Proces spadł na Józefa K. jak grom z jasnego nieba – nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Podobnie jak życie ludzkie – człowiek otrzymuje je nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Wyrok jest do końca nie poznany, a wszelkie pytania w tej sprawie pozostają bez odpowiedzi. Może więc, śledząc dzieje udręczonego Józefa, obserwujemy własny los? W każdym razie akcja słynnej powieści Franza Kafki rozgrywa się w świecie przypominającym
Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: Wyrok, Przemiana (1916), Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maksa Broda, przyjaciela pisarza: Proces (1925), Zamek (1926), Listy do Mileny (1952), Dzienniki 1910-1923 (1954), Listy do Felicji (1967). Epoka XX-lecie międzywojenne Gatunek Powieść-parabola. Gatunek ten, występujący często w Biblii, wykorzystują także pisarze XX w.,
Świat przedstawiany w utworach literackich rządzi się podobnymi prawami, jak nasza realna rzeczywistość, a ta w znacznej mierze opiera się na zasadzie dualizmu. Nierozłącznie splatają się w niej dwa przeciwstawne, stale zwalczające się pierwiastki: dobro i zło. Manicheizm (system religijny z III wieku) głosi, że człowiek ma dwie dusze: jedna związana jest z dobrem (jasnością, królestwem boga), druga zaś ze złem (ciemnością, królestwem szatana). Określona w ten sposób sytuacja człowieka
Krótko scharakteryzuj narrację w „Procesie”. W powieści mamy do czynienia z narratorem trzecioosobowym. Jest on medium przekazującym obraz świata. Nie bierze udziału w przedstawianych zdarzeniach, ukazuje je w sposób raczej suchy, niezaangażowany, można powiedzieć „przezroczysty”. Nie wyciąga pomocnej ręki do czytelnika, nie tłumaczy prawideł rządzących „opowiadanym” przez niego światem, choć ten kryje w sobie wiele zagadek i nieścisłości. Wobec przedstawianych zdarzeń i bohaterów zachowuje dystans, niekiedy pozwala sobie na ironię. Nie jest to narrator wszechwiedzący. Często snuje
Kafkowskie przestrzenie – scharakteryzuj opisy miasta i sądu w „Procesie” i ich sens. Na początku możesz ogólnie scharakteryzować miejsce akcji: rozgrywa się ona w nieznanym, niewiadomym mieście. Prawdopodobnie jest to Praga, w której mieszkał Kafka. Większość wydarzeń dzieje się w nieprzyjaznych, dusznych pomieszczeniach, nie zaś w uroczych ogrodach czy pięknych salonach. Mamy tu labirynty budynków, ciasne mieszkania lokatorskie, sale sądowe, katedrę „bez Boga”. Wszystko dzieje się w półmroku, półcieniu lub w mętnym świetle. Przestrzeń kafkowska to taka, która osacza
TEST 1. Retrospekcja to nic innego jak: a) umiejętność wyciągania wniosków z wydarzeń z przeszłości, b) typ narracji, c) przedstawianie minionych zdarzeń w innym porządku niż chronologicznie, d) typ bohaterki zapatrzonej w przeszłość. Odpowiedź: c) Komentarz: Retrospekcja to technika pisarska, polegająca na przywoływaniu z punktu widzenia bohatera zdarzeń wcześniejszych od właściwego momentu rozpoczęcia się fabuły. Zaburza to linearność powieściowego (bo zwykle w powieściach retrospekcja jest stosowana) czasu, ale pozwala narratorowi
Proces stanowi znakomitą literaturę podmiotu do prezentacji tematów, takich jak: • śmierć • egzystencjalny lęk • świat jako labirynt • wina i kara • samotność • everyman • przemiany powieści Śmierć Przykład sformułowania tematu: Różne ujęcia tematu śmierci na przestrzeni wieków. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Ujęcie Kafki przedstaw jako pokrewne wobec stanowiska egzystencjalistów. Śmierć jest nieuchronna, stanowi zagadkę, budzi niepokój i człowiek pozostaje wobec niej samotny. Nie ma
Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: • Wyrok, Przemiana (1916), • Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), • Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maxa Broda, przyjaciela pisarza: • Proces (1925), • Zamek (1926), • Listy do Mileny (1952), • Dzienniki 1910-1923 (1954), • Listy do Felicji (1967). Epoka – XX-lecie międzywojenne Utwór zapowiadający tendencje i problemy
Literatura, film, teatr – która z tych sztuk najbardziej odpowiada Twojej wrażliwości? Odwołaj się do przykładów dzieł z XX wieku. Co jest istotą tematu? Masz wyjaśnić, która z wymienionych dyscyplin sztuki najbardziej do Ciebie przemawia. Aby napisać dobre wypracowanie, nie wystarczy stwierdzenie: „najbardziej lubię kino” i streszczenie kilku ostatnio obejrzanych filmów. Musisz zadać sobie pytanie: „dlaczego interesuje mnie ta, a nie inna sztuka?” i zgromadzić argumenty uzasadniające Twoje zdanie. Jeśli zdecydowanie nie lubisz którejś
Teoretycy literatury dzielą się na tych, którzy uważają, że w odczytaniu dzieła literackiego niezbędna jest znajomość biografii pisarza i na tych, którzy traktują literaturę „bezkontekstowo”, uważając, że broni się sama. W przypadku Kafki, to pierwsze podejście wydaje się być jedynym właściwym. Franz Kafka Życie i twórczość Kafki (ur.1883) były w ogromnej mierze zdominowane przez rodziców, głównie przez despotycznego ojca, który nie był w stanie zrozumieć odmienności syna. Poświęcanie każdej nocy
Zamek nie przypomina swym widokiem rycerskich warowni, tylko zespół niewielkich zabudowań. Jednak już pierwszy rzut oka na okolicę wprawia w zadumę. I przynosi przeczucie, że w miejscowości tej dzieje się coś niepokojącego i dziwnego. Tego w Zamku nie zabraknie: posępnej, zamglonej aury uczucia strachu, niepewności surrealistycznych koszmarów dziwnego splotu zdarzeń Gatunek? Bez wątpienia powieść-parabola. Zamek to jedna z tych książek, które otwierają przed czytelnikiem nieograniczone pole interpretacji dzięki ukrytym warstwom znaczeń. Konstrukcja czasoprzestrzeni i bohatera wskazuje na
Autor Franz Kafka – pisarz pesymistyczny. Jeden z najważniejszych twórców dwudziestego wieku. Zdominowany przez ojca, chory na gruźlicę, niezadowolony ze swojej biurowej pracy, niezdecydowany w sprawie miłości… Kim był? Geniuszem czy cichym urzędnikiem od ubezpieczeń? Z pewnością można go nazwać ofiarą sprzeczności: na przykład – talent artysty a nużąca praca w biurze. Własne marzenia, a silna osobowość surowego ojca. Pragnienie miłości i rezygnacja z małżeństwa. W końcu pochodzenie – Kafka
Tego się naucz! Świat jako labirynt, powieść jako labirynt – to jedne z najbardziej popularnych zagadnień postmodernizmu i doskonały punkt wyjścia do pracy na poziomie rozszerzonym. Koniecznie musisz więc umieć udowodnić, że Kafkowski świat to świat-labirynt. Poza tym na pewno powinieneś umieć streścić dzieje Józefa K., bohatera powieści – i powiązać je z takimi pojęciami jak moralitet, everyman, absurd. Musisz także umieć ukazać Proces jako powieść parabolę (pamiętaj, że tym mianem określa się także
Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym. Fragment 25 Franz Kafka, Proces (…) – Powinien był pan zostać w swoim pokoju! Czy Franciszek panu tego nie powiedział? – Ale czego pan chce ode mnie, u licha? – rzekł K. wodząc oczami od nowego nieznajomego do tego, którego nazwano Franciszkiem, a który został w drzwiach. Przez otwarte okno znowu widać było w przeciwległej kamienicy starą kobietę, która z
Jak zinterpretujesz wymowę Procesu Franza Kafki? Akcja powieści Franza Kafki przypomina koszmar senny. Rzecz dzieje się w abstrakcyjnym mieście i bez konkretyzacji czasowej. Bohater – Józef K. – budzi się i od obcych urzędników, którzy naszli jego mieszkanie, otrzymuje informację, iż został postawiony w stan oskarżenia. Zaczyna się proces, bez przyczyn i bez dowodów, proces jak fatum – Józef K. nie wie nawet, o co jest oskarżony. Przechodzi fazy buntu
Józef K. Everyman marionetka człowiek samotny człowiek dążący do samowiedzy człowiek przeżywający metafizyczny lęk Bohater tragiczny Everyman Bohater Procesu to człowiek bez tożsamości – pospolite imię, brak nazwiska (jedynie niewiele znaczące K.), żadnych informacji o wyglądzie… Człowiek, który może być każdym. Bohater Procesu uosabia egzystencjalne lęki każdego człowieka, pokazuje uniwersalne postawy wobec losu. Ta zamierzona kreacja współgra z parabolicznym charakterem powieści. Marionetka Pan jest aresztowany, pewnie, ale nie powinno to
Interpretacje powieści Powieść-parabola. Powieść absurdu. Książka o zbiurokratyzowanym świecie. Metafora ludzkiego życia. Studium totalitaryzmu. Powieść o poszukiwaniu samoświadomości. Książka o śmierci i samotności. Powieść-parabola Fabuła Procesu ma znaczenie przenośne, jest ilustracją ogólniejszych praw ludzkiej egzystencji. Różne możliwości odczytania powieści: obraz bezradności człowieka wobec machiny biurokratycznej: urzędów, sądów itp., problem nieliczenia się z jednostką w systemie totalitarnym, osamotnienie człowieka w społeczeństwie, refleksja nad ludzką egzystencją – skazanie na nieuchronną śmierć,
Mini-CV 1883 – narodziny. 1893 – 1901 – nauka w gimnazjum. 1901 – 1906 – studia zakończone zdobyciem tytułu doktora praw. 1908 – początek pracy zawodowej w Zakładzie Ubezpieczeń Robotników od Wypadków. 1909 – debiut literacki. 1912 – 1917 – znajomość i korespondencja z Felicją Bauer. Dwukrotne zaręczyny. 1917 – rozpoznanie choroby: gruźlica. 1920 – 1922 – znajomość i korespondencja z Mileną Jesenską. 1922 – zwolnienie się z pracy. Pobyty w sanatoriach. 1923 – związek z Dorą Diamant, wspólne
Józef K. – człowiek osaczony Dlaczego bohater jest tak ważny? Bohater Procesu Franza Kafki pokazuje uniwersalne postawy wobec losu, uosabia obawy właściwe każdemu człowiekowi. Dzięki parabolicznemu charakterowi powieść można odczytać na wiele różnych sposobów. Los Józefa K. może być ilustracją sytuacji człowieka w systemie totalitarnym, uważanym za największe zło XX w. Stalinizm czy faszyzm stawiały jednostkę wobec identycznych przeżyć. A może system pokazany w Procesie to świat biurokracji, także typowy dla naszych czasów?
Świat i wina Józefa K. Rozwiń temat, odwołując się do poniższego fragmentu Procesu Franza Kafki. Malarz (…) powrócił na swoje miejsce i postawił pierwsze rzeczowe pytanie, które zapytanemu zaparło dech w piersi. – Czy jest pan niewinny? – zapytał. – Tak jest – rzekł K. Odpowiedź na to pytanie sprawiła mu wprost radość, zwłaszcza że dana była osobie prywatnej, niejako bez żadnej odpowiedzialności. Nikt jeszcze nie pytał go tak otwarcie. Ażeby tę radość