsze. Szuka tych najistotniejszych. Zmaga się z pokusami, nie do końca rozumie siebie i świat.
Jednak próbuje poznać dobro i zło. I wybierać pomiędzy nimi.
Jednak walczy, zmaga się. Tak jak Everyman. I jak każdy z nas.
Zobacz:
Świat i wina Józefa K. Rozwiń temat, odwołując się do poniższego fragmentu Procesu Franza Kafki.